Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego (...)

22.9.2014

Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego za wywłaszczoną nieruchomość.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko ? przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2014 r. (data wpływu w dniu 25 czerwca 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego za wywłaszczoną nieruchomość ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 czerwca 2014 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego za wywłaszczoną nieruchomość.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W występującym stanie faktycznym nastąpiło wywłaszczenie z nieruchomości (działka nr 154/2, położona w K.), za odszkodowaniem w wysokości 235 703 zł, na podstawie decyzji z dnia 31 grudnia 2013 r. Działka stanowiła współwłasność w równych częściach (po 1/4): C., E., G. oraz J., nabytą w drodze dziedziczenia beztestamentowego (3/16 po śmierci W. w dniu 11 stycznia 1987 r. oraz po 1/4 z pozostałej części po śmierci S. ? małżonki w dniu 9 września 2009 r. ? stan potwierdzony postanowieniem Sądu Rejonowego).

Część działki, której dotyczy dany stan faktyczny została objęta powyższym postępowaniem i z mocy prawa z dniem 13 marca 2012 r., stała się własnością Samorządu Terytorialnego Województwa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy opodatkowaniu nie podlega część odszkodowania za udział w wysokości 3/16 części, przysługujący na podstawie dziedziczenia po W. ? zmarłym w styczniu 1987 r.? Jak w świetle zwolnienia z podatku dochodowego z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kształtuje się sytuacja z odszkodowaniem za pozostałą 1/16 część, ogólnej wartości działki uzyskaną w drodze dziedziczenia po S., zmarłej we wrześniu 2009 r.?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinien On płacić podatku od 3/4 kwoty odszkodowania, ponieważ 3/16 spadku odziedziczył w 1987 r., po ojcu, w świetle czego warunki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznał za spełnione. Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinien On płacić również podatku dochodowego od odszkodowania za część spadku po matce. Wnioskodawca zauważa, że śmierć Jego matki nastąpiła 9 września 2009 r. Ziemia stała się własnością jednostki samorządu terytorialnego w dniu 13 marca 2012 r., natomiast odszkodowanie zostało fizycznie wypłacone dopiero 7 lutego 2014 r.

Wnioskodawca uważa, że w tej sytuacji również odszkodowanie za część odziedziczoną po matce spełnia warunki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym całość odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość (ziemie) nie powinna podlegać opodatkowaniu i nie ma do Jego sytuacji zastosowania wyłączenie ,,gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego?.

Wnioskodawca podaje, że postępowanie w celu ustalenia odszkodowania zostało wszczęte z urzędu, o czym strony zostały poinformowane 10 sierpnia 2012 r. W toku postępowania ustalono, że przed dniem 13 marca 2012 r. (dzień uprawomocnienia decyzji z 4 marca 2011 r.) nieruchomość stanowiła własność C. jako udział 1/4 części we współwłasności przedmiotowej nieruchomości. Wypłacone odszkodowanie, poprzedzone wykonaniem operatu szacunkowego, zostało wypłacone na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami (wysokość ustalona na podstawie art. 130 oraz art. 132 ww. ustawy).

Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Gminy, zatwierdzonym uchwałą nr X (z dnia 12 kwietnia 2005 r.), działka o nr 154/2 wykorzystywana była na cele rolnicze. W dokumentacji planowania przestrzennego na potrzeby wyceny przyjęto przeznaczenie KZ, gdyż dotyczy wycenionego gruntu (częściowo MNU i cele rolnicze).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy, jest uzyskanie przychodu m.in. z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 687, z późn. zm.), Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo Starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl przepisu art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

-z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Natomiast decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

Zgodnie z art. 12 ust. 5 ww. ustawy, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Zgodnie z art. 112 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r., poz. 518 z późn. zm.), przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

W myśl art. 6 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, celami publicznymi w rozumieniu ustawy jest m.in. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji.

Na podstawie art. 128 ust. 1 powołanej ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Z art. 129 ust. 1 ww. ustawy wynika, że odszkodowanie ustala Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, z zastrzeżeniem ust. 5.

Stosownie do art. 130 ust. 1 ww. ustawy, wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu (?).

Ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości (art. 130 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 132 ust. 1a ww. ustawy w sprawach, w których wydano odrębną decyzję o odszkodowaniu, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów należy uznać, że opisane we wniosku odszkodowanie zostało przyznane (wypłacone) stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy mieć jednak na względzie, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostają następujące warunki:

nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,

cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Zatem w przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo żaden z nich, wówczas uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca postanowieniem Sądu Rejonowego, nabył w łącznym udziale 1/4 spadek po zmarłym W. (data śmierci 11 stycznia 1987 r.), oraz po zmarłej S. (data śmierci 9 września 2009 r.), w skład którego wchodziła działka o nr 154/2, położona w obrębie K.

Na podstawie decyzji Wojewody z dnia 31 grudnia 2013 r., nastąpiło wywłaszczenie na cele realizacji inwestycji drogowej, nieruchomości tj. działki o nr 154/2, za odszkodowaniem w wysokości X zł. Odszkodowanie takie zostało Wnioskodawcy wypłacone w dniu 7 lutego 2014 r., na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami (wysokość ustalona na podstawie art. 130 oraz art. 132 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Zezwolenie na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie drogi wojewódzkiej nr 713 na odcinku X., nastąpiło na podstawie decyzji Wojewody z dnia 4 marca 2011 r., oraz decyzji Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 marca 2012 r. Część działki, której dotyczy stan faktyczny została objęta niniejszym postępowaniem i z mocy prawa z dniem 13 marca 2012 r., stała się własnością Samorządu Terytorialnego Województwa.

W przedmiotowej sprawie nabycie wywłaszczonej działki przez Wnioskodawcę nastąpiło w drodze spadku, czyli miało charakter nieodpłatny, tym samym cena nie stanowiła elementu nabycia, a zatem nie został spełniony jeden z warunków wyłączających przedmiotowe zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu odszkodowania, wypłaconego w dniu 7 lutego 2014 r., w związku z wywłaszczeniem i przejęciem działki o nr 154/2 na cele realizacji inwestycji drogowej, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co oznacza, że na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek uiszczenia z tego tytułu podatku dochodowego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto należy wskazać, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), a zatem wywierają skutki prawne w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy, jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie chroni innych współwłaścicieli przedmiotowej nieruchomości.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację ? w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.