Miejsce świadczenia usług organizacji konferencji wraz z usługami dodatkowymi

Miejsce świadczenia usług organizacji konferencji wraz z usługami dodatkowymi

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 października 2013 r. (data wpływu 23 października 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia usług organizacji konferencji wraz z usługami dodatkowymi ? jest prawidłowe.


UZASADNIENIE


W dniu 23 października 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia usług organizacji konferencji wraz z usługami dodatkowymi.


We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:


Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie działalności związanej z organizacją targów wystaw i kongresów (PKD 82.30Z) i jest czynnym podatnikiem VAT Spółka zamierza pozyskać nowych Klientów podatników z siedzibą prowadzenia działalności gospodarczej poza terytorium kraju i świadczyć na ich rzecz kompleksowe usługi polegające na logistycznym zorganizowaniu konferencji lub szkolenia oraz usług dodatkowych. Spółka zakłada, że nowi Klienci nie będą posiadać stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju, bądź usługi Spółki nie będą świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej Klienta położonego na terytorium kraju. Spółka przewiduje, że przyszli Klienci będą podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT. Spółka zamierza w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferować swoim klientom, usługi kompleksowe polegające na logistycznym zorganizowaniu konferencji lub szkolenia. W skład takiej usługi świadczonej przez Spółkę wchodzi przede wszystkim:

  1. zakwaterowanie w hotelu uczestników konferencji lub szkolenia;
  2. pełne wyżywienie uczestników konferencji tub szkolenia;
  3. wynajem sal konferencyjnych wraz z odpowiednim sprzętem technicznym (komputer, rzutnik/projektor multimedialny, sprzęt nagłaśniający, tablice i inne);
  4. udostępnienie mediów;
  5. działania związane z marketingiem danej imprezy (np. ustawienie tablic informacyjnych itp.);
  6. przygotowanie wystroju sali konferencyjnej w sposób uzgodniony z Klientem np. poprzez ustawienie kwiatów itp.;
  7. obsługa logistyczna konferencji lub szkolenia poprzez udostępnienie usług świadczonych przez pracowników lub podwykonawców Spółki np. informatyka, pracowników technicznych, osoby odpowiedzialnej za rejestrację uczestników, pracowników ochrony.

Ponadto spółka zamierza świadczyć usługi dodatkowe takie jak:

  1. organizacja czasu wolnego od zajęć merytorycznych (występy artystyczne, wspólna kolacja i wieczorna zabawa przy muzyce, tradycyjne zwiedzanie miasta z przewodnikiem bądź nowoczesna gra miejska);
  2. transport uczestników konferencji lub szkolenia w związku ze zwiedzaniem miasta lub innymi przewidzianymi atrakcjami.

Cena pakietu konferencyjnego ustalana będzie indywidualnie z Klientem Spółki w oparciu o zapotrzebowanie na działania ze strony Spółki i planowaną liczbę uczestników. Szczegółowa lista takich czynności wraz z ceną będzie stanowić załącznik do zawieranej z Klientem umowy. Wartość pakietu konferencyjnego kalkulowana będzie zawsze dla całej usługi łącznie i zawierać będzie wymienione wyżej czynności.

Organizacja poszczególnych konferencji/szkoleń może charakteryzować się mniejszym lub większym udziałem czynności opisanych powyżej, jednak w każdym przypadku będzie obejmować minimum:

  1. zakwaterowanie w hotelu uczestników konferencji lub szkolenia;
  2. pełne wyżywienie uczestników konferencji lub szkolenia;
  3. wynajem sal konferencyjnych wraz z odpowiednim sprzętem technicznym (komputer, rzutnik/projektor multimedialny, sprzęt nagłaśniający, tablice i inne);
  4. organizację czasu wolnego od zajęć merytorycznych (występy artystyczne, wspólna kolacja i wieczorna zabawa przy muzyce, tradycyjne zwiedzanie miasta z przewodnikiem bądź nowoczesna gra miejska).

Po wykonaniu usługi Spółka wystawi fakturę VAT z pozycją o treści ?pakiet konferencyjny? oraz ?organizacja konferencji - usługi dodatkowe?. Uczestnikami konferencji lub szkolenia mogą być zarówno osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej jak i podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Krąg uczestników takiego spotkania określać będzie Klient Spółki. Spółka nie będzie wystawiała faktur dla uczestników konferencji/szkolenia tytułem usług wstępu, lecz dla Klienta - organizatora tych imprez za usługę ?pakiet konferencyjny? oraz ?organizacja konferencji - usługi dodatkowe?.


W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:


Jakie jest miejsce świadczenia usługi przy świadczeniu kompleksowej usługi logistycznej organizacji konferencji wraz z usługami dodatkowymi w rozumieniu ustawy o VAT dla podatników nieposiadających siedziby prowadzenia działalności na terytorium Polski?


Zdaniem Wnioskodawcy: ma prawo wystawiać za opisaną w zdarzeniu przyszłym usługę kompleksową (pakiet konferencyjny) oraz usługi dodatkowe dla podatników mających siedzibę poza terytorium kraju fakturę VAT bez polskiego podatku VAT z adnotacją, iż podatek VAT rozlicza nabywca usługi. W opinii Spółki bowiem, miejscem świadczenia opisanej powyżej usługi na rzecz podatnika (w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT) jest zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. W ocenie Spółki na złożoną usługę organizacji konferencji lub szkolenia składają się usługi nierozerwalnie ze sobą związane, które są świadczeniami niezbędnymi do realizacji usługi organizacji konferencji lub szkolenia, tj.:

  1. wynajem sal konferencyjnych wraz z odpowiednim sprzętem technicznym (komputer, rzutniki projektor multimedialny, sprzęt nagłaśniający, tablice i inne);
  2. udostępnienie mediów;
  3. działania związane z marketingiem danej imprezy (np. ustawienie tablic informacyjnych, itp.);
  4. przygotowanie wystroju sali konferencyjnej w sposób uzgodniony z Klientem np. poprzez ustawienie kwiatów itp.;
  5. obsługa logistyczna konferencji lub szkolenia poprzez udostępnienie usług świadczonych przez pracowników lub podwykonawców Spółki np. informatyka, pracowników technicznych, osoby odpowiedzialnej za rejestrację uczestników, pracowników ochrony
  6. zakwaterowanie w Hotelu uczestników konferencji lub szkolenia;
  7. pełne wyżywienie uczestników konferencji lub szkolenia.

W ocenie Spółki nie można bowiem uznać, iż ww. usługi mają charakter samoistny. Każda z ww. czynności stanowi element usługi złożonej związanej z przygotowaniem konferencji lub szkolenia. Należy zauważyć, iż czynności te są niezbędne do świadczenia usługi przygotowania konferencji, szkolenia oraz są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno świadczenie i nie powinny być sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Natomiast pozostałe oferowane przez Spółkę usługi tj.:

  1. organizacja czasu wolnego od zajęć merytorycznych (występy artystyczne, wspólna kolacja i wieczorna zabawa przy muzyce, tradycyjne zwiedzanie miasta z przewodnikiem bądź nowoczesna gra miejska);
  2. transport uczestników konferencji lub szkolenia w związku ze zwiedzaniem miasta lub innymi przewidzianymi atrakcjami;

stanowią świadczenia dodatkowe, które nie są niezbędne do rzetelnego i właściwego świadczenia usługi polegającej na organizacji konferencji lub szkolenia.


W ocenie wnioskodawcy miejsce świadczenia dla usług stanowiących kompleksową usługę organizacji konferencji lub szkolenia oraz usług dodatkowych należy ustalić odrębnie, według zasad właściwych dla tych czynności. Dla ustalenia miejsca świadczenia usług stanowiących kompleksową usługę organizacji konferencji lub szkolenia, zastosować należy ogólną zasadę zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy. Świadczona przez Wnioskodawcę ww. usługa, na rzecz podatników w rozumieniu art. 28a ustawy, nie zawiera się w wyjątkach od ogólnej zasady, zawartych w przepisach art. 28b ust. 2-4 i art. 28c - 28n ustawy. Zatem ww. usługa świadczona przez zainteresowanego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, lecz miejscem świadczenia tej usługi będzie terytorium kraju, na którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Natomiast dla świadczonych przez Wnioskodawcę dodatkowych usług należy odrębnie dla każdej z nich ustalić miejsce świadczenia. Tym samym, dla ustalenia miejsca opodatkowania usług organizacji występów artystycznych, wspólnej kolacji i wieczornej zabawy przy muzyce, tradycyjnego zwiedzania miasta z przewodnikiem bądź nowoczesnej gry miejskiej oraz transportu uczestników konferencji lub szkolenia w związku ze zwiedzaniem miasta lub innymi przewidzianymi atrakcjami, świadczonych na rzecz podatników w rozumieniu art. 28a ustawy, zastosowanie znajdzie zasada ogólna określona w art. 28b ust. 1 ustawy, pod warunkiem, że ww. usługi nie będą stanowić usług turystyki. Ww. usługi, niebędące usługami turystyki, świadczone przez zainteresowanego nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, lecz miejscem świadczenia tych usług będzie terytorium kraju, na którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
  2. eksport towarów;
  3. import towarów na terytorium kraju;
  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które ? stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (z zastrzeżeniem art. 2a).

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (?) ? art. 8 ust. 1 ustawy.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy. Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania ww. rozdziału:

  1. ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
    1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
    2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
  2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Natomiast w przypadku, gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art. 28b ust. 3 ustawy).

Jednakże od ogólnej zasady zawartej w powyższych przepisach, ustawodawca przewidział szereg odstępstw, na podstawie których miejsce świadczenia pewnych usług, ściśle określonych w przepisach ustawy, ustala się w sposób szczególny.

W myśl art. 28e ustawy, miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.


Jak stanowi art. 28f ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości.


Zgodnie z art. 28g ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.

Stosownie do art. 28i ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług restauracyjnych i cateringowych jest miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane, z zastrzeżeniem ust. 2.


W art. 28n ust. 1 ustawy postanowiono, że w przypadku świadczenia usług turystyki, o których mowa w art. 119, miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.


Z opisy sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie Działalności związanej z organizacją targów, wystaw i kongresów (PKD 82.30Z) i jest czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca zamierza pozyskać nowych klientów ? podatników z siedzibą prowadzenia działalności gospodarczej poza terytorium kraju i świadczyć na ich rzecz kompleksowe usługi polegające na logistycznym zorganizowaniu konferencji lub szkolenia oraz usług dodatkowych. Wnioskodawca zakłada, że nowi Klienci nie będą posiadać stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju, bądź usługi Wnioskodawcy nie będą świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej Klienta położonego na terytorium kraju. Wnioskodawca przewiduje, że przyszli Klienci będą podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT.

Wnioskodawca zamierza w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferować swoim klientom usługi kompleksowe polegające na logistycznym zorganizowaniu konferencji lub szkolenia. W skład takiej usługi świadczonej przez Wnioskodawcę wchodzi przede wszystkim:

  1. zakwaterowanie w hotelu uczestników konferencji lub szkolenia;
  2. pełne wyżywienie uczestników konferencji lub szkolenia;
  3. wynajem sal konferencyjnych wraz z odpowiednim sprzętem technicznym (komputer, rzutnik/projektor multimedialny, sprzęt nagłaśniający, tablice i inne);
  4. udostępnienie mediów;
  5. działania związane z marketingiem danej imprezy (np. ustawienie tablic informacyjnych itp.);
  6. przygotowanie wystroju sali konferencyjnej w sposób uzgodniony z Klientem np. poprzez ustawienie kwiatów itp.;
  7. obsługa logistyczna konferencji lub szkolenia poprzez udostępnienie usług świadczonych przez pracowników lub podwykonawców Wnioskodawcy np. informatyka, pracowników technicznych, osoby odpowiedzialnej za rejestrację uczestników, pracowników ochrony.

Ponadto Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi dodatkowe takie jak:

  1. organizacja czasu wolnego od zajęć merytorycznych (występy artystyczne, wspólna kolacja i wieczorna zabawa przy muzyce, tradycyjne zwiedzanie miasta z przewodnikiem bądź nowoczesna gra miejska);
  2. transport uczestników konferencji lub szkolenia w związku ze zwiedzaniem miasta lub innymi przewidzianymi atrakcjami.

Cena pakietu konferencyjnego ustalana będzie indywidualnie z Klientem Wnioskodawcy w oparciu o zapotrzebowanie na działania ze strony Wnioskodawcy i planowaną liczbę uczestników. Szczegółowa lista takich czynności wraz z ceną będzie stanowić załącznik do zawieranej z Klientem umowy. Wartość pakietu konferencyjnego kalkulowana będzie zawsze dla całej usługi łącznie i zawierać będzie wymienione wyżej czynności. Organizacja poszczególnych konferencji/szkoleń może charakteryzować się mniejszym lub większym udziałem czynności opisanych powyżej, jednak w każdym przypadku będzie obejmować minimum:

  1. zakwaterowanie w hotelu uczestników konferencji lub szkolenia;
  2. pełne wyżywienie uczestników konferencji lub szkolenia;
  3. wynajem sal konferencyjnych wraz z odpowiednim sprzętem technicznym (komputer, rzutnik/projektor multimedialny, sprzęt nagłaśniający, tablice i inne);
  4. organizację czasu wolnego od zajęć merytorycznych (występy artystyczne, wspólna kolacja i wieczorna zabawa przy muzyce, tradycyjne zwiedzanie miasta z przewodnikiem bądź nowoczesna gra miejska).



Po wykonaniu usługi Wnioskodawca wystawi fakturę VAT z pozycją o treści ?pakiet konferencyjny? oraz ?organizacja konferencji - usługi dodatkowe?. Uczestnikami konferencji lub szkolenia mogą być zarówno osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej jak i podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Krąg uczestników takiego spotkania określać będzie Klient Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie będzie wystawiał faktur dla uczestników konferencji/szkolenia tytułem usług wstępu, lecz dla Klienta - organizatora tych imprez za usługę ?pakiet konferencyjny? oraz ?organizacja konferencji - usługi dodatkowe?.

Aby móc wskazać, iż dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), winna składać się ona z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.

Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Należy zauważyć, że koncepcję opodatkowania świadczeń kompleksowych wypracował Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wydanych orzeczeniach na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) oraz obecnie obowiązującej Dyrektywy VAT. W szczególności w wyroku w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd, Trybunał uznał, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC), czy też w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV i OV Bank NV.

Zatem w przypadku usług o charakterze złożonym, o miejscu opodatkowania decydować będzie to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jedną usługą kompleksową, czy też z szeregiem jednostkowych usług. Ocena tej okoliczności winna odbywać się więc w oparciu o to, czy dokonywane czynności (świadczenia) wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

W ocenie tut. Organu na złożoną usługę organizacji konferencji lub szkolenia składają się usługi nierozerwalnie ze sobą związane, które są świadczeniami niezbędnymi do realizacji usługi organizacji konferencji lub szkolenia, tj.:

  • zakwaterowanie w hotelu uczestników konferencji lub szkolenia;
  • pełne wyżywienie uczestników konferencji lub szkolenia;
  • wynajem sal konferencyjnych wraz z odpowiednim sprzętem technicznym (komputer, rzutnik/projektor multimedialny, sprzęt nagłaśniający, tablice i inne);
  • udostępnienie mediów;
  • działania związane z marketingiem danej imprezy (np. ustawienie tablic informacyjnych itp.);
  • przygotowanie wystroju sali konferencyjnej w sposób uzgodniony z Klientem np. poprzez ustawienie kwiatów itp.;
  • obsługa logistyczna konferencji lub szkolenia poprzez udostępnienie usług świadczonych przez pracowników lub podwykonawców Wnioskodawcy np. informatyka, pracowników technicznych, osoby odpowiedzialnej za rejestrację uczestników, pracowników ochrony.


Nie można bowiem w przedstawionych okolicznościach uznać, iż ww. usługi mają charakter samoistny. Każda z ww. czynności stanowi element usługi złożonej związanej z przygotowaniem konferencji lub szkolenia. Należy zauważyć, iż czynności te są niezbędne do świadczenia usługi przygotowania konferencji/szkolenia oraz są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno świadczenie i nie powinny być sztucznie dzielone dla celów podatkowych.


Natomiast oferowane przez Wnioskodawcę usługi dodatkowe, tj.:

  • organizacja czasu wolnego od zajęć merytorycznych (występy artystyczne, wspólna kolacja i wieczorna zabawa przy muzyce, tradycyjne zwiedzanie miasta z przewodnikiem bądź nowoczesna gra miejska);
  • transport uczestników konferencji lub szkolenia w związku ze zwiedzaniem miasta lub innymi przewidzianymi atrakcjami
    stanowią świadczenia, które nie są niezbędne do rzetelnego i właściwego świadczenia usługi polegającej na organizacji konferencji lub szkolenia.

Nie sposób uznać, że ww. świadczenia wykazują ścisłe powiązanie i są konieczne do przygotowania konferencji lub szkolenia, w taki sposób, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, których rozdzielenie miałoby sztuczny charakter. Nie można również uznać, że ww. świadczenia są zdeterminowane przez usługę główną (usługę przygotowania konferencji lub szkolenia) oraz że nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez tych dodatkowych usług.

Powyższe okoliczności wskazują, że ww. świadczenia dodatkowe oferowane w ramach organizacji konferencji lub szkolenia, nie stanowią środka do lepszego wykonania tych usług. Stanowią usługi odrębne, mające na celu uatrakcyjnienie pobytu uczestnikom, mimo iż ich wartość pakietu konferencyjnego kalkulowana będzie zawsze dla całej usługi łącznie i zawierać wymienione wyżej czynności.

Mając na uwadze powyższy opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że miejsce świadczenia dla usług stanowiących kompleksową usługę organizacji konferencji lub szkolenia oraz usług dodatkowych należy ustalić odrębnie, według zasad właściwych dla tych czynności.

Zatem, dla ustalenia miejsca świadczenia usług stanowiących kompleksową usługę organizacji konferencji lub szkolenia, zastosowanie znajdzie ogólna zasada zawarta w art. 28b ust. 1 ustawy. Świadczona przez Wnioskodawcę ww. usługa, na rzecz podatników w rozumieniu art. 28a ustawy, nie zawiera się w wyjątkach od ogólnej zasady, zawartych w przepisach art. 28b ust. 2-4 i art. 28c-28n ustawy. W konsekwencji ww. usługa świadczona przez Zainteresowanego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, bowiem miejscem świadczenia tej usługi będzie terytorium kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Natomiast dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług dodatkowych należy ustalać miejsce świadczenia odrębnie dla każdej z nich. Tym samym, dla ustalenia miejsca opodatkowania usług w zakresie organizacji czasu wolnego od zajęć merytorycznych tj. występów artystycznych, wspólnej kolacji i wieczornej zabawy przy muzyce, tradycyjnego zwiedzania miasta z przewodnikiem bądź nowoczesnej gry miejskiej, jak również transportu uczestników konferencji lub szkolenia w związku z ww. zwiedzaniem miasta lub innymi przewidzianymi atrakcjami, świadczonych na rzecz podatników w rozumieniu art. 28a ustawy, zastosowanie znajdzie zasada ogólna określona w art. 28b ust. 1 ustawy. Zatem ww. usługi świadczone przez Zainteresowanego (niebędące usługami turystyki) również nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski ? miejscem ich świadczenia będzie terytorium kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. 2012, poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika