Opłata, o której mowa w art. 57 Prawa energetycznego, pobierana za nielegalny pobór energii, nie może (...)

U Z A S A D N I E N I E

W dniu 06.11.2007 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie. opodatkowania opłat z tytułu nielegalnego poboru energii. W dniu 12.12.2007 r. wydana została interpretacja indywidualna nr IPPP1-443-454/07-2/JL, w której stanowisko Spółki uznane zostało za nieprawidłowe. Interpretacja ta była przedmiotem skargi Spółki. Prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 09.12.2008 r. sygn. III SA/Wa 706/08 uchylono zaskarżoną interpretację indywidualną nr IPPP1-443-454/07-2/JL z dnia 12.12.2007 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W związku ze zdarzającymi się sporadycznie przypadkami nielegalnego poboru energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznych, E. S.A. na mocy postanowień art. 57 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. ? Prawo energetyczne (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 z późn. zm.), zobligowany jest do pobrania opłaty za nielegalne pobraną energię w wysokości określonej w taryfie lub dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Opłaty, o których mowa powyżej, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy należności z tytułu kar pieniężnych pobieranych przez Spółkę w formie opłat za nielegalny pobór energii elektrycznej, o których mowa w art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem wnioskodawcy opłaty za nielegalny pobór enargit elektrycznej, o których mowa w art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów usług, gdyż zgodnie z art. 2 pkt 1a oraz art. 14 ust. 1 i art. 15 ust 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE.L. 06.347.1), a także art. 5 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) tzw. kradzież energii elektrycznej nie może być uznana za dostawę towarów.

Ponadto, do przedstawionego powyżej stanu faktycznego ma także zastosowanie norma prawna art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług (zwaną dalej ?ustawa o VAT?), która wyłącza z zakresu przedmiotowego ustawy czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Czynność nielegalnego poboru energii elektrycznej jest niewątpliwie czynnością sprzeczną z ustawa, gdyż jej dokonywanie jest w sposób wyraźny przez prawo zakazane, W świetle art. 278 § 5 Kodeksu karnego, czynność nielegalnego poboru energii elektrycznej jest przestępstwem przeciwko mieniu i zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Natomiast w świetle norm prawa cywilnego dopuszczenie się przez odbiorcę nielegalnego poboru energii jest czynem niedozwolonym w rozumieniu art. 415 Kodeksu cywilnego rodzącym powstanie szkody po stronie dostawcy energii. Zarówno na tle orzecznictwa ETS jak i WSA czynność nielegalnego poboru energii nie stanowi świadczonej odpłatnie dostawy towarów i w związku z tym nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem VAT. Definiując pojęcie dostawy towarów, ustawodawca posłużył się zwrotem ?rozporządzanie towarem jak właściciel?, co wskazuje, że definicję tę należy rozumieć szerzej niż przeniesienie ?własności? w rozumieniu prawa cywilnego, a więc przy klasyfikacji danego zdarzenia gospodarczego należy dokonać analizy pod kątem tego, czy doszło do przekazania szeroko pojętej kontroli ekonomicznej nad towarem w taki sposób, że nabywca może nią rozporządzać jak właściciel. Kradzież towaru (energii elektrycznej) czyni z podmiotu, który się jej dopuszcza jedynie dzierżyciela. Jej skutkiem nie jest wyposażanie sprawcy w uprawnienie do rozporządzania towarem jak właściciel. Z tych względów kradzież nie może być uznana za zdarzenie powodujące przeniesienie praw pomiędzy poszkodowanym a sprawcą w rozumieniu powołanych wyżej przepisów ustawy o VAT. (wyrok ETS z 14 lipca 2005 r. w sprawie C-435/2003 British American Tobacco International Ud i Newman Shipping & Agency Company NV v. Belgische Staat). Należy także zauważyć, że na tle orzecznictwa SN oraz WSA, opłaty pobierane zgodnie art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego z tytułu nielegalnego poboru energii elektrycznej, stanowią szczególny rodzaj odszkodowania obciążającego odbiorcę względem dostawcy oraz szczególny sposób obliczenia tego odszkodowania (postanowienie SN z dnia 15 listopada 2002 r. IV KKN 570/99; wyrok WSA z 13 maja 2004 r. III S.A. 2559/2002). Opłaty za kradzież energii zawierają w sobie element odszkodowawczy, gdyż niewątpliwie zakład energetyczny w związku z kradzieżą poniósł szkodę. Kary (wysokość opłat) za zachowanie się podmiotu sprzecznie z prawem ustalone są jako wielokrotność normatywnych opłat za dostawę energii elektrycznej i co jest konsekwencją tego rozumowania, regulacja normatywna w ww. zakresie została przez ustawodawcę zamieszczona w rozdziale 7 ustawy - Prawo energetyczne zatytułowanym ?kary pieniężne?. Opłata za nielegalny pobór energii z uwagi na swój charakter i sposób ustalania (ryczałt) zbliżona jest do kary ustawowej regulowanej w art. 485 kodeksu cywilnego. W świetle przedstawionych wyżej okoliczności, opłaty z tytułu nielegalnego poboru energii elektrycznej nie mogą być traktowane jako wynagrodzenie należne przedsiębiorstwu energetycznemu za dostarczony towar w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Stanowisko Spółki, iż opłaty za nielegalny pobór energii elektrycznej, o których mowa w art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, potwierdza orzecznictwo sądowe, w szczególności: wyrok WSA z 12 lipca 2007 r. (sygn. I SA/Rz 461/07); wyrok WSA z 28 września 2005 r. (sygn. I SA/Kr 850/05); wyrok ETS z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie C-435/03.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zmianami), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Definicja towaru zawarta w art. 2 pkt 6 cyt. ustawy wskazuje, iż za towary uznaje się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Definicja dostawy towaru określona została w art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, zgodnie z którym przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Analiza powyższych przepisów ustawy prowadzi do wniosku, że energia elektryczna jest towarem, a jej dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Należy jednak podkreślić, że obowiązek podatkowy w sytuacji dostawy towaru występuje tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z dostawą odpowiadającą definicji art. 7 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 ww. ustawy. Zatem opodatkowaną podatkiem VAT dostawą towarów jest taka dostawa, w ramach której następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z informacji zawartych we wniosku Spółki wynika, że na mocy postanowień art. 57 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 z późn. zm.), zobligowana jest ona do pobrania opłaty za nielegalne pobraną energię w wysokości określonej w taryfie lub dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych.

