opodatkowanie usług telekomunikacyjnych w sytuacji, gdy klienci zawierając umowę posłużyli się (...)

opodatkowanie usług telekomunikacyjnych w sytuacji, gdy klienci zawierając umowę posłużyli się fałszywymi, bądź nieaktualnymi dokumentami

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 22.06.2009 r. (data wpływu 26.06.2009r. ) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług telekomunikacyjnych w sytuacji, gdy klienci zawierając umowę posłużyli się fałszywymi, bądź nieaktualnymi dokumentami - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26.06.2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług telekomunikacyjnych w sytuacji, gdy klienci zawierając umowę posłużyli się fałszywymi, bądź nieaktualnymi dokumentami.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest osobą prawną świadczącą usługi telekomunikacyjne. Spółka nabywa telefony komórkowe, które następnie odsprzedawane są klientom. Co do zasady telefony sprzedawane są za cenę niższą od ceny zakupu, jednocześnie klient zobowiązany jest nabywać usługi telekomunikacyjne od Spółki przez wyznaczony okres. Zdarza się, że klient posługuje się fałszywymi, nieaktualnymi (ewentualnie cudzymi) dokumentami w celu zawarcia umowy, a następnie nie dokonuje płatności za usługi telekomunikacyjne. Spółka ponosi stratę w wysokości niezapłaconego wynagrodzenia (rachunek) za świadczone usługi telekomunikacyjne oraz różnicy pomiędzy ceną jaką za telefon i aktywację (kartę SIM) zapłaciła, a ceną jaką za telefon i aktywację (kartę SIM) zapłacił klient. W takiej sytuacji Spółka generalnie składa do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Niestety w znaczącej ilości przypadków postępowanie prokuratorskie jest umarzane z powodu niewykrycia sprawcy przestępstwa.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy czynność klienta polegająca na zawarciu umowy przy użyciu fałszywych (ewentualnie cudzych) dokumentów, a następnie niedokonywanie płatności za usługi telekomunikacyjne jest czynnością która powoduje, że przepisy PTU nie mają zastosowania i Spółka nie jest zobowiązana do rozpoznania obrotu opodatkowanego VAT w związku z rozliczeniami z klientem, ponieważ przepisów PTU nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy ...

Zdaniem podatnika czynność klienta polegająca na zawarciu umowy przy użyciu fałszywych (ewentualnie cudzych) dokumentów, a następnie nie dokonywanie płatności za usługi telekomunikacyjne jest czynnością która powoduje, że Spółka nie jest zobowiązana do rozpoznania obrotu opodatkowanego VAT w związku z rozliczeniem z klientem. Zgodnie z art. 6 pkt 2 PTU przepisów PTU nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Zatem, należy stwierdzić, że takie czynności nie wywołują skutków podatkowych VAT. Przepisy PTU nie definiują pojęcia czynności, która nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. W konsekwencji należy odwoływać się do innych aktów prawnych w celu zdefiniowania omawianego pojęcia. Ustawa która reguluje zakres dopuszczalnej czynności prawnej wprowadzając jednocześnie pewne ograniczenia jest Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 58 § 1 oraz § 2 Kodeksu cywilnego czynności prawne sprzeczne z ustawą bądź zasadami współżycia społecznego są nieważne. Czynność prawna jest sprzeczna z ustawą jeżeli jej treść jest niezgodna z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa (S. Dmowski, S. Rudnicki, ?Komentarz do kodeksy cywilnego, Księga pierwsza, Część ogólna? LexisNexis 2006, str. 231). Bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa jest m.in. art. 286 § 1 Kodeksu karnego. Przepis ten definiuje oszustwo jako czynność doprowadzającą osobę ?do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania.? Oszustwo zostaje popełnione ?w celu osiągnięcia korzyści majątkowej?. W świetle powyższej definicji należy stwierdzić, że czyn klienta polegający na posługiwaniu się fałszywymi (ewentualnie cudzymi) dokumentami w celu zawarcia umowy, a następnie niedokonywanie płatności za usługi telekomunikacyjne spełnia przesłanki oszustwa. W konsekwencji oszustwo, jako czynność sprzeczna z ustawą w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy oraz nie może wywoływać również skutków podatkowych VAT. Odmienne podatkowe potraktowanie oszustwa oznaczałoby, że Państwo czerpie korzyści z czynności nielegalnych, których samo zabrania. Prezentowane przez Podatnika stanowisko w zakresie PTU znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym oraz w interpretacjach organów podatkowych, m.in. w:

  • wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 listopada 1999 r. (sygn. akt SA/Rz 1066/98), w wyroku tym stwierdzono, że:

? Jeżeli chodzi o czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (...), to istotnie w przepisie tym chodzi o (...) czynności (...) nieważne bezwzględnie...?

  • wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 września 2003 r. (sygn. akt III SA 3197/01), w wyroku tym stwierdzono, że:

?W ocenie sądu w spawie niniejszej kluczowe znaczenie ma przepis art. 3 ust. 1 pkt 3 zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. W doktrynie dość jednolicie, również w zakresie analogicznych uregulowań w podatkach dochodowych, przyjmuje się, że wprowadzając tego rodzaju uregulowanie ustawodawca miał także na uwadze czynności, które są nieskuteczne w rozumieniu postanowień kodeksu cywilnego.?

  • interpretacja Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego z dnia 17 marca 2006 r. (sygn. PV/443-525/IV/2005/JW), w interpretacji tej stwierdzono, że:

?(.

..) regulacja tego przepisu (art. 6 pkt 2 PTU) ma zastosowanie w stosunku do czynności, które zostały dokonane z naruszeniem prawa (...) Celem tego przepisu jest nieopodatkowywanie zachowań niepożądanych, sprzecznych z prawem, aby nie stwarzać pozorów ich legalizacji. Ze stanu faktycznego sprawy wynika, iż pracownik rozporządził bezprawnie majątkiem Podatnika - działając bez odpowiednich umocować i dopuszczając się świadomego fałszowania dokumentów w celu osiągnięcia swoich zamierzeń oraz ukrywając przez długi czas swój czyn.?

W związku z powyższym podatnik uważa, że pełni uzasadnione jest jego stanowisko, zgodnie z którym czynność klienta polegająca na zawarciu umowy przy użyciu fałszywych (ewentualnie cudzych) dokumentów, a następnie niedokonywanie płatności za usługi telekomunikacyjne jest czynnością, która powoduje, że Spółka nie jest zobowiązana do rozpoznania obrotu opodatkowanego VAT w związku z rozliczeniem z klientem.

W świetle powołanych powyżej przepisów oraz na podstawie zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku należy uznać stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji oraz świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do art. 6 pkt 2 ustawy, przepisów tej ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Powołany przepis wyklucza opodatkowanie wszelkiego rodzaju czynności zabronionych, dotyczy to przede wszystkim czynów będących jednocześnie zabronionymi i karanymi (tj. przestępstw i wykroczeń). Powyższy przepis nie odnosi się jednak do opodatkowania czynności wykonanych bez zachowania formy zastrzeżonej przez prawo cywilne, które nie są jednak nielegalne z samego założenia. Należy zauważyć, że celem tego przepisu jest nieopodatkowywanie zachowań niepożądanych, sprzecznych z prawem, by nie stwarzać pozorów ich legalizacji. Za dostawę w świetle podatku od towarów i usług mogą być uznane towary - których sprzedaż z punktu widzenia prawa cywilnego uznana byłaby za nielegalną - jeśli istnieje rynek takich samych lub podobnych legalnych towarów. Regulacja tego przepisu ma więc zastosowanie w stosunku do czynności, które z założenia nie mogą być przedmiotem dostawy, tj. np. kradzież, stręczycielstwo, handel narkotykami czy organami ludzkimi.

Stosownie do art. 58 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Kodeks Cywilny - nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Zasady współżycia społecznego w aktualnym ich rozumieniu, to zasady słuszności, uczciwości, rzetelności, także w obrocie gospodarczym, z którym z kolei prawo podatkowe wiąże określone skutki.

Funkcja art. 58 k.c. polega na tym, aby zapobiegać powstawaniu stosunków prawnych zakazanych przez system prawny. Wspomniane zakazy lub nakazy mogą wynikać z norm rangi ustawowej każdej z gałęzi prawa, także z norm prawa publicznego.

Zgodnie z powołanymi przepisami prawa dostawa towarów oraz świadczenie usług zostały w znacznej mierze oderwane dla swej ważności i skuteczności od przepisów prawa cywilnego. Przepisy podatkowe stanowią odrębną gałąź przepisów prawa, która funkcjonuje samodzielnie, oddzielnie od przepisów Kodeksu Cywilnego. Decydujące znaczenie dla uznania, że powyższe czynności miały miejsce są bowiem skutki faktyczne. Należy zatem uznać, że czynności, które są nieważne na gruncie prawa cywilnego z powodu zawarcia umowy posługując się fałszywymi dokumentami, winny podlegać opodatkowaniu. Decydujące bowiem znaczenie ma ekonomiczny aspekt transakcji, a nie prawny (na gruncie prawa cywilnego). Tym samym czynność nieważna na gruncie przepisów prawa cywilnego może być uznana za wykonaną skutecznie na gruncie ustawy o VAT.

Mając na uwadze zasadę neutralności oraz konieczności eliminowania zakłóceń konkurencji na gruncie opodatkowania nie można czynić różnicowania pomiędzy czynnościami legalnymi a czynnościami nielegalnymi z wyjątkiem tych, w przypadku których nie jest możliwa jakakolwiek konkurencja pomiędzy sektorem legalnym a nielegalnym oraz z wyjątkiem czynności mających za przedmiot takie towary, które nie mogą być w ogóle wprowadzone na rynek do obrotu publicznego (np. narkotyki). Tylko zatem takie czynności, które nie mogą być w ogóle dokonywane w całej Wspólnocie nie powinny być przedmiotem opodatkowania.

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, które wystąpi w sytuacji, gdy pomiędzy świadczącym usługę, a odbiorcą zaistnieje stosunek zobowiązaniowy - w zamian za wykonaną usługę usługobiorca winien zapłacić usługodawcy wynagrodzenie. Oznacza to, że z danego zobowiązania, na podstawie którego wykonywana jest usługa i przekazywane jest wynagrodzenie wynikają bezpośrednie korzyści zarówno dla świadczącego usługę jak i dla odbiorcy usługi.

Analizując przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy uznać, że Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy na rzecz swoich klientów usługi telekomunikacyjne. Jednakże jak wskazuje dochodzi do sytuacji, w których klienci posługują się fałszywymi, nieaktualnymi, bądź cudzymi dokumentami w celu zawarcia umowy, a następnie nie dokonują płatności za usługi wyświadczone na ich rzecz w związku z zawartymi umowami. W kontekście przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż Wnioskodawca w ramach zawieranych z klientami umów świadczy usługi telekomunikacyjne, które generalnie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże w przedmiotowych okolicznościach nie otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenia, niemniej jednak ustawa nie uzależnia opodatkowania czynności od otrzymania zapłaty. Podstawą opodatkowania stanowi obrót, jako kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę podatku, a nie kwota faktycznie zapłacona.

W przedmiotowej sprawie pomiędzy Spółką, a jej klientami występuje relacja zobowiązaniowa tj. Spółka zobowiązuje się do wyświadczenia usług telekomunikacyjnych na rzecz klientów, natomiast klienci zobowiązują się do zapłaty wynagrodzenia należnego wynikającego z zawartej umowy.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług, które na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT

Końcowo wskazać należy, iż powołane wyroki sądów oraz interpretacja Naczelnika Urzędu Skarbowego nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii, bowiem są one rozstrzygnięciami, które zapadły w oparciu o inne stany faktyczne, aniżeli z którym mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Podkreślić ponadto należy, iż tut. organ podatkowy jest zobowiązany traktować każdą sprawę indywidualnie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika