Czy Spółdzielnia Mieszkaniowa jest podatnikiem podatku VAT?

UZASADNIENIE

W dniu 12.11.2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia czy Spółdzielnia jest podatnikiem VAT.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia Mieszkaniowa powstała w wyniku podziału Pracowniczej Spółdzielni Mieszkaniowej (uchwała podziałowa z dnia 15.06.2007 r.) i została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 25.01.2008 r., jako nowy podmiot.

Spółdzielnia nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej a w swoich zasobach posiada wyłącznie lokale mieszkalne wraz z przynależnymi do nich pomieszczeniami gospodarczymi i naziemnymi (pod chmurką) miejscami postojowymi. Wszystkie lokale mają ustalone odrębne prawo własności. Całość wnoszonych przez właścicieli opłat przeznaczona jest na cele związane z eksploatacją i utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Wnioskodawca nadmienia, że w poprzedniej Spółdzielni opodatkowane podatkiem VAT były przychody wnoszone przez właścicieli z tytułu posiadanych miejsc postojowych. Spółdzielnia ta prowadziła działalność eksploatacyjną oraz inwestycyjną i była płatnikiem VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy właściwe jest stanowisko Spółdzielni, iż w świetle przedstawionego stanu faktycznego nie jest ona płatnikiem podatku VAT, gdyż jej działalność nie wyczerpuje warunków określających status podatnika, wymienionych w art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług...

Czy w przypadku innego stanowiska Spółdzielnia może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy...

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle przedstawionych argumentów nie powinna być płatnikiem podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na wstępie należy wyjaśnić, że potocznie płatnik podatku VAT jest błędnie utożsamiany z podatnikiem rozliczającym podatek z organem podatkowym. Wielu podatników VAT, którzy nie korzystają ze zwolnień od tego podatku, nazywa siebie mylnie ?płatnikiem VAT? (z tej racji, że płacą, tj. naliczają ten podatek). Ta potoczna nazwa nie jest prawidłowa. Są oni bowiem ? wedle nomenklatury ustawy ? ?podatnikami VAT czynnymi?.

Za płatnika można uznać jedynie pośrednika podatkowego, któremu ustawa podatkowa przyznaje kompetencje do obliczenia podatku, jego pobrania od podatnika a następnie wpłacenie do organu podatkowego. Krąg płatników podatku od towarów i usług jest ograniczony do komornika i innych organów egzekucyjnych. Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968, z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podatnikami (podatku od towarów i usług) są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza w brzmieniu ustępu 2 art. 15 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak wynika z treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług prowadzenie przez podmiot samodzielnej działalności gospodarczej nie jest uzależnione ani od jej celów ani też od jej rezultatów. W związku z tym samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej w świetle ustawy o podatku od towarów i usług pozwala na uznanie za podatnika również organizacji o charakterze ?non profit?, o ile spełniona zostanie kolejna z przesłanek, a mianowicie o charakterze przedmiotowym, tzn. jeżeli spółdzielnia dokonuje m. in. odpłatnej dostawy towarów albo odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ww. ustawy), natomiast przez świadczenie usług w myśl art. 8 ust 1 cyt. ustawy rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

   
   
   

Z powyższego wynika, iż definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie należy, zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zatem opodatkowanym świadczeniem usług jest każda transakcja podatnika w ramach jego działalności gospodarczej, która nie została wymieniona jako dostawa towarów, przy czym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi.

W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca wskazuje, iż nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej a w swoich zasobach posiada wyłącznie lokale mieszkalne wraz z przynależnymi do nich pomieszczeniami gospodarczymi i naziemnymi (pod chmurką) miejscami postojowymi. Wszystkie lokale mają ustalone odrębne prawo własności. Całość wnoszonych przez właścicieli opłat przeznaczona jest na cele związane z eksploatacją i utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Z przytoczonych wyżej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, aby przyniosła ona jakiekolwiek efekty. Podatnikiem jest zatem również podmiot prowadzący działalność generującą straty, a nawet podmiot, który w ogóle nie dokona żadnej sprzedaży.

Z powołanych uregulowań jednoznacznie wynika, że Spółdzielnia (osoba prawna) działająca we własnym imieniu ale na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych posiada status podatnika w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy jednak wskazać, iż w myśl z art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych niebędących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych oraz zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) czynności wykonywane na rzecz osób niebędacych członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali mieszkalnych, za które są pobierane opłaty zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Powołany powyżej przepis art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy o spółdzielniach (Dz. U. z 2003r. Nr 119, poz. 1116). stanowi, iż:

1. członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu;
2. członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu; od członka będącego właścicielem lokalu, niezależnie od jego obowiązków w zakresie pokrywania kosztów zarządu nieruchomością wspólną, spółdzielnia może żądać wpłat na fundusz remontowy, o którym mowa w art. 6 ust. 3;
3. właściciele lokali niebędący członkami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych oraz w innych kosztach zarządu tymi nieruchomościami na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5; są również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu;
4. członkowie spółdzielni są także obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię; właściciele lokali niebędący członkami mogą odpłatnie korzystać z takiej działalności na podstawie umów zawieranych ze spółdzielnią.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że zwolnienie odnosi się do czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowych, a także osób niebędących członkami spółdzielni. Muszą być oni właścicielami lokali mieszkalnych, a w przypadku członka spółdzielni może przysługiwać mu spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego. Rodzaje opłat wymienione w prawie spółdzielczym dotyczą wszelkich opłat. Jednakże przepisy art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy oraz § 8 ust. 1 pkt 18 ww. rozporządzenia Ministra Finansów wyraźnie wskazują na właścicieli lokali mieszkalnych, członków spółdzielni i osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokalu mieszkalnego.

Zatem zwolnienie, o którym mowa w powołanych wyżej przepisach art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy i § 8 ust. 1 pkt 18 cyt. rozporządzenia jest związane z czynnościami, za które Spółdzielnia pobiera opłaty, a które dotyczą lokali mieszkalnych lub spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani przepisy wykonawcze, nie wskazują definicji ?lokal mieszkalny? i ?lokal użytkowy?. W związku z tym, należy posiłkować się m. in. definicją lokalu mieszkalnego zawartą w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali (Dz. U. z 2000r. Nr 80, poz. 903 ze zm.).

Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu powyższej ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspakajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Natomiast w myśl ust. 4 powyższego artykułu, do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej ?pomieszczeniami przynależnymi?. Garaż choć przynależy do lokalu mieszkalnego nie służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych ludności.

Zatem zwolnienie od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług oraz § 8 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług odnosi się do czynności związanych z lokalami mieszkalnymi. Zwolnienie dotyczy wyłącznie czynności (za które są pobierane opłaty zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4, i 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) związanych z lokalami mieszkalnymi, nie dotyczy zaś czynności związanych z miejscami postojowymi.

Jak wynika z cytowanych przepisów, zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług podlegają jedynie opłaty eksploatacyjne naliczane z tytułu użytkowania lokali mieszkalnych. Zatem nie są nim objęte naziemne miejsca postojowe, których w świetle ww. przepisów nie można zaliczyć do tzw. pomieszczeń pomocniczych do lokalu mieszkalnego, i które w sensie funkcjonalnym służą do zaspokajania innych niż mieszkaniowe potrzeb ludzi.

Wobec powyższego, wszelkie opłaty wnoszone na pokrycie kosztów utrzymania (opłaty eksploatacyjne) miejsc postojowych podlegają opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 22% stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jednocześnie w myśl art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. W świetle ust. 2 art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zatem w związku z powyższymi przepisami do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie należy wliczać korzystających ze zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Zainteresowanego czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych niebędących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Należy zaznaczyć, iż zgodnie z przepisem art. 113 ust. 5 ustawy o VAT, jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

Zatem w przypadku, gdy wartość sprzedaży opodatkowanej przekroczy kwotę 50.000 zł, Wnioskodawca utraci ww. zwolnienie podmiotowe. W konsekwencji utraty zwolnienia na Wnioskodawcy ciąży obowiązek wystawiania faktur VAT dokumentujących świadczenie usług, prowadzenia ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług oraz obowiązek składania deklaracji podatkowych za okresy miesięczne, zgodnie z art. 99 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podsumowując, należy stwierdzić, że działalność Spółdzielni jest działalnością, o której mowa w art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca może korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów usług na podstawie art. 113 ust. 1 cyt. ustawy jeśli nie przekroczy limitu obrotu sprzedaży opodatkowanej wskazanego w tym artykule.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.