Opodatkowanie odszkodowania z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu

Opodatkowanie odszkodowania z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28.09.2012 r. (data wpływu 01.10.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 01.10.2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu,.


W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.


Agencja jest agencją wykonawczą ? państwową osobą prawną podległą Ministrowi Obrony Narodowej. Zgodnie z art. 16 ust. 1 i 2 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 206, poz. 1367 ze zm.), zwaną w dalszej części ustawą o zakwaterowaniu, Agencja Mieszkaniowa realizuje zadania własne obejmujące, m.in.: gospodarowanie powierzonym mieniem Skarbu Państwa w trybie określonym w art. 17 ustawy o zakwaterowaniu, obrót nieruchomościami, przejmowanie i nabywanie nieruchomości, dokonywanie remontów budynków i lokali mieszkalnych oraz internatów, prowadzenie działalności gospodarczej, a także realizuje zadania zlecone powierzone Agencji przez Ministra Obrony Narodowej - w zakresie gospodarki mieszkaniowej i internatowej oraz przebudowy i remontów zasobów mieszkaniowych i internatowych.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o zakwaterowaniu Agencja gospodaruje mieniem, m.in. przez sprzedaż lokali mieszkalnych na zasadach określonych w rozdziale 6 ustawy o zakwaterowaniu oraz sprzedaż, najem, dzierżawę i użyczenie niezamieszkałych lokali mieszkalnych, sprzedaż nieruchomości, oddawanie ich w trwały zarząd, najem, dzierżawę, użyczenie albo ich zamianę oraz ustanawianie i nabywanie ustanowionych na nich ograniczonych praw rzeczowych. Wykonując powierzone jej przez Ministra Obrony Narodowej zadania zlecone w zakresie gospodarki mieszkaniowej i internatowej Agencja, w myśl art. 16 ust. 2 pkt 4, wydaje żołnierzom zawodowym decyzje o przydziale lokali mieszkalnych znajdujących się w dyspozycji Agencji.

Na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o zakwaterowaniu, Agencja prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, a jej przychodami są, zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy o zakwaterowaniu, m.in. przychody z tytułu opłat za używanie lokali mieszkalnych, hoteli i internatów oraz za najem i dzierżawę lokali użytkowych i nieruchomości gruntowych.


Osoba, która zajmuje lokal mieszkalny (zarówno żołnierz jak i inna osoba wynajmująca lokal na podstawie umowy najmu) uiszcza, w myśl art. 36 ust. 1 ustawy o zakwaterowaniu, opłaty za używanie lokalu w wysokości nie większej niż 3% wartości odtworzeniowej lokalu w skali rocznej, określonej na podstawie ust. 2, oraz zaliczki na opłaty pośrednie w terminie do piętnastego dnia każdego miesiąca, od dnia przekazania lokalu mieszkalnego. Przy czym, zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 12) i 13) ustawy o zakwaterowaniu, ilekroć w ustawie jest mowa o:

  • opłatach za używanie lokalu - należy przez to rozumieć świadczenie pieniężne za korzystanie z lokalu mieszkalnego, które obejmuje koszty administrowania, koszty konserwacji, koszty utrzymania technicznego nieruchomości, odpis na fundusz remontowy, koszty utrzymania zieleni, koszty utrzymania pomieszczeń wspólnego użytkowania, w tym koszty związane z utrzymaniem czystości, koszty energii cieplnej, elektrycznej i wody na potrzeby części wspólnej, zwrot kosztów z tytułu podatku od nieruchomości, opłatę za antenę zbiorczą lub telewizję kablową, opłaty z tytułu legalizacji przyrządów pomiarowych zamontowanych na potrzeby lokalu mieszkalnego oraz opłaty z tytułu użytkowania dźwigu osobowego i konserwacji urządzeń domofonowych;
  • opłatach pośrednich - należy przez to rozumieć opłaty za energię cieplną, elektryczną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości stałych i płynnych. Usługi za które pobierane są opłaty za używanie lokalu mieszkalnego oraz opłaty pośrednie mieściły się w grupowaniu: PKWiU 70.20.11-00.00 ?Usługi wynajmowania lub dzierżawy nieruchomości o charakterze mieszkalnym stanowiących majątek własny?, a obecnie mieszczą się w grupowaniu: PKWiU 68.20.11.0 ?Wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami mieszkalnymi własnymi lub dzierżawionymi? i usługa ta w całości traktowana jest jako usługa zwolniona od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.


Agencja gospodaruje powierzonym jej mieniem, m.in. przez wynajem lokali mieszkalnych oraz lokali użytkowych znajdujących się w jej zasobach.


Świadczenie usług najmu lokali mieszkalnych przez Agencję dokonywane jest na rzecz dwóch grup podmiotów. Pierwszą grupę stanowią żołnierze zawodowi w stosunku do których ustawowe prawo do zakwaterowania realizowane jest w formie przydziału lokalu mieszkalnego - na podstawie wydanej decyzji administracyjnej o przydziale. Powyższa decyzja stanowi podstawę świadczenia przez Agencję usługi najmu lokalu mieszkalnego na rzecz uprawnionego żołnierza. Drugą grupę stanowią osoby inne niż żołnierz zawodowy oraz podmioty wymienione w art . 29 ust . 1 ustawy o zakwaterowaniu. W relacjach z tymi podmiotami, Agencja występuje jako strona stosunku cywilnoprawnego nawiązywanego i rozwiązywanego w drodze umowy.

Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o zakwaterowaniu, dyrektor oddziału regionalnego może wynająć lokal mieszkalny na czas oznaczony osobie innej niż żołnierz zawodowy, osobie prawnej, jednostce samorządu terytorialnego, państwowej lub samorządowej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, o ile w garnizonie są zaspokojone potrzeby mieszkaniowe żołnierzy zawodowych. Osoba inna niż żołnierz zawodowy, która zajmuje lokal mieszkalny na podstawie umowy najmu, uiszcza opłaty za używanie lokalu mieszkalnego i opłaty pośrednie na zasadach i w wysokości określonych w art. 36 ustawy o zakwaterowaniu (takie same jak żołnierz). Do tych osób (innych niż żołnierz zawodowy), w sprawach nie uregulowanych w ustawie o zakwaterowaniu stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 29 ust. 4 ustawy o zakwaterowaniu, w przypadku umowy najmu zawartej z osobą prawną, jednostką samorządu terytorialnego albo państwową lub samorządową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, do opłat za używanie lokalu mieszkalnego i opłat pośrednich mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 29b ust. 1 ustawy o zakwaterowaniu, osoby inne niż żołnierz zawodowy, które zamieszkują kwatery albo inne lokale mieszkalne, są obowiązane do ich opróżnienia w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia wezwania właściwego dyrektora oddziału regionalnego. Przepis art. 41 ust. 5 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 29b ust. 2, w przypadku nieopróżnienia lokalu mieszkalnego w ustalonym terminie, dyrektor oddziału regionalnego kieruje do sądu powszechnego pozew o opróżnienie lokalu mieszkalnego, a w przypadkach, o których mowa w art. 45 ust. 3, również o wezwanie gminy do udziału w postępowaniu. Zgodnie z art. 29b ust. 4, jeżeli gmina nie wykonała wyroku sądowego w zakresie dostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej, Agencji przysługuje roszczenie o odszkodowanie od gminy na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o zakwaterowaniu żołnierz zawodowy, który utracił prawo do zakwaterowania, jest obowiązany opróżnić lokal mieszkalny, miejsce w internacie albo kwaterze internatowej wraz z osobami wspólnie z nim zamieszkującymi, w terminie trzydziestu dni od dnia utraty prawa do zakwaterowania, a w przypadku żołnierza zwalnianego z zawodowej służby wojskowej, któremu przysługuje odprawa mieszkaniowa - w terminie trzydziestu dni od dnia jej wypłaty. W myśl art. 41 ust. 3 żołnierz zawodowy, który otrzymał odprawę mieszkaniową w trybie art. 47 ust. 5 jest obowiązany opróżnić lokal mieszkalny, miejsce w internacie lub kwaterze internatowej, w terminie trzydziestu dni od dnia zwolnienia z zawodowej służby wojskowej.

Przy czym, zgodnie z art. 41 ust. 4, w przypadku niewykonania obowiązku, o którym mowa w ust. 2, dyrektor oddziału regionalnego wzywa do opróżnienia lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo w kwaterze internatowej w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia wezwania.

Zgodnie z art. 41 ust. 5 w brzmieniu obowiązującym od 01.07.2010 r., za okres zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, internacie albo kwaterze internatowej do dnia doręczenia wezwania, o którym mowa w ust. 4, żołnierz jest obowiązany uiszczać odszkodowanie w wysokości opłaty za używanie lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwaterze internatowej oraz opłaty pośrednie, a za okres od dnia doręczenia wezwania do dnia opróżnienia, odszkodowanie w wysokości 150 % opłaty za używanie lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwatery internatowej oraz opłaty pośrednie.

Stosownie do postanowień przepisu art. 29 b ust. 1 ustawy o zakwaterowaniu, obowiązek uiszczenia odszkodowania oraz opłat pośrednich stosuje się także do osób innych niż żołnierz zawodowy, zamieszkujących kwatery albo inne lokale mieszkalne, które to osoby są zobowiązane do ich opróżnienia (odpowiednie stosowanie przepisu art. 41 ust. 5 ustawy o zakwaterowaniu).

W myśl art. 41 ust. 6, w przypadku nieopróżnienia lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwatery internatowej w ustalonym terminie, o którym mowa w ust. 4, dyrektor oddziału regionalnego wydaje decyzję o opróżnieniu lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwaterze internatowej wraz z osobami wspólnie zamieszkującymi, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 45 ust. 3 ustawy o zakwaterowaniu.

Nieuiszczone do dnia opróżnienia lokalu odszkodowanie, zgodnie z art. 41 ust. 7 w związku z art. 37 ustawy o zakwaterowaniu, podlega wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za zwłokę, przymusowemu ściągnięciu na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.).

W stosunku do osób szczególnie chronionych, wymienionych w art. 45 ust. 3, nie wydaje się decyzji o opróżnieniu lokalu, lecz kierowany jest do sądu powszechnego pozew o opróżnienie lokalu.

Zgodnie z art . 18 ust. 1 ustawy z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 28, poz. 143), do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ostatecznymi decyzjami administracyjnymi lub zawarciem umowy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art . 1 w brzmieniu dotychczasowym. Zgodnie z brzmieniem uchylonego z dniem 01.07.2010 r. art . 37 a ust. 1, osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego są obowiązane do jego opróżnienia, uiszczenia opłaty za używanie lokalu i opłat pośrednich oraz zapłaty odszkodowania w wysokości 200% wartości należnych opłat za używanie lokalu za każdy rozpoczęty miesiąc jego zajmowania. W myśl ust. 2, w przypadku, o którym mowa w ust. 1, dyrektor oddziału regionalnego Agencji wydaje decyzję w sprawie opróżnienia lokalu mieszkalnego oraz wysokości należnych opłat i odszkodowań. Po uprawomocnieniu się decyzji administracyjnej o opróżnieniu lokalu mieszkalnego, Agencja kieruje upomnienie przedegzekucyjne określające termin opróżnienia lokalu, a w przypadku nie zwolnienia lokalu wystawiany jest tytuł wykonawczy, składany wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do organu egzekucyjnego.

A zatem tryb określony w poprzednim brzmieniu ustawy o zakwaterowaniu stosuje się nadal do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 lipca 2010 r. - w stosunku do wszystkich osób zamieszkujących lokale mieszkalne, tj. zarówno żołnierzy zawodowych, jak i innych osób, które utraciły tytuły prawne do zajmowania lokali.

Ponadto, w zasobach Agencji Mieszkaniowej znajdują się lokale użytkowe, które Agencja w ramach gospodarowania mieniem oddaje w najem osobom fizycznym, prawnym oraz innym podmiotom, na podstawie zawieranych z tymi podmiotami umów cywilnoprawnych.

W części umów strony ustalają wysokość czynszu stanowiącego wynagrodzenie za korzystanie z lokalu i odrębnie, niezależnie od czynszu najmu, strony ustalają że najemca będzie ponosił koszty dostarczania mediów (opłaty pośrednie), przy czym obciążanie najemcy kosztami ?mediów? następuje w drodze odsprzedaży, tzw. refakturowania usług.

W odniesieniu do lokali mieszkalnych oddanych w najem w trybie art. 29 ustawy o zakwaterowaniu podmiotom innym niż żołnierz zawodowy, jak i w odniesieniu do lokali użytkowych będących w zasobach Agencji i oddanych w najem, w przypadku wygaśnięcia prawa do korzystania przez użytkowników / najemców z tych nieruchomości, jednostki organizacyjne Agencji podejmują wszelkie przewidziane przepisami prawa czynności zmierzające do odzyskania lokalu Dyrektorzy oddziałów regionalnych wzywają do dobrowolnego opuszczenia lokalu / wydania nieruchomości z wyznaczeniem określonego terminu. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zostaje sporządzony pozew o eksmisję, który jest kierowany do sądu powszechnego. Po uzyskaniu prawomocnego wyroku orzekającego opróżnienie lokalu mieszkalnego / użytkowego wraz z klauzulą wykonalności dyrektorzy oddziałów regionalnych Agencji występują do komornika sądowego z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu opróżnienia lokalu mieszkalnego/ użytkowego.


W związku z powyższym zadano następujące pytania:


  1. Czy opłaty pośrednie (opłaty za energię cieplną, elektryczną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości stałych i płynnych) pobierane przez Agencję od żołnierza zobowiązanego do opróżnienia lokalu, za okres zamieszkiwania w lokalu do dnia doręczenia wezwania do opróżnienia lokalu mieszkalnego oraz za okres od dnia doręczenia wezwania do dnia opróżnienia lokalu korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT, czy też stanowią część odszkodowania przysługującego Agencji z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu i w związku z tym nie stanowią czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT?
  2. Czy opłaty pośrednie (opłaty za energię cieplną elektryczną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości stałych i płynnych) pobierane przez Agencję od osoby innej (innego podmiotu) niż żołnierz, po wygaśnięciu bądź rozwiązaniu umowy najmu lokalu mieszkalnego, za okres zamieszkiwania tej osoby od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy do dnia opróżnienia lokalu - stanowią odszkodowanie przysługujące Agencji z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu i w związku z tym nie stanowią czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, czy też powinny być odsprzedawane (refakturowane) na rzecz byłego Najemcy zgodnie z obowiązującą dla tych usług bądź towarów stawką podatku VAT?
  3. Czy opłaty pośrednie (opłaty za energię elektryczną, cieplną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości stałych i płynnych) pobierane przez Agencję od byłego najemcy za okres zajmowania lokalu użytkowego po wygaśnięciu bądź rozwiązaniu umowy najmu lokalu użytkowego do dnia opróżnienia lokalu, stanowią odszkodowanie przysługujące Agencji z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu i w związku z tym nie stanowią czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, czy też powinny być odsprzedawane (refakturowane) na rzecz byłego najemcy zgodnie z obowiązującą dla tych usług bądź towarów stawką VAT.

Ad 1)


W przypadku utraty przez żołnierza prawa do zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, w przypadkach enumeratywnie wymienionych w art. 41 ust. 1-7, Agencja nalicza osobom zajmującym lokal bez tytułu prawnego odszkodowanie w wysokości opłaty za używanie lokalu a po doręczeniu wezwania do opróżnienia lokalu w wysokości 150 % opłaty za używanie lokalu oraz opłaty pośrednie.

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie w wysokości opłaty za używanie lokalu lub w wysokości 150 % opłaty za używanie lokalu wraz z opłatami pośrednimi nie jest należnością z tytułu odpłatnej dostawy towarów bądź odpłatnego świadczenia usług i jako takie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Agencja, po utracie przez żołnierza prawa do zamieszkiwania w lokalu, podejmuje wszelkie przewidziane prawem czynności zmierzające do odzyskania przedmiotu najmu, począwszy od wezwania do dobrowolnego opróżnienia lokalu z wyznaczeniem terminu, przez wydanie decyzji o opróżnieniu lokalu aż do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Nie można więc uznać, aby po stronie Agencji istniała zgoda, chociażby nieformalna na korzystanie przez dotychczasowego najemcę z lokalu, czy też aby pomiędzy stronami istniał jakikolwiek inny stosunek prawny o charakterze umownym - jawny bądź dorozumiany - skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń.

Zdaniem Wnioskodawcy, wynikający z ustawy o zakwaterowaniu obowiązek uiszczania opłat pośrednich po ustaniu prawa do zamieszkiwania przez żołnierza w lokalu, należy traktować jako odszkodowanie wynikające z użytkowania lokalu bez tytułu prawnego, mające na celu zrekompensowanie Wynajmującemu prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody. Analizując bowiem charakter prawny obowiązku uiszczania opłat pośrednich po wygaśnięciu prawa do zamieszkiwania w lokalu, należy kierować się niejedynie literalnym brzmieniem zapisu ale funkcją jaką te opłaty mają spełniać, a opłaty te niewątpliwe pełnią funkcję odszkodowawczą.


Ad. 2 i 3)


W sytuacji rozwiązania bądź wygaśnięcia najmu lokalu mieszkalnego bądź użytkowego zawartych na podstawie umów cywilnoprawnych z osobami innymi niż żołnierz zawodowy, Agencja pobiera odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu oraz opłaty pośrednie, w skład których wchodzą opłaty za energię cieplną, elektryczną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości stałych i płynnych.

W obydwu przypadkach brak jest zgody Agencji na kontynuowanie umów najmu, które przejawia się niezwłocznym podjęciem czynności faktycznych i prawnych zmierzających do odzyskania przedmiotu najmu.

W stosunku do umów najmu lokali mieszkalnych, do których stosuje się ustawę o zakwaterowaniu w brzmieniu obecnie obowiązującym oraz w stosunku do lokali użytkowych opróżnienie lokalu jest dokonywane na drodze sądowej W przypadku braku dobrowolnego opróżnienia lokalu w wyznaczonym terminie, Agencja kieruje do Sądu powszechnego pozew o wydanie lokalu. Prawomocny wyrok opatrzony klauzulą wykonalności wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego kierowany jest do komornika sądowego.

Zdaniem wnioskodawcy, obowiązek uiszczania opłat pośrednich po rozwiązaniu bądź wygaśnięciu umowy ma charakter odszkodowawczy - opłaty te nie stanowią należności za wykonanie czynności opodatkowanych VAT wymienionych w art . 5 ustawy o VAT i tym samym nie podlegają opodatkowaniu.

Bezumowne korzystanie z cudzej własności regulują przepisy kodeksu cywilnego (m.in. art. 224, 225 oraz 674). W warunkach określonych tymi przepisami właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy. W sytuacji rozwiązania umowy o korzystanie, użytkowanie rzeczy lub nieruchomości (np. najmu, dzierżawy, leasingu lub innej o podobnym charakterze) ustaje łączący strony stosunek prawny, co powoduje po stronie korzystającego obowiązek oddania przedmiotu tej umowy. Do chwili wydania tego przedmiotu zachodzi po stronie byłego najemcy, dzierżawcy i leasingobiorcy tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy. Zapłata określonej kwoty pieniężnej wiąże się w tym przypadku z prawem żądania naprawienia wynikłej dla właściciela rzeczy szkody z tytułu bezumownego używania rzeczy. Żądane wynagrodzenie (roszczenie pieniężne) stanowi w istocie odszkodowanie.

Reasumując, Agencja pobierając po rozwiązaniu bądź wygaśnięciu umowy odszkodowanie stanowiące procentową wartość czynszu najmu oraz opłaty pośrednie winna rozpoznać to wynagrodzenie łącznie jako odszkodowanie za poniesioną szkodę lub utracone korzyści związane z pozbawieniem Agencji jako właściciela prawa do swobodnego dysponowania swoją nieruchomością. Ponadto należy podkreślić, iż brak jest zgody Agencji (chociażby dorozumianej) na dalsze korzystanie z nieruchomości. Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, opłaty pośrednie pobierane przez Agencję po utracie prawa do korzystania z lokalu przez osobę użytkującą lokal (zarówno na podstawie decyzji o przydziale jak i umowy najmu) nie są płatnością za świadczone usługi lecz stanowią odszkodowanie z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu i w związku z powyższym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z ust. 2 ww. artykułu wynika, że czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezależnie od tego czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

W art. 7 ust. 1 ustawy o VAT postanowiono, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.


Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Przy czym należy zwrócić uwagę w szczególności na przepis art. 8 ust. 1 pkt 2, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należne) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Zauważyć należy, iż stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, co do zasady, podlega opodatkowaniu wówczas gdy ma charakter odpłatny.

Kwestią ?odpłatności? TSUE zajmował się w swoim orzecznictwie wielokrotnie (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

W przedmiotowej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest ustalenie czy odszkodowanie otrzymywane przez Wnioskodawcę za bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega czy też nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisu art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT.

Przystępując do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy na wstępie należy wskazać, iż kwestie bezumownego korzystania z cudzej rzeczy regulują przepisy m.in. art. 224, 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Stosownie do art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego, samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

Jak wynika z treści § 2 powołanego przepisu ? od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Jak wynika natomiast z art. 225 Kodeksu cywilnego, obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z ww. regulacji wynika, iż w sytuacji wytoczenia powództwa ? przeciwko samoistnemu posiadaczowi w złej wierze ? jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy oraz jest odpowiedzialny za jej stan. Ponadto, spoczywa na nim obowiązek zwrotu pobranych od powyższej chwili pożytków, których nie zużył, jak również winny jest uiścić wartość tych, które zużył.

Podkreślenia wymaga również, że przepisy podatkowe nie definiują pojęcia odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

Kluczową kwestią jest fakt istnienia zgody (umowy) na użytkowanie przez np. nierzetelnego posiadacza, bądź czynienie jakichkolwiek kroków przez uprawniony podmiot celem odzyskania tejże nieruchomości, w przypadku braku takiej zgody (umowy).

W przypadku wystąpienia przeciwko podmiotowi korzystającemu z określonej rzeczy bez tytułu prawnego np. z powództwem sądowym lub też czynienie jakichkolwiek innych kroków celem wyegzekwowania tejże nieruchomości ? nie można powiedzieć, że pomiędzy stronami zdarzenia istnieje określony stosunek prawny od bezprawnego użytkownika (posiadacza) ? mających na celu odzyskanie przedmiotu o charakterze umownym ? jawny czy też dorozumiany ? skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń.

W takiej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość odszkodowania ? nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający z nieruchomości użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) ? z różnych względów ? toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca, na podstawie ustawy o zakwaterowaniu, osiąga m.in. przychody z tytułu opłat za używanie lokali mieszkalnych, hoteli i internatów oraz najem i dzierżawę lokali użytkowych i nieruchomości gruntowych.

Świadczenie usług najmu lokali mieszkalnych dokonywane jest na rzecz dwóch grup podmiotów. Pierwszą grupę stanowią żołnierze zawodowi w stosunku do których ustawowe prawo do zakwaterowania realizowane jest w formie przydziału lokalu mieszkalnego ? na podstawie wydanej decyzji administracyjnej o przydziale. Powyższa decyzja stanowi podstawę do świadczenia przez Wnioskodawcę usługi najmu lokalu mieszkalnego na rzecz uprawnionego żołnierza. Drugą grupę stanowią osoby inne niż żołnierz zawodowy. W relacjach z tymi podmiotami, Wnioskodawca występuje jako strona stosunku cywilnoprawnego nawiązywanego i rozwiązywanego w drodze umowy.

Zarówno żołnierz zawodowy, jak i osoba inna uiszcza opłaty za używanie lokalu mieszkalnego (koszty administrowania, koszty konserwacji, koszty utrzymania technicznego nieruchomości, odpis na fundusz remontowy, koszty utrzymania zieleni, koszty utrzymania pomieszczeń wspólnego użytkowania, zwrot kosztów z tytułu podatku od nieruchomości, opłatę za antenę zbiorczą lub telewizję kablową, itp.) i opłaty pośrednie (opłaty za energię elektryczną, cieplną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości) na zasadach określonych w ustawie o zakwaterowaniu.

Usługi powyższe mieszczą się grupowaniu PKWiU 68.20.11.0 ?Wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami mieszkalnymi własnymi lub dzierżawionymi? i korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

W myśl przepisów ustawy o zakwaterowaniu osoby inne niż żołnierz zawodowy, które zamieszkują kwatery albo inne lokale mieszkalne, są obowiązane do ich opróżnienia w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia wezwania właściwego dyrektora oddziału regionalnego. W przypadku nieopróżnienia lokalu mieszkalnego w ustalonym terminie, dyrektor oddziału regionalnego kieruje do sądu powszechnego pozew o opróżnienie lokalu mieszkalnego.

W myśl przepisów ustawy o zakwaterowaniu żołnierz zawodowy, który utracił prawo do zakwaterowania, jest obowiązany opróżnić lokal mieszkalny w terminie trzydziestu dni od dnia utraty prawa do zakwaterowania. Przy czym w przypadku niewykonania powyższego obowiązku, dyrektor oddziału regionalnego wzywa do opróżnienia lokalu mieszkalnego w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia wezwania. W przypadku nieopróżnienia lokalu mieszkalnego dyrektor oddziału regionalnego wydaje decyzję o opróżnieniu lokalu. Nieuiszczone do dnia opróżnienia lokalu odszkodowanie, podlega wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za zwłokę, przymusowemu ściągnięciu na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Ponadto w zasobach Wnioskodawcy znajdują się lokale użytkowe, które Wnioskodawca w ramach gospodarowania mieniem oddaje w najem osobom fizycznym, prawnym oraz innym podmiotom, na podstawie zawieranych z tymi podmiotami umów cywilnoprawnych. W części umów strony ustalają wysokość czynszu stanowiącego wynagrodzenie za korzystanie z lokalu i odrębnie koszty dostarczania mediów (opłaty pośrednie).

W odniesieniu do lokali mieszkalnych oddanych w najem podmiotom innym niż żołnierz zawodowy, jak i w odniesieniu do lokali użytkowych będących w zasobach Wnioskodawcy i oddanych w najem, w przypadku wygaśnięcia prawa do korzystania przez użytkowników/ najemców z tych nieruchomości, jednostki organizacyjne Wnioskodawcy podejmują wszelkie przewidziane przepisami prawa czynności zmierzające do odzyskania lokali. Dyrektorzy oddziałów regionalnych wzywają do dobrowolnego opuszczenia lokalu/ wydania nieruchomości z wyznaczeniem określonego terminu. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zostaje sporządzony pozew o eksmisję, który jest kierowany do sądu powszechnego. Po uzyskaniu prawomocnego wyroku orzekającego opróżnienie lokalu mieszkalnego/ użytkowego wraz z klauzulą wykonalności dyrektorzy oddziałów regionalnych Wnioskodawcy występują do komornika sądowego z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu opróżnienia lokalu mieszkalnego/ użytkowego.

Wnioskodawca podkreśla, iż brak jest zgody Wnioskodawcy, chociażby dorozumianej na dalsze korzystanie z nieruchomości

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy, wyrażonych w pytaniu nr 1, mianowicie, czy opłaty pośrednie, tj. opłaty za energię elektryczną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości stałych i płynnych z tytułu pobieranych przez Wnioskodawcę od żołnierza zobowiązanego do opróżnienia lokalu mieszkalnego za okres zamieszkiwania w lokalu do dnia doręczenia wezwania do opróżnienia lokalu mieszkalnego oraz za okres od dnia doręczenia wezwania do dnia opróżnienia lokalu, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT, czy stanowią odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, wskazać należy, że Wnioskodawca, podejmuje wszelkie przewidziane prawem czynności zmierzające do odzyskania lokalu, począwszy od wezwania do dobrowolnego opróżnienia lokalu z wyznaczeniem terminu, przez wydanie decyzji o opróżnieniu lokalu, aż do przeprowadzenia egzekucyjnego.

Jeżeli powyższe kroki zostały podjęte przez Wnioskodawcę, należy uznać, że Wnioskodawca nie przyzwala na dalsze korzystanie z lokalu na zasadzie milczącego przedłużenia umowy najmu.

W konsekwencji uznać należy, że pomiędzy stronami nie istnieje określony stosunek prawny o charakterze umownym ? ani jawny ani dorozumiany ? skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. W tej sytuacji nie mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, bowiem obciążanie użytkownika lokalu ustaloną kwotą ma na celu uzyskanie odszkodowania za określone straty, mające na celu zrekompensowanie Wynajmującemu prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością. Zatem, stosunek łączący strony oraz otrzymane kwoty pieniężne nie zyskują charakteru zobowiązaniowego.

Wobec powyższego, w analizowanej sprawie przedmiotowe opłaty otrzymywane przez Wnioskodawcę od żołnierza zobowiązanego do opróżnienia lokalu, za okres zamieszkiwania w lokalu do dnia doręczenia wezwania do opróżnienia lokalu mieszkalnego oraz za okres od dnia doręczenia wezwania do opróżnienia lokalu mieszkalnego oraz okres od dnia doręczenia wezwania do dnia opróżnienia lokalu stanowią odszkodowanie przysługujące Wnioskodawcy z tytułu bezumownego korzystania z lokali mieszkalnych i użytkowych.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy, wyrażonych w pytaniu 2 i 3, mianowicie, czy opłaty pośrednie, tj. opłaty za energię cieplną, elektryczną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości stałych i płynnych pobierane od osoby innej niż żołnierz, a także od byłego najemy po wygaśnięciu bądź rozwiązaniu umowy najmu lokalu mieszkalnego, bądź użytkowego stanowią odszkodowanie przysługujące Wnioskodawcy z tytułu bezprawnego korzystania z lokalu, czy też powinny być refakturowane na rzecz byłego najemcy, w ocenie tut. organu w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy opłaty pośrednie, tj. opłaty za energię cieplną, elektryczną, gaz, wodę oraz za odbiór nieczystości są kosztami, które mogą stanowić przedmiot refakturowania.

Wskazać należy, iż w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE (przykładowo wyrok C-349/96 w sprawie Card Protection Plan Ltd v Comminsssioners of Customs and Excise) wskazuje się na konieczność traktowania, dla celów podatkowych, złożonego działania podatnika, jako jednolitej całości bez sztucznych podziałów. Oznacza to, że jeżeli podatnik dokonuje więcej niż jedno świadczenie na rzecz klienta i są one ze sobą powiązane tak, że obiektywnie rzecz biorąc tworzą z ekonomicznego punktu widzenia jedną całość, którą jedynie sztucznie można byłoby podzielić, to te elementy lub świadczenia ? dla celów podatku od towarów i usług ? stanowią jedną całość lub jedną usługę.

Ponadto, jeżeli transakcja składa się z zespołu świadczeń i czynności, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich dokonywana jest rozpatrywana transakcja. Po pierwsze zatem, czy są to świadczenia odrębne, czy też jest to jedno świadczenie, a po drugie, czy w tym ostatnim przypadku to jedno świadczenie powinno zostać zakwalifikowane jako świadczenie usług.

Przeniesienie kosztów nabycia usługi, o którym mowa w cyt. art. 8 ust. 2a ustawy, dotyczy wyłącznie usługi, jaką nabywca nabył w celu odsprzedaży w postaci takiego samego świadczenia, co nie jest tożsame z sytuacją odsprzedaży tej usługi będącej elementem pomocniczym do świadczenia głównego, bez którego świadczenie pomocnicze nie ma racji bytu.

W odniesieniu do usługi najmu, wydatki związane z mediami, stanowią elementy rachunku kosztów zmierzające do ustalenia kwoty odpłatności za usługę najmu.

Zgodnie z zapisem art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Zauważyć należy, że umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony ? zarówno wynajmującego, jak i najemcę ? określone przepisami obowiązki. Tak więc oddanie rzeczy innej osobie do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony na podstawie umowy najmu związane jest z wzajemnym świadczeniem najemcy polegającym na zapłacie umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie lokalu mieszkalnego lub użytkowego przez jego najemcę.

Należy zaznaczyć, iż strony w umowach cywilnoprawnych określają co jest przedmiotem sprzedaży. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest usługa najmu nieruchomości, wówczas nie można z niej wyłączyć poszczególnych elementów kosztów (w tym opłat za media) do odrębnej sprzedaży. Wyliczenie, co się składa na wykonaną usługę ma istotne znaczenie informacyjne przy ustalaniu ceny, jednak nie może uzasadniać odrębnego kwalifikowania dla celów podatkowych poszczególnych elementów zawartych w tym wyliczeniu.

Wskazać należy, iż kwota opłat z tytułu kosztów związanych z zapewnieniem mediów jest należnością Wnioskodawcy, wynikającą z umowy najmu, na podstawie której doszło do udostępnienia obiektu. Nie jest odrębnym elementem, ale tworzy pewną całość, stanowiącą z ekonomicznego punktu widzenia jedno świadczenie. Bez usługi podstawowej ? usługi najmu ? odsprzedaż ww. mediów utraciłaby swój sens.

Najemca odrębnie i niezależnie od czynszu może ponosić koszty energii elektrycznej i cieplnej, rozprowadzania wody i gospodarowania ściekami, jeżeli zawrze umowę bezpośrednio z dostawcą ww. usług. W przypadku braku takiej umowy, najem pozostaje usługą złożoną z różnych świadczeń, prowadzących do realizacji określonego celu ? najmu nieruchomości. Usługi pomocnicze, takie jak zapewnienie dostępu do energii, wody, gazu itp. nie stanowią celu samego w sobie, lecz są środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej.

Zgodnie z powołanym wyżej przepisem art. 29 ust. 1 kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Zatem w sytuacji, gdy korzystający z lokalu (najemca) nie ma zawartej umowy bezpośrednio z dostawcą mediów, wydatki za media jako element świadczenia należnego z tytułu umowy najmu lokalu stanowią wraz z czynszem obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy, z tytułu świadczenia usług najmu. Tym samym przedmiotowe opłaty nie mogą być przedmiotem refakturowania.

W przedmiotowej sprawie, jak podkreślił Wnioskodawca, brak jest zgody Wnioskodawcy na kontynuowanie umów najmu, które przejawia się bezzwłocznym podjęciem czynności faktycznych i prawnych zmierzających do odzyskania przedmiotu najmu. W stosunku do umów najmu lokali mieszkalnych, do których stosuje się ustawę o zakwaterowaniu w brzmieniu obecnie obowiązującym oraz w stosunku do lokali użytkowych opróżnienie lokalu jest dokonywane na drodze sądowej. W przypadku dobrowolnego opróżnienia lokalu w wyznaczonym terminie, Wnioskodawca kieruje do Sądu powszechnego pozew o wydanie lokalu. Prawomocny wyrok opatrzony klauzulą wykonalności kierowany jest do komornika sądowego.

W konsekwencji uznać należy, że pomiędzy stronami nie istniał określony stosunek prawny o charakterze umownym ? ani jawny ani dorozumiany ? skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. W tej sytuacji nie mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, bowiem obciążanie użytkownika lokali ustaloną kwotą ma na celu uzyskanie odszkodowania za określone straty. Zatem, stosunek łączący strony oraz otrzymane kwoty pieniężne nie zyskują charakteru zobowiązaniowego.

W takiej sytuacji, opłaty nakładane na dotychczasowego użytkownika, które zobowiązany jest uiścić w związku z bezumownym korzystaniem z lokali, stanowią w sensie cywilistycznym wynagrodzenie za poniesioną szkodę z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

Wobec powyższego, w analizowanej sprawie przedmiotowe opłaty otrzymywane przez Wnioskodawcę od byłych najemców po wygaśnięciu bądź rozwiązaniu umowy najmu do dnia opróżnienia lokalu, nie stanowią świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ustawy, lecz stanowią odszkodowanie przysługujące Wnioskodawcy z tytułu bezumownego korzystania z lokali mieszkalnych i użytkowych,

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika