Czy ww. darowizna spowoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym u Zbywcy?

15.1.2013

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 3 października 2012 r. (data wpływu 8 października 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 27 grudnia 2012 r. (data wpływu 31 grudnia 2012 r.) oraz pismem z dnia 27 grudnia 2012 r. (data wpływu 8 stycznia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa żonie ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 października 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn oraz podatku od towarów i usług.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów, o których mowa m. in. w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), w związku z czym pismem z dnia 20 grudnia 2012 r., Nr IPTPB1/415-610/12-2/KO, IPTPB2/415-701/12-2/KO, IPTPB2/436-168/12-2/KO, IPTPP4/443-698/12-2/ALN, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wystąpił o uzupełnienie wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 20 grudnia 2012 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 24 grudnia 2012 r.), Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 27 grudnia 2012 r. (data wpływu 31 grudnia 2012 r.), które nadane zostało w polskiej placówce operatora publicznego w dniu 29 grudnia 2012 r.

W związku z brakiem podpisu pod powyższym uzupełnieniem, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, pismem z dnia 3 stycznia 2013 r., Nr IPTPB1/415-610/12-4/KO, IPTPB2/415-701/12-4/KO, IPTPB2/436-168/12-4/KO, IPTPP4/443-698/12-4/ALN, wystąpił o uzupełnienie braku wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłano w dniu 3 stycznia 2013 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 7 stycznia 2013 r.), Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 27 grudnia 2012 r. (data wpływu 8 stycznia 2013 r.), które nadane zostało w polskiej placówce operatora publicznego w dniu 7 stycznia 2013 r.

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące zdarzenia przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej wyrobów tekstylnych, opodatkowanym podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, prowadzącym książkę przychodów i rozchodów, zarejestrowanym dla potrzeb podatku od towaru i usług.

Z końcem 2012 r. Wnioskodawca zamierza przekazać w formie darowizny całe przedsiębiorstwo swojej żonie, z którą pozostaje we wspólności majątkowej. Darowizna zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego. Firma będąca przedmiotem zbycia prowadzona jest w lokalu będącym własnością Wnioskodawcy i Jego żony.

Składnikami przedsiębiorstwa są:

środki trwałe (w tym: samochód ciężarowy, kasa fiskalna),
wyposażenie (w tym: regały i półki sklepowe),
pracownicy (2 osoby),
towary handlowe,
dokumenty związane z prowadzoną działalnością,
należności i zobowiązania,
baza klientów.

Środki trwałe zostały zamortyzowane w całości, a wyposażenie w całości zaliczono do kosztów uzyskania przychodu.

W uzupełnieniu z dnia 27 grudnia 2012 r. Wnioskodawca wskazał, iż składnikami przedsiębiorstwa są:

nazwa przedsiębiorstwa,
środki trwałe (w tym: samochód ciężarowy, kasa fiskalna),
wyposażenie (w tym: regały i półki sklepowe),
pracownicy (2 osoby),
towary handlowe,
dokumenty związane z prowadzoną działalnością, w tym książka przychodów i rozchodów oraz ewidencje VAT,
należności i zobowiązania,
baza klientów ? stanowiąca tajemnice przedsiębiorstwa,
środki pieniężne.

Środki trwałe zostały zamortyzowane w całości, a wyposażenie w całości zaliczono do kosztów uzyskania przychodu.

Wnioskodawca dodał, iż działalność jest prowadzona w lokalu będącym własnością wspólną Jego oraz Jego żony, dlatego nie ma potrzeby przekazywania go w formie darowizny.

Firma nie posiada żadnych koncesji, licencji, zezwoleń, jak również patentów i innych praw własności majątkowej, gdyż rodzaj prowadzonej działalności nie wymagał takowych. Powyższe dotyczy również majątkowych praw autorskich i majątkowych praw pokrewnych. Przedmiot zbycia stanowi całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym.

W związku z powyższym w uzupełnieniu wniosku zadano następujące pytania:

Czy ww. darowizna spowoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym u Zbywcy?
Czy otrzymując darowiznę powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn u Nabywcy?
Czy wymieniona powyżej czynność zbycia całości przedsiębiorstwa w formie darowizny podlega ustawie o podatku od towaru i usług?
Czy Zbywca powinien skorygować koszty uzyskania przychodu o wartość darowanych towarów handlowych i wydatków na nabycie albo wytworzenie środków trwałych, a także wydatków na nabycie wyposażenia?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania oznaczone nr 1 dotyczące skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych nieodpłatnego przekazania żonie Wnioskodawcy prowadzonego przez Niego przedsiębiorstwa. W zakresie pytań oznaczonych Nr: 2, 3 i 4 wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, posługując się pojęciem przedsiębiorstwa należy przyjąć takie znaczenie jakie definiuje Kodeks cywilny. Przedsiębiorstwo w rozumieniu Kodeksu cywilnego jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),

własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,

prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,

wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,

koncesje, licencje i zezwolenia,

patenty i inne prawa własności przemysłowej,

majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,

tajemnice przedsiębiorstwa, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przekazanie przedsiębiorstwa może przy tym nastąpić na podstawie każdej czynności prawnej przenoszącej własność na nabywcę, a zatem umowy sprzedaży, zamiany, czy też właśnie darowizny. Nabycie rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny nie podlega jednak podatkowi dochodowemu tylko podatkowi od spadków i darowizn. Wynika to z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem darowizny. Z przytoczonych przepisów wynika zatem, iż każda darowizna, bez względu na przedmiot darowizny, a zatem również darowizna przedsiębiorstwa, dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega przepisom o podatku od spadków i darowizn, co wyklucza jej opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 2 ust.

1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) wynika, iż przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera pojęcia ?darowizna", dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy Kodeks cywilny. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, przy czym umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Z przywołanych przepisów wynika, że darowizna przedsiębiorstwa żonie nie podlega przepisom o podatku dochodowym.

W ocenie Wnioskodawcy, darowizna wskazanych we wniosku środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, towarów handlowych oraz materiałów wchodzących w skład darowanego na rzecz żony przedsiębiorstwa, nastąpi nieodpłatnie, dlatego w związku z dokonaniem tej czynności prawnej nie powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód z działalności gospodarczej, o który, mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5a pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorstwie oznacza to przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.

Definicja przedsiębiorstwa zawarta została w art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Stanowi on, iż przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
koncesje, licencje i zezwolenia,
patenty i inne prawa własności przemysłowej,
majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
tajemnice przedsiębiorstwa,
księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zauważyć przy tym należy, iż katalog składników (elementów) przedsiębiorstwa, o których mowa w ww. przepisie, nie ma charakteru zamkniętego, o czym świadczy użycie sformułowania ?w szczególności?. W związku z powyższym w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu Kodeksu cywilnego mogą wchodzić także inne składniki majątkowe, niewymienione w cyt. wyżej przepisie, np. zobowiązania wynikające z prowadzonej w ramach tego przedsiębiorstwa pozarolniczej działalności gospodarczej.

W myśl natomiast art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów. Może więc nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym na podstawie umowy sprzedaży, zamiany czy darowizny.

Stosownie do zapisu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego ? do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Z powyższego wynika, iż w przypadku przekazania przedsiębiorstwa innemu podmiotowi, przedmiotem tego przekazania są wszelkie składniki majątkowe funkcjonalnie związane z tym przedsiębiorstwem, o ile na podstawie czynności prawnej będącej podstawą przekazania, bądź przepisów szczególnych, nie zostały z niego wyłączone.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej wyrobów tekstylnych, jest opodatkowany podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, prowadzi podatkową książkę przychodów i rozchodów. Z końcem 2012 r. zamierza przekazać w formie darowizny całe przedsiębiorstwo Swojej żonie, z którą pozostaje we wspólności majątkowej. Darowizna zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego. Składnikami przedsiębiorstwa są: nazwa przedsiębiorstwa, środki trwałe (w tym: samochód ciężarowy, kasa fiskalna), wyposażenie (w tym: regały i półki sklepowe), pracownicy (2 osoby), towary handlowe, dokumenty związane z prowadzoną działalnością, w tym książka przychodów i rozchodów oraz ewidencje VAT, należności i zobowiązania, baza klientów ? stanowiąca tajemnice przedsiębiorstwa, środki pieniężne.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych, o czym stanowi art. 1 tejże ustawy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż każda darowizna, bez względu na przedmiot darowizny, a zatem również darowizna przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego, prowadzonego przez Wnioskodawczynię, dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, co wyklucza jej opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W przypadku darowizny, która jak wcześniej wskazano jest świadczeniem nieodpłatnym, po stronie darczyńcy nie powstaje przychód. Darczyńca nie otrzymuje bowiem w zamian żadnych wartości pieniężnych, ani przysporzenia majątkowego.

W szczególności zauważyć należy, iż po stronie darczyńcy nie powstanie przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, bowiem ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wiąże co do zasady powstanie przychodu z tego źródła z odpłatnym zbyciem składników majątku wykorzystywanych w tej działalności. W myśl bowiem art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie natomiast do treści art. 14 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej składników majątku będących:

środkami trwałymi,
składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1.500 zł,
wartościami niematerialnymi i prawnymi

- ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wymienionych w lit. b, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące uregulowania prawne, stwierdzić należy, iż przekazanie w drodze darowizny ww. przedsiębiorstwa na rzecz żony nie skutkuje powstaniem dla Wnioskodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem, na darczyńcy z tego tytułu, nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jednakże z darowizną przedsiębiorstwa mogą się wiązać przewidziane ustawą obowiązki Wnioskodawcy związane z likwidacją Jego działalności gospodarczej.

W myśl art. 24 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w razie likwidacji działalności gospodarczej, w tym także w formie spółki niebędącej osobą prawną, lub wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną, sporządza się wykaz składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki. Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji.

Z powyższego przepisu wynika zatem, iż podatnicy, którzy zlikwidują działalność gospodarczą są zobowiązani do sporządzenia wykazu składników majątku pozostałych na dzień likwidacji tej działalności.

Ponadto tut. Organ wskazuje, że jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różnić się od zdarzenia przyszłego, które wystąpi w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.