Mamy tu zatem do czynienia z kradzieżą energii przez odbiorców, za co Spółka pobiera opłaty sankcyjne. Pytanie wnioskodawcy dotyczyło opodatkowania podatkiem VAT opłat za nielegalny pobór energii.

W celu rozstrzygnięcia, czy opłaty za nielegalny pobór energii elektrycznej podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT (tak jak opłaty za legalnie pobraną energię), należy stwierdzić, czy w takim przypadku następuje przeniesienie prawa do rozporządzania energią jak właściciel z zakładu energetycznego (Spółki) na nielegalnego odbiorcę.

Oczywiste jest, że nielegalny pobór energii nie daje osobie, która się go dopuszcza, żadnego prawa do takiej energii. Pomiędzy przedsiębiorcą, a taką osobą, nie dochodzi do powstania żadnego stosunku prawnego skutkującego prawem do rozporządzania energią. W badanym przypadku kradzież energii elektrycznej czyni z osoby, która się jej dopuszcza jedynie dzierżyciela. Osoba taka nie może rozporządzać energią jak właściciel, gdyż kradzież towaru nie przenosi żadnych praw.

W podsumowaniu, mając na uwadze powołane przepisy oraz okoliczności faktyczne sprawy należy stwierdzić, iż opłata, o której mowa w art. 57 Prawa energetycznego, pobierana za nielegalny pobór energii, nie może być podstawą do opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie jest ona pobierana jako konsekwencja przeniesienia prawa do rozporządzania energią. W sytuacji opisanej we wniosku nie dochodzi do odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Kradzież energii nie może bowiem być utożsamiana z jej dostawą, w związku z czym opłata sankcyjna za taką czynność nie jest wynagrodzeniem za dostawę towaru i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.