Wnioskodawczyni będąc podatnikiem podatku VAT, jest stroną zawartej umowy najmu, stąd też winna (...)

Wnioskodawczyni będąc podatnikiem podatku VAT, jest stroną zawartej umowy najmu, stąd też winna dokumentować obrót, uzyskany z tytułu najmu w części przypadającej na Nią jako współwłaściciela, fakturą VAT, tj. w przypadku braku odmiennych postanowień wynikających z umowy najmu lub innej umowy majątkowej wiążącej małżonków, w wysokości 50% należności wynikającej z zawartej umowy.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15.10.2012 r. (data wpływu 18.10.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności najmu lokalu (wariant 3) ? jest nieprawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE


W dniu 18.10.2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności najmu lokalu (wariant 3).


W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:


Wnioskodawczyni zamierza nabyć lokal użytkowy w celu jego wynajmowania. Ze względu na to, zakup nastąpi ze środków pochodzących z majątku wspólnego Wnioskodawczyni i jej małżonka lokal zostanie nabyty do majątku wspólnego.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości i z tego tytułu zarejestrowała się jako podatnik czynny VAT. Małżonek Wnioskodawczyni nie prowadzi i nie ma zamiaru prowadzić działalności gospodarczej. Małżonek Wnioskodawczyni nie jest zarejestrowany jako podatnik czynny VAT.


Małżonek Wnioskodawczyni nie będzie podejmował żadnych czynności związanych z wynajmowaniem lokalu.


Wszystkie czynności dotyczące gospodarowania tym składnikiem majątku będzie wykonywać Wnioskodawczyni samodzielnie.

  1. W pierwszym wariancie umowę najmu lokalu użytkowego zawrze jedynie Wnioskodawczyni (w umowie tylko Wnioskodawczyni będzie wskazana jako wynajmujący).
  2. W drugim wariancie umowę najmu lokalu użytkowego zawrze jedynie Wnioskodawczyni, ale za zgodą małżonka wyrażoną w tejże umowie (w umowie tylko Wnioskodawczyni będzie wskazana jako wynajmujący, jednakże podpis jej małżonka ? pod zapisem wskazującym na wyrażenie zgody na zawarcie umowy ? znajdzie się na umowie).
  3. W trzecim wariancie umowę najmu zawrą Wnioskodawczyni oraz jej małżonek wspólnie (Wnioskodawczyni oraz jej małżonek będą wskazani w umowie jako wynajmujący).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:


Kto i w jakiej wysokości w wyżej opisanych przypadkach powinien opodatkowywać wynajem lokalu użytkowego podatkiem od towarów i usług?


Zdaniem Wnioskodawcy we wszystkich trzech wariantach jest ona uprawniona do samodzielnego rozliczania podatku od towarów i usług od całej kwoty czynszu najmu.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania: czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków?.

?Przepis art. 37 § 1 pkt 1 k.r.o. wymaga zgody małżonka na dokonanie przez drugiego małżonka m.in. czynności prawnej ?prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z nie pożytków?. Ze względu na występujące w tym zwrocie słowo ?lub? nie musi to być czynność prawna prowadząca do oddania nieruchomości (części nieruchomości) do używania i pobierania z niej pożytków. Lege non distinguente może to być czynność pod tytułem odpłatnym lub darmym (np. najem, dzierżawa, użyczenie)? ? A. Lutkiewicz ? Rucińska, Komentarz do art. 37 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, LEX 2010.

Umowa najmu nie może zostać zawarta z najemcą bez udziału małżonka Wnioskodawczyni. żaden racjonalny najemca nie zgodziłby się na zawarcie umowy najmu tylko z jedną spośród osób uprawnionych (niemniej jednak taką możliwość przewidziano w wariancie 1).

Zgodnie z art. 37 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ?,ważność umowy, która została zawarta rzez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka?.


Do skuteczności takiej czynności prawnej (zawarcia umowy najmu) konieczny jest zatem udział drugiego z małżonków.


W ocenie Wnioskodawczyni samodzielne rozliczanie się przez nią z całości otrzymywanego czynszu najmu będzie działaniem prawidłowym.


