1)Czy Spółka prawidłowo rozlicza podatek VAT naliczony z faktur wystawionych na Spółkę a dotyczących (...)

17.5.2013

1)Czy Spółka prawidłowo rozlicza podatek VAT naliczony z faktur wystawionych na Spółkę a dotyczących wspólnej inwestycji w ramach konsorcjum? 2)Czy Spółka prawidłowo rozlicza podatek VAT należny wystawiając faktury sprzedaży na pozostałych konsorcjantów dotyczące otrzymanych zaliczek na wydatki kwalifikowalne i refakturowania pozostałych wydatków niekwalifikowalnych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 15 lutego 2013 r. (data wpływu 21 lutego 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 25 kwietnia 2013 r. (data wpływu 29 kwietnia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości rozliczeń podatku VAT:

naliczonego z faktur wystawionych na Spółkę dotyczących inwestycji w ramach umowy konsorcjum,

należnego z faktur wystawionych na rzecz konsorcjantów dotyczących otrzymanych zaliczek na wydatki kwalifikowalne i refakturowania pozostałych wydatków niekwalifikowalnych

? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 lutego 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości rozliczeń podatku VAT:

naliczonego z faktur wystawionych na Spółkę dotyczących inwestycji w ramach umowy konsorcjum,

należnego z faktur wystawionych na rzecz konsorcjantów dotyczących otrzymanych zaliczek na wydatki kwalifikowalne i refakturowania pozostałych wydatków niekwalifikowalnych.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 25 kwietnia 2013 r. poprzez doprecyzowanie zdarzenia przyszłego oraz brakującą opłatę.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z o.o. zwana dalej Liderem (konsorcjant numer I) zawarła w dniu 12 czerwca 2012 roku umowę konsorcjum z czterema konsorcjantami:

Konsorcjant II
Konsorcjant III
Konsorcjant IV
Konsorcjant V

Strony uzgodniły, iż tworzą Konsorcjum w celu realizacji Przedsięwzięcia polegającego na budowie wyciągu narciarskiego wraz ze stokiem narciarskim (makroniwelacja terenu, podziemne instalacje do śnieżenia). Konsorcjanci nadają przedsięwzięciu tytuł.......
Strony w ramach realizacji Przedsięwzięcia, o jakim mowa w pkt 1, wystąpią o jego dofinansowanie środkami pomocowymi w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa, oś I Rozwój Przedsiębiorczości, działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, której Instytucją zarządzającą jest Urząd Marszałkowski Województwa.
Przedsięwzięcie będzie zrealizowane i zlokalizowane w miejscowości na terenie istniejącego kompleksu turystycznego.
Strony wskazują, iż Przedsięwzięcie to będzie warte łącznie kwotę 7.984.466,11 zł (słownie: siedem milionów dziewięćset osiemdziesiąt cztery tysiące czterysta sześćdziesiąt sześć złotych 11/100) i stanowić to będzie całość wydatków kwalifikowalnych Przedsięwzięcia realizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa, oś I, działanie 1.2., której Instytucją zarządzającą jest Urząd Marszałkowski Województwa.
Strony wskazują, iż Przedsięwzięcie, o jakim mowa w pkt 1 niniejszej umowy, zamierzają sfinansować z własnych wkładów oraz z dotacji uzyskanej w ramach projektu o jakim mowa w pkt 2 niniejszej umowy. Strony zamierzają uzyskać w ramach dotacji kwotę w wysokości 3.992.233,06 zł (słownie: trzy miliony dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa tysiące dwieście trzydzieści trzy złote 6/100).
Strony wskazują, iż wkład własny Konsorcjantów w Przedsięwzięciu wyniesie 3.992.233,05 zł (słownie: trzy miliony dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa tysiące dwieście trzydzieści trzy złote 5/100). Każdy z Konsorcjantów do Przedsięwzięcia wniesie z tej kwoty wkład własny odpowiednio w wysokości:
- Konsorcjant I wkład w wysokości 60%, tj. 2.395.339,83 zł (słownie: dwa miliony trzysta dziewięćdziesiąt pięć tysięcy trzysta trzydzieści dziewięć złotych 83/100).
- Konsorcjant II wkład w wysokości 10%, tj. 399.223,30 zł (słownie: trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia trzy złote 30/100).
- Konsorcjant III wkład w wysokości 10%, tj. 399,233.30 zł (słownie: trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia trzy złote 30/100).
- Konsorcjant IV wkład w wysokości 10%, tj. 399.223.,30 zł (słownie: trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia trzy złote 30/100).
- Konsorcjant V wkład w wysokości 10%, tj. 399.223,30 zł (słownie: trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia trzy złote 30/100).

Udział w zyskach (lub w stratach) w Przedsięwzięciu Konsorcjantów będzie adekwatny do wniesionych przez nich wkładów o jakich mowa w pkt 6. Strony zgodnie ustalają, że niniejsza umowa dotyczy wyłącznie realizacji przedsięwzięcia wskazanego w pkt 1 niniejszej umowy, nie będzie dotyczyć innych przedsięwzięć ani konstytuować spółki bądź innego podmiotu z udziałem stron.
Konsorcjanci w ramach niniejszej umowy jako podmiot odpowiedzialny za realizację Przedsięwzięcia wybierają Konsorcjanta I (Lider). Lider będzie pełnił swoją funkcję nie krócej niż do zakończenia okresu trwałości wniosku o dofinansowanie i do tego czasu nie może dojść do zmiany Lidera wskazanego w niniejszej umowie.

Do obowiązków Konsorcjantów należy:

Wspólne opracowywanie wniosku o dotację do Instytucji, o jakiej mowa w pkt 2 niniejszej umowy, w ramach Przedsięwzięcia.

Wzajemne informowanie się o podjętych działaniach w celu realizacji Przedsięwzięcia.

Dołożenie maksymalnej staranności dla osiągnięcia zamierzonego celu Konsorcjum, w tym do zgodnego współdziałania oraz wzajemnej konsultacji podejmowanych przez siebie działań, w ramach zadań Konsorcjum.

Każdy z Konsorcjantów zobowiązuje się przedłożyć dokumenty wymagane przez Instytucję, o jakiej mowa w pkt 2 niniejszej umowy, w terminie umożliwiającym skompletowanie wniosku o dofinansowanie.

Podpisywanie wniosku o dofinansowanie i innych dokumentów związanych z tymże wnioskiem.

Zaangażowanie w pracach Konsorcjum osób i dóbr materialnych, w zakresie umożliwiającym wspólne przygotowanie Przedsięwzięcia.

Do obowiązków Lidera należy:

Ustalenie strategii działania Konsorcjum.

Lider odpowiedzialny będzie za reprezentację uczestników (Konsorcjantów) powiązania w procesie aplikacji o środki oraz procesie realizacji wniosku o dofinansowanie. Lider traktowany będzie jako podmiot wszelkich praw i obowiązków, wynikających z tytułu realizacji wniosku o dofinansowanie.

Nadzorowanie funkcjonowania Konsorcjum.

Nadzorowanie zgodności realizacji zadań w ramach Przedsięwzięcia w stosunku do przyjętych harmonogramów.

Gromadzenie i udostępnienie informacji na temat działalności Konsorcjum.

Zarządzanie finansami i księgowością Konsorcjum.

Zapewnienie obsługi prawnej działalności Konsorcjum.

Konsorcjanci upoważniają Lidera do zawierania umów dzierżawy gruntów w związku z realizacją przedsięwzięcia.
Konsorcjanci będą finansować Przedsięwzięcie w wysokości wkładów wskazanych w pkt 6 niniejszej umowy zgodnie z preliminarzem wydatków stanowiącego załącznik do niniejszej umowy.
W związku z tym, iż Konsorcjanci będą finansować Przedsięwzięcie w wysokości wkładów wskazanych w pkt 6 umowy Konsorcjum, wszelkie prawa majątkowe nabywane w ramach Konsorcjum będą nabywane przez Konsorcjantów na współwłasność, w tym prawa i obowiązki wynikające z podpisanej umowy o dofinansowanie. Wysokość udziału we współwłasności będzie odpowiadał wniesionym wkładom do Konsorcjum (zgodnie z pkt 6 umowy Konsorcjum).
Strony wskazują, iż przychody wypracowane przez Lidera w ramach Przedsięwzięcia będą przeznaczane na bieżące działanie Przedsięwzięcia.
Jeżeli przychód będzie większy niż bieżące koszty Przedsięwzięcia, nadwyżka taka zostanie wypłacona Konsorcjantom w wysokości proporcjonalnej do wniesionych przez nich wkładów zgodnie z pkt 6 umowy Konsorcjum. W przypadku, gdy Przedsięwzięcie wykaże stratę będzie ona pokryta przez każdego z Konsorcjantów w wysokości wniesionych przez nich wkładów zgodnie z pkt 6 umowy Konsorcjum.
Konsorcjum zawiązane jest na czas przygotowania, realizacji i wdrożenia Przedsięwzięcia. Strony przewidują, iż okres przygotowania, realizacji i wdrożenia Przedsięwzięcia będzie trwał nie krócej niż 5 lat licząc od dnia zaakceptowania przez Instytucję, o której mowa w pkt 2 niniejszej umowy końcowego wniosku o płatność i nie dłużej niż 25 lat licząc od dnia zaakceptowania przez Instytucję, o której mowa w pkt 2 niniejszej umowy końcowego wniosku o płatność. Konsorcjanci wskazują, iż po upływie 25 letniego okresu, o jakim mowa w zadaniu drugim niniejszego paragrafu Konsorcjanci mogą przedłużyć czas trwania niniejszego Konsorcjum.

Żadna ze stron nie może wypowiedzieć niniejszej umowy przed upływem 5 lat licząc od dnia zaakceptowania przez Instytucję, o której mowa w pkt 2 niniejszej umowy końcowego wniosku o płatność. Konsorcjantowi, który wystąpi z Konsorcjum przed upływem tego okresu nie będą zwrócone wniesione przez niego, tytułem wkładu własnego, środki pieniężne.
Po upływie okresu wskazanego w pkt 16 niniejszego paragrafu, każdy z Konsorcjantów może wystąpić z Konsorcjum.
W razie wystąpienia z Konsorcjum, Konsorcjantowi zostanie wypłacony zysk z Przedsięwzięcia, wskazanego w pkt 1 niniejszej umowy, według wartości na dzień złożenia oświadczenia o wystąpieniu z Konsorcjum. W przypadku, gdy Przedsięwzięcie na dzień złożenia przez Konsorcjanta oświadczenia o wystąpieniu z Konsorcjum wykaże stratę, Konsorcjant zobowiązany będzie pokryć tą stratę w wysokości wyliczonej na dzień złożenia tego oświadczenia.
W przypadku wystąpienia Konsorcjanta z Konsorcjum po upływie 5 lat licząc od dnia zaakceptowania przez Instytucję, o której mowa w pkt 2 niniejszej umowy, końcowego wniosku o płatność, a przed upływem 10 lat licząc od dnia zaakceptowania przez Instytucję, o której mowa w pkt 2 niniejszej umowy, końcowego wniosku o płatność wkład wniesiony przez niego do Konsorcjum w ramach realizacji Przedsięwzięcia może przejąć tylko inny członek Konsorcjum za cenę równą wartości rzeczywiście wniesionego wkładu przez występującego Konsorcjanta. Wkład wniesiony przez Konsorcjanta nie zostanie powiększony o uzyskaną dotację w ramach projektu, o jakim mowa w pkt 2 niniejszej umowy.
W przypadku wystąpienia Konsorcjanta z Konsorcjum po upływie 10 lat licząc od dnia zaakceptowania przez Instytucję, o której mowa w pkt 2 niniejszej umowy, końcowego wniosku o płatność, wkład wniesiony przez niego do Konsorcjum w ramach realizacji Przedsięwzięcia może przejąć tylko inny członek Konsorcjum za cenę równą wartości wkładu ustępującego Konsorcjanta wyliczoną przez właściwego biegłego na dzień złożenia oświadczenia o wystąpieniu z Konsorcjum z uwzględnieniem przyznanej dotacji.
Wkład występującego Konsorcjanta przypadanie proporcjonalnie pozostałym Konsorcjantom w wysokości do wniesionych przez nich wkładów, o jakim mowa w pkt 6 niniejszej umowy i w tym zakresie pozostali Konsorcjanci zobowiązani są do zapłaty na rzecz występującego Konsorcjanta za jego wkład w przypadku jego nabycia.
W przypadku, gdy Konsorcjant, który pozostał w Konsorcjum nie wyrazi zgody na nabycie wkładu występującego Konsorcjanta, pozostali Konsorcjanci mogą nabyć wkład występującego Konsorcjanta proporcjonalnie w wysokości do wniesionych przez nich wkładów, o jakim mowa w pkt 6 niniejszej umowy.

W przypadku wyrażenia zgody przez wszystkich pozostałych Konsorcjantów w miejsce występującego Konsorcjanta może wejść inny podmiot. Występujący Konsorcjant może swobodnie wskazać swojego następcę będącego podmiotem gospodarczym, bez zgody pozostałych Konsorcjantów i zbyć na jego rzecz swój udział wyłącznie wówczas, gdy jest właścicielem bądź udziałowcem wskazanego podmiotu w więcej niż 50% (pięćdziesiąt procent).
W razie śmierci Konsorcjanta w jego miejsce wchodzą jego następcy prawni, którzy będą kontynuować działalność gospodarczą zmarłego Konsorcjanta.
W razie podjęcia przez Konsorcjanta decyzji o jego likwidacji (rozwiązaniu) lub wydania prawomocnego postanowienia co do upadłości Konsorcjanta wywoła to takie same skutki jak złożenie przez niego oświadczenia o wystąpieniu z Konsorcjum.
Po upływie trwania Konsorcjum, o jakim mowa w pkt 1, Przedsięwzięcie zostanie wycenione przez właściwego biegłego. Wartość Przedsięwzięcia zostanie wypłacona Konsorcjantom proporcjonalnie do wysokości do wniesionych przez nich wkładów, o jakich mowa w pkt 6 niniejszej umowy. W przypadku, gdy Przedsięwzięcie przyniesie stratę Konsorcjanci pokryją ją w wysokości do wniesionych przez nich wkładów, o jakich mowa w pkt 6 niniejszej umowy.
Wszelkie koszty niekwalifikowalne poniesione przez Konsorcjantów zostaną poniesione przez poszczególnych Konsorcjantów proporcjonalnie w wysokości do wniesionych przez nich wkładów, o jakim mowa w pkt 6 niniejszej umowy, które to koszty wstępnie poniesie Lider.

Projektowana inwestycja jest realizacją zobowiązania, jakie właściciel gruntów (Gmina) zawarł w umowie o ich dzierżawę. Tak więc na podstawie umowy konsorcjum konsorcjanci zobowiązali się wybudować wyciąg narciarski według zaakceptowanego przez wszystkich współinwestorów projektu na obcym gruncie. W umowie konsorcjum konsorcjanci wskazali Spółkę jako lidera konsorcjum (Inwestora zastępczego). Zgodnie z podpisaną umową lider koordynuje współdziałanie wszystkich inwestorów, gromadzi środki pieniężne oraz wydatkuje je wyłącznie na realizację wspólnego przedsięwzięcia. Spółka wykonuje nałożone na nią w umowie konsorcjum zadania nieodpłatnie. Zobowiązania finansowe podmiotów uczestniczących w realizacji inwestycji, na podstawie umowy konsorcjum, dotyczą jedynie wspólnego przedsięwzięcia i można je podzielić na wydatki kwalifikowalne, tj. uwzględnione w preliminarzu płatności o wnioskowaną dotację oraz pozostałe wydatki niekwalifikowalne, a niezbędne do realizacji tej Inwestycji.

Umowa konsorcjum nie określa sposobu rozliczenia tych wydatków między konsorcjantami. Nakłada jedynie na poszczególnych konsorcjantów obowiązek ich sfinansowania i dokonania wpłaty w wysokości określonych w umowie udziałów, które dotyczą jedynie wydatków kwalifikowalnych.

Zgodnie z preliminarzem płatności wydatki kwalifikowalne to: roboty ziemne i fundamenty pod kolej linową, instalacja wodna do naśnieżania stoku narciarskiego, instalacja elektryczna do naśnieżania i oświetlania stoku, budowa sterowni kolejki linowej, budowa zadaszenia nad napędem kolejki linowej, kolejka linowa wraz z montażem, budowa zaplecza techniczno - sanitarnego. Pozostałe wydatki związane z tą inwestycją nie stanowią wydatków kwalifikowalnych i są to np. opłaty za wszelkiego rodzaju projekty inwestycyjne, opłaty urzędowe i administracyjne, opłaty za utrzymanie rachunku bankowego założonego przez spółkę a wyodrębnionego dla rozliczenia konsorcjum, koszty przelewów bankowych związanych z płatnościami rozrachunków konsorcjum, opłaty pocztowe, zapłacone zaliczki na projekty budowlane, koszty kampanii reklamowej nowego stoku narciarskiego, czynsz za wynajem gruntu pod inwestycję.

Pozostali konsorcjanci do tej pory dokonali wpłat w postaci zaliczek na poczet jedynie wydatków kwalifikowalnych, które dotyczą w całości inwestycji w obcy środek trwały. Pozostałe wydatki poczynione przez Spółkę, niestanowiące wydatków kwalifikowalnych nie zostały do tej pory zwrócone Spółce jako liderowi przez pozostałych konsorcjantów. Spółka jako podatnik podatku VAT dokonuje w całości odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach zakupu dotyczących wspólnej inwestycji.

Spółka dokonała opodatkowania podatkiem należnym i zafakturowała na rzecz pozostałych konsorcjantów wpłacone przez nich zaliczki na poczet wydatków kwalifikowalnych. Pozostałe wydatki niekwalifikowalne dokonane przez Spółkę, w tym opłaty za wszelkiego rodzaju projekty inwestycyjne, opłaty urzędowe i administracyjne, opłaty za utrzymanie rachunku bankowego założonego przez Spółkę a wyodrębnionego dla rozliczenia konsorcjum, koszty przelewów bankowych związanych z płatnościami rozrachunków konsorcjum, opłaty pocztowe, zapłacone zaliczki na projekty budowlane, koszty kampanii reklamowej nowego stoku narciarskiego, czynsz za wynajem gruntu pod inwestycję zostały refakturowane w ciągu 7 dni od ich poniesienia przez Spółkę na poszczególnych konsorcjantów, zgodnie z ich procentowym udziałem we wspólnym przedsięwzięciu.

W piśmie z dnia 25 kwietnia 2013 r., stanowiącym uzupełnienie przedmiotowego wniosku, Wnioskodawca wskazał, iż jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług od początku prowadzenia działalności. Ponadto Wnioskodawca podał lata wdrożenia programu, tj. Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa ? 2007-2013. Nadto Zainteresowany wskazał, iż zakupy towarów i usług w ramach realizacji projektu będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy Spółka prawidłowo rozlicza podatek VAT naliczony z faktur wystawionych na Spółkę a dotyczących wspólnej inwestycji w ramach konsorcjum?
Czy Spółka prawidłowo rozlicza podatek VAT należny wystawiając faktury sprzedaży na pozostałych konsorcjantów dotyczące otrzymanych zaliczek na wydatki kwalifikowalne i refakturowania pozostałych wydatków niekwalifikowalnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 106 ust. 1 cyt. ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Instytucja konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 353 (1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostaje powołane.

Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz. Co do zasady, konsorcja nie mają również wspólnego majątku, chociaż mogą mieć wspólny rachunek rozliczeniowy, a wszystkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Odnośnie rozliczenia podatku VAT przez uczestników konsorcjum, stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Oznacza to, że z punktu widzenia VAT każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem. Podatnikiem nie jest samo konsorcjum. Dlatego też podmioty działające w ramach konsorcjum powinny do wzajemnych rozliczeń oraz do rozliczeń z podmiotem, na rzecz którego konsorcjum świadczy usługę stosować ogólne zasady w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa podatkowego oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum - podwykonawcy, uczestnicy konsorcjum uprawnieni są do fakturowania wzajemnych świadczeń oraz wyboru podmiotu, który odpowiedzialny jest za rozliczenia ze zleceniodawcą. Tym samym uwzględniając charakter wzajemnych powiązań kontraktowych wskazać należy, iż lider konsorcjum, jako podmiot reprezentujący konsorcjum przed kontrahentami zewnętrznymi we wszystkich sprawach związanych z wykonaniem oraz rozliczeniem inwestycji, w świetle przedstawionych powyżej założeń oraz przepisów podatkowych, ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur wystawionych na Spółkę a dotyczących wspólnej inwestycji w ramach konsorcjum.

Zdaniem Spółki, rozliczenia otrzymanych zaliczek na poczet wydatków kwalifikowalnych i refakturowanie pozostałych wydatków między członków konsorcjum w stosunku do ich udziału dokonywane przez Lidera, stanowi wynagrodzenie za świadczone usługi i dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i wymagają wystawiania faktur VAT.

Wobec tego Spółka w ramach Konsorcjum ma obowiązek opodatkowania i udokumentowania fakturą VAT każdego odpłatnego świadczenia wykonywanego na rzecz konsorcjanta.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Według art. 8 ust. 2 ustawy (w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013 r.), za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabyciu, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Ze świadczeniem usługi mamy do czynienia również w sytuacji gdy podatnik dokonuje czynności działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej. Wówczas przyjmuje się, że dla celów podatku od towarów i usług podatnik (zleceniobiorca) sam nabył usługę od faktycznego wykonawcy, a następnie wyświadczył tę usługę zleceniodawcy. Powyższe wynika z art. 8 ust. 2a ustawy, zgodnie z którym ?w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi?.

Powyższe wynika również wprost z przepisu art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), (wcześniej art. 6 ust. 4 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych ? Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (77/388/EWG) (Dz. U. WE L Nr 145, s. 1), zgodnie z którym w przypadku, gdy podatnik działając we własnym imieniu, lecz na rachunek innej osoby, uczestniczy w świadczeniu usług, uznaje się, że podatnik ten nabył i wyświadczył te usługi.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Według art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi ? art. 19 ust. 4 ustawy.

Na podstawie art. 19 ust. 11 ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie do treści art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Według art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20 (niewystępujących w przedmiotowej sprawie).

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Obowiązek wystawiania faktur określony w art. 106 ust. 1 ustawy został sprecyzowany w § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 68, poz. 360, z późn. zm.), zgodnie z którym zarejestrowany podatnik VAT czynny, wystawia faktury.

W myśl § 9 ust. 1 rozporządzenia, fakturę wystawia się nie później niż 7. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-5, § 10-12 i § 16 ust. 2.

Stosownie do § 10 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część należności, w odniesieniu do której zgodnie z ustawą powstaje obowiązek podatkowy, fakturę wystawia się nie później niż 7. dnia od dnia, w którym ją otrzymano.

Instytucja konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Wyjątkiem jest prawo bankowe, które wymienia konsorcjum bankowe. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zatem, konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy jednoczesnej solidarnej odpowiedzialności wykonawców (konsorcjantów) za wykonanie umowy - z zakresu prawa zamówień publicznych. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi. Poza obowiązkami nałożonymi przez ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), np. konieczności ustanowienia pełnomocnika ? art. 23 ust. 2, czy solidarnej odpowiedzialności - art. 141, ustalenia te mogą dotyczyć różnych kwestii, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 Kodeksu cywilnego, np.: zasad reprezentacji, sposobu rozliczeń danego przedsięwzięcia, podziału robót, udziału w zyskach i stratach itp.

Jak wskazano, celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Konsorcjum nie posiada osobowości prawnej, nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, nie musi więc być rejestrowane.

Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze ? umowy konsorcjum ? nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Odnośnie rozliczenia podatku VAT przez uczestników konsorcjum, stwierdzić należy iż zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Oznacza to, że z punktu widzenia VAT każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem. Podatnikiem nie jest i nie może być natomiast samo konsorcjum. Dlatego też podmioty działające w ramach konsorcjum powinny do wzajemnych rozliczeń oraz do rozliczeń z podmiotem, na rzecz którego konsorcjum świadczy usługę stosować ogólne zasady w zakresie wystawiania faktur dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka z o.o., zwana dalej Liderem (konsorcjant numer I), będąca zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług zawarła w dniu 12 czerwca 2012 roku umowę konsorcjum z czterema konsorcjantami. Strony uzgodniły, iż tworzą Konsorcjum w celu realizacji Przedsięwzięcia polegającego na budowie wyciągu narciarskiego wraz ze stokiem narciarskim (makroniwelacja terenu, podziemne instalacje do śnieżenia). Konsorcjanci nadają przedsięwzięciu tytuł ....... Strony w ramach realizacji Przedsięwzięcia, wystąpią o jego dofinansowanie środkami pomocowymi w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2007-2013, oś I Rozwój Przedsiębiorczości, działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, której Instytucją zarządzającą jest Urząd Marszałkowski Województwa. Przedsięwzięcie będzie zrealizowane i zlokalizowane w miejscowości na terenie istniejącego kompleksu turystycznego.

Do obowiązków Konsorcjantów należy:

Wspólne opracowywanie wniosku o dotację do Instytucji, o jakiej mowa w pkt 2 umowy, w ramach Przedsięwzięcia.

Wzajemne informowanie się o podjętych działaniach w celu realizacji Przedsięwzięcia.

Dołożenie maksymalnej staranności dla osiągnięcia zamierzonego celu Konsorcjum, w tym do zgodnego współdziałania oraz wzajemnej konsultacji podejmowanych przez siebie działań, w ramach zadań Konsorcjum.

Każdy z Konsorcjantów zobowiązuje się przedłożyć dokumenty wymagane przez Instytucję, o jakiej mowa w pkt 2 umowy, w terminie umożliwiającym skompletowanie wniosku o dofinansowanie.

Podpisywanie wniosku o dofinansowanie i innych dokumentów związanych z tymże wnioskiem.

Zaangażowanie w pracach Konsorcjum osób i dóbr materialnych, w zakresie umożliwiającym wspólne przygotowanie Przedsięwzięcia.

Do obowiązków Lidera należy:

Ustalenie strategii działania Konsorcjum.

Lider odpowiedzialny będzie za reprezentację uczestników (Konsorcjantów) powiązania w procesie aplikacji o środki oraz procesie realizacji wniosku o dofinansowanie. Lider traktowany będzie jako podmiot wszelkich praw i obowiązków, wynikających z tytułu realizacji wniosku o dofinansowanie.

Nadzorowanie funkcjonowania Konsorcjum.

Nadzorowanie zgodności realizacji zadań w ramach Przedsięwzięcia w stosunku do przyjętych harmonogramów.

Gromadzenie i udostępnienie informacji na temat działalności Konsorcjum.

Zarządzanie finansami i księgowością Konsorcjum.

Zapewnienie obsługi prawnej działalności Konsorcjum.

Spółka jako lider konsorcjum podpisuje wszystkie umowy z podwykonawcami ww. inwestycji i dokonuje wszystkich niezbędnych zakupów dotyczących realizacji tej inwestycji, oraz na spółkę wystawiane są wszystkie faktury zakupu związane z tą inwestycją. Oprócz tego Spółka ponosi także opłaty urzędowe i administracyjne, opłaty za utrzymanie rachunku bankowego założonego przez spółkę a wyodrębnionego dla rozliczenia konsorcjum, koszty przelewów bankowych związanych z płatnościami rozrachunków konsorcjum, które nie są fakturowane. Pozostali konsorcjanci do tej pory dokonali wpłat w postaci zaliczek na poczet jedynie wydatków kwalifikowalnych, które dotyczą w całości inwestycji w obcy środek trwały. Pozostałe wydatki poczynione przez Spółkę, niestanowiące wydatków kwalifikowalnych nie zostały do tej pory zwrócone Spółce jako liderowi przez pozostałych konsorcjantów. Spółka jako podatnik podatku VAT dokonuje w całości odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach zakupu dotyczących wspólnej inwestycji.

Nadto Zainteresowany wskazał, iż zakupy towarów i usług w ramach realizacji projektu będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, iż zgodnie z zawartą umową konsorcjum ? jak wskazał Wnioskodawca ? Lider jako podmiot odpowiedzialny za realizację przedsięwzięcia i reprezentację uczestników (Konsorcjantów), dokonujący wszystkich zakupów związanych z ww. inwestycją i na którego są wystawiane faktury dokumentujące te zakupy, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tych faktur wystawionych na Spółkę. Jak wynika bowiem z opisu sprawy Spółka (Lider) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a nabyte towary i usługi będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko w zakresie pytania nr 1 wniosku ORD-IN jest prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii poruszonej w pytaniu nr 2 należy zauważyć, iż skoro Wnioskodawca, jako Lider wykonujący przewidziane umową konsorcjum zadania będzie ponosił wszystkie koszty związane ze wspólnym przedsięwzięciem, a następnie koszty te zostaną rozdzielone pomiędzy uczestników konsorcjum, stosownie do ich udziału we wspólnym przedsięwzięciu, to niewątpliwie pozostali konsorcjanci będą beneficjentami czynności wykonywanych przez Lidera. Otrzymane od pozostałych konsorcjantów wynagrodzenie stanowić będzie dla Lidera wynagrodzenie za świadczenie usług i dostawę towarów, które to czynności na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

A zatem zarówno przeniesienie kosztów zakupów towarów i usług przez Lidera na rzecz pozostałych konsorcjantów, jak i otrzymanie przez Lidera zaliczek na poczet przyszłych dostaw lub usług winno być udokumentowane fakturą, wystawioną na podstawie art. 106 ustawy oraz przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. Należy nadmienić w tym miejscu, iż przyjęta praktyka i orzecznictwo dopuszczają sytuacje, w których koszty niektórych towarów i usług, gdzie odbiorcą jest inny podmiot niż podmiot obciążony przez dokonującego dostawy towaru lub przez świadczącego usługę, mogą być w ramach zawartych umów przenoszone na faktycznego odbiorcę.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 wniosku ORD-IN należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem w przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych uczestników umowy konsorcjum.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.