W zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przez jednego z małżonków z faktur dotyczących (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 17 października 2014 r. (data wpływu 20 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przez jednego z małżonków z faktur dotyczących zakupu lokali użytkowych ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 października 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przez jednego z małżonków z faktur dotyczących zakupu lokali użytkowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni zamierza prowadzić działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 zdanie drugie VATU, tj. polegającą na wynajmie lokali użytkowych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Trzy nowowybudowane lokale zostaną w tym celu wkrótce nabyte od deweloperów.

Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustawowa, małżeńska wspólnota majątkowa, więc formalnie rzecz biorąc nabycie lokali nastąpi wspólnie przez Wnioskodawczynię i jej małżonka. Niemniej jednak, faktycznym prowadzeniem przedmiotowej działalności zajmować się będzie wyłącznie Wnioskodawczyni; tylko ona złożyła zgłoszenie rejestracyjne VAT-R deklarując się jako czynny podatnik VAT. Także umowy najmu zawierane będą z najemcami wyłącznie przez Wnioskodawczynię. Wreszcie, tylko Wnioskodawczyni będzie wystawiać najemcom lokali użytkowych faktury VAT za usługę wynajmu i w fakturach wykazywać 100% należnego z tytułu najmu wynagrodzenia (czynszu i ew. innych opłat).

Ponieważ formalnie współnabywcą lokali będzie także małżonek Wnioskodawczyni, więc faktury wystawiane przez sprzedawców (deweloperów) lokali użytkowych będą wystawione na oboje nabywców, z tym, że wykazane na fakturze dane Wnioskodawczyni obejmą także jej NIP, natomiast dane jej męża nie będą zawierały NIP-u, gdyż takowego nie posiada, ani nie spełnia warunków do posiadania. Także w aktach notarialnych (umowach nabycia lokali) zostanie zaznaczone, że Wnioskodawczyni nabywa lokale jako czynny podatnik VAT, natomiast małżonek Wnioskodawczyni jako nie-podatnik.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w ww. okolicznościach, Wnioskodawczyni będzie uprawniona do obniżenia kwoty podatku należnego o 100% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu ww. lokali użytkowych, wykazanego w wystawionych przez deweloperów fakturach dokumentujących te nabycia?

Zdaniem Wnioskodawcy;

Zdaniem Wnioskodawczyni, w ww. okolicznościach, będzie ona uprawniona do obniżenia kwoty podatku należnego o 100% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu ww. lokali użytkowych, wykazanego w wystawionych przez developerów fakturach dokumentujących te nabycia.

Przede wszystkim nie ulega wątpliwości, że wynajmując lokale użytkowe w sposób ciągły dla celów zarobkowych, Wnioskodawczyni spełniać będzie przesłanki uznania za podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1-2 VATU. Wynajem lokali użytkowych stanowi czynność opodatkowaną i nie zwolnioną z podatku. Wobec powyższego, nabywane lokale niewątpliwie wykorzystywane będą - przez podatnika w rozumieniu art. 15 VATU - do wykonywania czynności opodatkowanych (i nie zwolnionych), co zgodnie z art. 86 ust. 1 VATU daje Wnioskodawczyni prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a VATU, kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towaru (lokalu) stanowi suma kwot podatku wynikających z otrzymanych przez podatnika faktur. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawczyni otrzyma faktury za nabycie lokali, wobec czego, wykazany w nich podatek naliczony będzie dla niej podatkiem do odliczenia.

Dla powyższych konkluzji bez znaczenia pozostaje fakt, że lokale wchodzić będą do małżeńskiej, wspólnej masy majątkowej Wnioskodawczyni i jej małżonka. Przepisy VATU nie odnoszą się bowiem do relacji majątkowych, ale regulują wykonywanie określonych czynności.

W szczególności, w myśl art. 15 ust. 1-2 VATU, podatnikiem staje się osoba prowadząca działalność gospodarczą, nie zaś osoba będąca właścicielem/współwłaścicielem składników majątkowych wykorzystywanych do jej prowadzenia. W myśl art. 86 ust. 1 VATU, prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi wykorzystującemu składniki majątkowe do czynności opodatkowanych, przy czym bez znaczenia jest kwestia ich własności, czy nawet nabycia, do których to przesłanek omawiany przepis w ogóle się nie odnosi.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego, w przedmiotowej sprawie jedynie Wnioskodawczyni będzie podatnikiem VAT. Tylko ona zajmować się będzie wynajmowaniem lokali, tylko ona będzie podpisywać umowy z najemcami i dokonywać z nimi rozliczeń. Faktury za zakup lokalu wystawione będą na Wnioskodawczynię (i na jej małżonka, co jest to konieczne z powodów majątkowych, odrębnych od kwestii VAT), ale tylko Wnioskodawczyni będzie wskazana w akcie notarialnym (umowie nabycia) jako nabywca działający w charakterze podatnika VAT; także na fakturach, tylko przy danych Wnioskodawczyni podany będzie NIP. Ponieważ więc wyłącznie Wnioskodawczyni będzie podatnikiem VAT, więc wyłącznie na niej spoczywać będą wszystkie prawa i obowiązki wynikające z tego faktu, w szczególności prawo do odliczenia VAT-u (100%) naliczonego z faktur dokumentujących nabycie lokali.

Na zakończenie należy wskazać, że wyżej wyrażone stanowisko znajduje poparcie w ocenach podobnych stanów faktycznych wyrażonych m.in. w:

• Interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 30 października 2013 r., znak: ILPP5/443-165/13-4/KG,
  
• Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 kwietnia 2014 r., znak: ITPP1/443-142/14/DM,
  
• Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 stycznia 2011 r., znak: IPPP2/443-839/10-2/AK,
  
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o sygn. akt: III SA/Wa 1901/09.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ustawodawca stworzył zatem podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, na określonych zasadach pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z treścią art. 106e ust. 1 pkt 3, 4 i 5 ustawy, faktura powinna zawierać:

1. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
   
2. numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
   
3. numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b.
   
   

Zatem, zgodnie z treścią powołanych przepisów, konieczne jest, aby faktury, jako dokumenty potwierdzające rzeczywiste transakcje gospodarcze, zawierały nazwy określające strony transakcji, ich adresy, a także numery identyfikacji podatkowej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że faktura jest dokumentem potwierdzającym wykonanie pewnej usługi lub dostawy towaru, uprawniającym (po spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów prawa) podmiot, dla którego jest wystawiona (nabywcę) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, po spełnieniu warunków określonych przepisami prawa.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni zamierza prowadzić działalność gospodarczą, polegającą na wynajmie lokali użytkowych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W tym celu nabędzie trzy lokale od deweloperów.

Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustawowa, małżeńska wspólnota majątkowa, więc formalnie rzecz biorąc nabycie lokali nastąpi wspólnie przez Wnioskodawczynię i jej małżonka. Faktycznym prowadzeniem przedmiotowej działalności zajmować się będzie wyłącznie Wnioskodawczyni i tylko ona złożyła zgłoszenie rejestracyjne VAT-R deklarując się jako czynny podatnik VAT. Także zawieranie umów najmu i wystawianie faktur dla najemców będzie wykonywać wyłącznie Wnioskodawczyni.

Ponieważ formalnie współnabywcą lokali będzie także małżonek Wnioskodawczyni, więc faktury wystawiane przez deweloperów lokali użytkowych będą wystawione na oboje nabywców, z tym, że wykazane na fakturze dane Wnioskodawczyni obejmą także jej NIP, natomiast dane jej męża nie będą zawierały NIP-u. Także w aktach notarialnych (umowach nabycia lokali) zostanie zaznaczone, że Wnioskodawczyni nabywa lokale jako czynny podatnik VAT, natomiast małżonek Wnioskodawczyni jako nie-podatnik.

W związku z tak przedstawionym zdarzeniem przyszłym, wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą ustalenia, czy Wnioskodawczyni będzie uprawniona do obniżenia całej kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego przy nabyciu lokali użytkowych, wykazanego w fakturach wystawionych przez deweloperów.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych ( art. 15 ust. 2 ustawy).

W tym miejscu należy wskazać, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.).

Stosownie do art. 31 § 1 ww. Kodeksu z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 ww. Kodeksu).

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 tego Kodeksu, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 powołanego Kodeksu, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Na mocy art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa (jak wynika z treści wniosku w przedmiotowej sprawie między małżonkami istnieje wspólność majątkowa). Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Należy jednak zaznaczyć, że autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy i przywołane uregulowania prawne należy stwierdzić, że skoro lokale użytkowe (pomimo, że będą stanowiły majątek wspólny małżonków) zostaną nabyte z wyłącznym przeznaczeniem dla celów prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej i będą wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to Wnioskodawczyni będzie przysługiwać prawo do odliczenia całego podatku naliczonego z faktury dokumentującej zakup tego lokalu (pomimo, że na fakturze oprócz danych podatnika znajdą się również dane jego małżonka, niebędącego czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług).

Jak wynika bowiem z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podstawową zasadą obowiązującą w podatku od towarów i usług, określoną w przywołanym art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jest prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Aby uprawnienie to wystąpiło, musi zostać spełniony podstawowy warunek, zgodnie z którym prawo do odliczenia przysługuje tylko podatnikowi wykonującemu działalność gospodarczą opodatkowaną VAT (zdefiniowanemu w art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług) i tylko w takim zakresie, w jakim nabywane przez tego podatnika towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych tym podatkiem. Jeśli z faktury wynikać będzie, że nabywcą danej usługi czy towaru jest szczególnego rodzaju podmiot, jakim jest małżeństwo, które samo nie ma przymiotu podatnika ? to pozbawienie prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego z wynikającego z faktury dokumentującej nabycie przedmiotowego lokalu naruszałoby fundamentalną zasadę obowiązującą w podatku od towarów i usług.

W konsekwencji uznać należy, że skoro Wnioskodawczyni jest podatnikiem VAT, prowadzącym działalność gospodarczą, a otrzymane faktury z tytułu nabycia trzech lokali użytkowych, które zostaną przekazane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, zawierać będą NIP Wnioskodawczyni, to będzie Jej przysługiwać prawo do odliczenia wynikającego z niej podatku naliczonego w zakresie, w jakim wydatki te związane będą ze sprzedażą opodatkowaną, tj. na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, pod warunkiem niezaistnienia okoliczności ograniczających to prawo, określonych w art. 88 tej ustawy.

W związku z tym, stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.