Odróżnić należy bowiem zachowania podejmowane na gruncie prawa cywilnego dla uzyskania efektu w postaci skuteczności czynności prawnej od zachowań ocenianych przez pryzmat przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Uczestniczenie (wariant 3) lub wyrażenie zgody na zawarcie przez małżonka czynności prawnej dokonywanej w stosunku do składnika majątku wspólnego wariant 2) nie może być oceniane jako prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak wyżej wskazano, uczestnictwo małżonka Wnioskodawczyni będzie się sprowadzało w wariancie 2 i 3 jedynie do złożenia podpisu na umowie z tego powodu, że jego zgoda jest elementem wymaganym dla skuteczności czynności prawnej. Nie ma on zamiaru prowadzenia działalności gospodarczej.

Reasumując, mimo, iż na umowie najmu w wariantach nr 2 i 3 znajdzie się podpis małżonka Wnioskodawczyni, to nie będzie to oznaczać, że małżonek Wnioskodawczyni będzie prowadził działalność gospodarczą polegającą na wynajmie lokali.

Wnioskodawczyni będzie zatem uprawniona i zobowiązana do rozliczania całości podatku od towarów i usług należnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wynajmie lokalu (opodatkowania czynszu najmu).

?Wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług przez jednego z małżonków /sprzedaż towarów, odpłatne świadczenie usług, import itp./ nie czyni podatnikiem tego podatku drugiego z małżonków, gdy czynności te dotyczą składników ich majątku wspólnego, a przychód uzyskany z wykonywania tych czynności stanowi ich majątek dorobkowy? ? Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego oz. w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2002 roku, sygn. akt SA/Sz 1685/00. Jakkolwiek wyrok ten został wydany na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług to jednak stanowisko w nim zawarte zachowuje przydatność dla niniejszej sprawy.

?W wariancie 1 małżonek Wnioskodawczyni nie będzie w żaden sposób uczestniczył w zawieraniu umowy najmu w związku z czym jest oczywiste, że również i w tym przypadku Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do rozliczania całości podatku od towarów i usług należnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wynajmie lokalu.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.


Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.


Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analiza przytoczonych przepisów wskazuje, iż nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu ww. przepisu ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że najem jako usługa wymieniona w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywana jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy najmu mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe), bez względu na to, czy najem będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji najem lokalu stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przytaczając natomiast przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964r. ? Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) stwierdzić należy, iż stosownie do art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Dokonując analizy przytoczonych wyżej regulacji prawnych podkreślić należy, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług istotnym jest, czy dany podmiot spełnia definicję podatnika w rozumieniu powołanego wyżej przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 tegoż przepisu. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Należy zauważyć, że żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom VAT. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni zamierza nabyć lokal użytkowy w celu jego wynajmowania. Ze względu na to, zakup nastąpi ze środków pochodzących z majątku wspólnego Wnioskodawczyni i jej małżonka lokal zostanie nabyty do majątku wspólnego. Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości i z tego tytułu zarejestrowała się jako podatnik czynny VAT. Małżonek Wnioskodawczyni nie prowadzi i nie ma zamiaru prowadzić działalności gospodarczej. Małżonek Wnioskodawczyni nie jest zarejestrowany jako podatnik czynny VAT.

Małżonek Wnioskodawczyni nie będzie podejmował żadnych czynności związanych z wynajmowaniem lokalu. Wszystkie czynności dotyczące gospodarowania tym składnikiem majątku będzie wykonywać Wnioskodawczyni samodzielnie.

W trzecim wariancie umowę najmu zawrą Wnioskodawczyni oraz jej małżonek wspólnie (Wnioskodawczyni oraz jej małżonek będą wskazani w umowie jako wynajmujący).

W konsekwencji wyżej przedstawionych przepisów, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Jeżeli małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie oboje małżonkowie są stroną umowy najmu. Umowa najmu dotyczy lokalu użytkowego, który będzie współwłasnością Wnioskodawczyni i jej męża pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej. Tak więc wobec przedstawionych wyżej okoliczności, skoro umowę najmu zawarło obydwoje małżonków, podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT z tytułu zawartej umowy najmu jest każdy z małżonków w swojej części.

W rozpatrywanej sprawie Wnioskodawczyni będąc podatnikiem podatku VAT, jest stroną zawartej umowy najmu, stąd też winna dokumentować obrót, uzyskany z tytułu najmu w części przypadającej na Nią jako współwłaściciela, fakturą VAT, tj. w przypadku braku odmiennych postanowień wynikających z umowy najmu lub innej umowy majątkowej wiążącej małżonków, w wysokości 50% należności wynikającej z zawartej umowy.


W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.


Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi odpowiedź w zakresie opodatkowania czynności najmu lokalu w wariancie 3, natomiast w zakresie opodatkowania czynności najmu lokalu w wariancie 1 i 2 zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U. 2012, poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika