Czy w świetle zaistniałego stanu faktyczno-prawnego otrzymane przez Wnioskodawczynię dopłaty tytułem (...)

UZASADNIENIE

W dniu 4 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współużytkowania wieczystego nieruchomości oraz współwłasności budynków mieszkalnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Dnia 21 marca 1996 r. Wnioskodawczyni nabyła na podstawie umowy sprzedaży, udział wynoszący 8997/347700 części w prawie wieczystego użytkowania działki gruntu nr 25/3 i taki sam udział w budynkach mieszkalnych znajdujących się na tej działce, z zaznaczeniem, że w ramach udziału będzie mogła korzystać samodzielnie z lokalu mieszkalnego o powierzchni 54,69 m.kw. Nabycia dokonała na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w Kancelarii Notarialnej stając się współwłaścicielem i współużytkownikiem opisanej nieruchomości. Zmiany dotyczące nabytego przez Wnioskodawczynię udziału zostały ujawnione w księdze wieczystej nieruchomości.

Wnioskodawczyni podaje, że w wyniku wszczętego przez Sprzedawcę postępowania doszło do odpłatnego zniesienia współużytkowania wieczystego nieruchomości, stanowiącej działkę nr 25/3 oraz współwłasności budynków mieszkalnych poprzez podział działki oraz ustanowienie odrębnej własności lokali znajdujących się w budynkach umiejscowionych na tych działkach gruntu. Zniesienia współwłasności dokonano na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 8 czerwca 2010 r. Tym samym postanowieniem zasądzono od Skarbu Państwa oraz od osoby fizycznej (właściciela nieruchomości) dopłaty z tytułu zniesienia współwłasności i współużytkowania. Wnioskodawczyni, dodaje, iż kwoty dopłat otrzymała w miesiącu kwietniu 2011r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle zaistniałego stanu faktyczno-prawnego otrzymane przez Wnioskodawczynię dopłaty tytułem zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego, będą źródłem przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub też z innych tytułów i jako takie będą podlegały opodatkowaniu tym podatkiem...

Zdaniem Wnioskodawczyni, na mocy art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym ze źródeł przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Wnioskodawczyni wskazuje, iż tak jak wyjaśniono w interpretacji indywidualnej Ministra Finansów ? Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 24 lutego 2011 r. odpłatne zbycie oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów w rozumieniu art. 155 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, w tym wszystkie czynności prawne, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

Według Wnioskodawczyni, dla prawidłowości określenia powstania przychodu na podstawie wyżej wskazanego przepisu prawa, decydujące znaczenie ma data nabycia zbywanej nieruchomości (zniesienia współwłasności i współużytkowania). Dalej wskazuje, iż nabycia przedmiotowej nieruchomości dokonała na podstawie aktu notarialnego w dniu 21 marca 1996 r., zaś do jej zbycia (zniesienia współwłasności i współużytkowania) doszło na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z 8 czerwca 2010 r. Kwoty zasądzonych dopłat otrzymała natomiast w kwietniu 2011 r.

Wobec powyższego, Wnioskodawczyni uważa, że norma art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będzie miała zastosowania w Jej sytuacji, gdyż odpłatnego zbycia nieruchomości dokonano po upływie okresu, o którym mowa w cytowanym przepisie. W związku z tym, otrzymane dopłaty nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie wskazanego przepisu jak również z tytułu innych źródeł, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni podnosi, iż podobne stanowisko wyraził Dyrektor Izby Skarbowej powyżej przytoczonej interpretacji z 24 lutego 2011 r., jak również Dyrektor Izby Skarbowej w interpretacji z 26 listopada 2010 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. z 2010 r. Dz. U. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie ? nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Cytowane w powyższym przepisie ?odpłatne zbycie? oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów.

W myśl art. 155 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie ?zbycie? odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

Zatem, każde przeniesienie prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości dokonane przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. W związku z powyższym także przeniesienie prawa własności nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości dokonane w drodze odpłatnego zniesienia współwłasności przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217 poz. 1588 ze zm.) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy zmieniającej do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Wobec wyżej powołanych regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przedstawionym stanie faktycznym dla zastosowania zasad opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości istotne znaczenie ma data nabycia przedmiotowej nieruchomości.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni w dniu 21 marca 1996 r. nabyła w drodze umowy sprzedaży udział w nieruchomości. Zatem w przedmiotowej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, iż własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 ustawy Kodeksu cywilnego). Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego ? art. 196 § 2 tej ustawy.

Zgodnie z art. 210 i nast. K.c., każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności.

Z zawartej we wskazanym przepisie definicji wynika, że współwłasność charakteryzuje się trzema podstawowymi cechami: jednością przedmiotu, wielością podmiotów oraz niepodzielnością wspólnego prawa.

Jedność przedmiotu oznacza, że w stosunku współwłasności przedmiotem prawa własności przysługującego kilku osobom jest jedna rzecz ruchoma lub nieruchomość. Jeśli rzecz wchodzi w skład zbioru rzeczy, stanowiącego pewną funkcjonalną całość, to współwłasność dotyczy każdej pojedynczej rzeczy wchodzącej w skład takiego zbioru, nie zaś zbioru. Istotną cechą charakteryzującą współwłasność jest wielość podmiotów prawa własności jednej rzeczy. Chodzi tu o co najmniej dwie lub więcej osób, które pomimo łączącego je stosunku współwłasności są nadal odrębnymi podmiotami prawa. We współwłasności prawo własności przysługuje, jak wynika z brzmienia zacytowanego przepisu, niepodzielnie kilku osobom. Żaden ze współwłaścicieli nie ma więc wyłącznego prawa do fizycznie wydzielonej części rzeczy, a każdemu z nich przysługuje jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli.

Jednym z podstawowych uprawnień przysługujących współwłaścicielowi jest prawo domagania się zniesienia współwłasności. Może dojść do niego w dwóch trybach: umownym, kiedy to współwłaściciele osiągają porozumienie co do faktu zniesienia współwłasności oraz sądowym następującym w wyniku postanowienia sądu. W Kodeksie cywilnym wyróżniono natomiast trzy sposoby zniesienia współwłasności: podział rzeczy wspólnej, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli oraz sprzedaż rzeczy wspólnej.

Stosownie natomiast do art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.

Analiza powyższego wskazuje, że instytucja zniesienia współwłasności stanowi likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego.

Zniesienie współwłasności nie stanowi zbycia (nabycia) rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Wówczas nie mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem (nabyciem) udziału w nieruchomości lub prawie, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni w drodze umowy sprzedaży w dniu 21 marca 1996 r. nabyła udział w prawie wieczystego użytkowania działki gruntu i w budynkach mieszkalnych znajdujących się na tej działce, stając się jednocześnie współużytkownikiem i współwłaścicielem ww. nieruchomości. Postanowieniem Sądu z dnia 8 czerwca 2010 r. dokonano odpłatnego zniesienia współużytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę oraz zniesienia współwłasności budynków mieszkalnych, poprzez podział działki oraz ustanowienie odrębnej własności lokali znajdujących się w ww. budynkach. Jednocześnie ww. postanowieniem Sądu, na rzecz Wnioskodawczyni zasądzono dopłaty z tytułu zniesienia współwłasności i współużytkowania. W miesiącu kwietniu 2011 r. Wnioskodawczyni otrzymała kwoty dopłat.

W konsekwencji, w przedstawionej sytuacji upłynął już okres 5 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie udziału w ww. nieruchomości, a więc dokonane odpłatne zniesienie współwłasności i współużytkowania nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, dopłaty, które Wnioskodawczyni otrzymała w wyniku odpłatnego zniesienia współwłasności i współużytkowania nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji organów upoważnionych, stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła dokumenty (akt notarialny i postanowienie Sądu Rejonowego). Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny tych dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.