Czy Wnioskodawca jest zobowiązany zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych, jeżeli w związku (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
(Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 lutego 2014 r. (data wpływu 4 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności.

W ww. wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 15 stycznia 2008 r. zmarła Pana matka. W związku z jej śmiercią nabył Pan w drodze spadku udział w spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego. Spadek po matce nabyła również Pana siostra. Siostra we wrześniu 2013 r. odziedziczyła w spadku po ojcu przypadający na niego udział w ww. prawie. W sumie jej udział w spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego wynosi 5/6 całości, a Pana 1/6. W związku z powyższym zamierzają Państwo dokonać zniesienia współwłasności, w wyniku którego otrzyma Pan od siostry spłatę stanowiącą równowartość odziedziczonego spadku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy jest Pan zobowiązany zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych, jeżeli w związku ze zniesieniem współwłasności otrzyma od siostry równowartość odziedziczonego spadku?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinien płacić podatku ponieważ, otrzymanie przez Niego w wyniku zniesienia współwłasności kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie powinno spowodować powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Suma spłaty nie przekroczy wartości przysługującego Mu udziału spadkowego, więc nie uzyska żadnego przysporzenia majątkowego. Wnioskodawca podkreśla, że takie samo stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską ?.

Wnioskodawca uważa, że nałożenie na Niego podatku dochodowego za spłatę otrzymaną w ramach działu spadku prowadziłoby do zróżnicowania sytuacji spadkobierców, stanowiłoby to naruszenie art. 32 ust 1 Konstytucji RP, w myśl którego wszyscy są równi wobec prawa oraz, że wszyscy mają prawo równego traktowania przez władze publiczne. On płaciłby podatek za spadek a siostra nie.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 922 ustawy Kodeks cywilny prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą śmierci. W myśl art. 924 tej ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwila otwarcia spadku. Zgodnie z ww. przepisami minęło 5 lat od śmierci mamy i nabycia spadku.

Wnioskodawca podaje, że rozstrzygnięcie w podobnej sprawie na korzyść podatnika (stanowisko w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego) znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych wydanych w imieniu Ministra Finansów, m.in. przez:

• Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 września 2013 r. znak ITPB2/415-621/13/MN;

• Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 22 sierpnia 2013 r. znak IPTPB2/415-405/13-2/KKU;

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2013 r. znak IPPB4/415-366/13-4/MS.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie uzyska On żadnego przychodu bowiem jedynie spieniężył udział w nieruchomości nabyty w spadku, uzyskując jego równowartość. Skoro zatem nabycie tego udziału podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to w sprawie znajduje zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych, zgodnie z którym przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadku i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodu jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Użyte w powyższym przepisie określenie ?odpłatne zbycie? oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie ?zbycie? odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

Z treści złożonego wniosku wynika, że w dniu 15 stycznia 2008 r. zmarła Pana matka. W związku z jej śmiercią nabył Pan w drodze spadku udział w spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego. Spadek po matce nabyła również Pana siostra. Siostra we wrześniu 2013 r. odziedziczyła w spadku po ojcu przypadający na niego udział w ww. prawie. W sumie jej udział w spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego wynosi 5/6 całości, a Pana 1/6. W związku z powyższym zamierzają Państwo dokonać zniesienia współwłasności, w wyniku którego otrzyma Pan od siostry spłatę stanowiącą równowartość odziedziczonego spadku.

Odnosząc się zatem do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wskazać należy, że zgodnie z art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku przez Pana jest data śmierci spadkodawcy (matki).

Instytucja współwłasności uregulowana została natomiast w art. 195 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Z zawartej we wskazanym przepisie definicji wynika, że współwłasność charakteryzuje się trzema podstawowymi cechami: jednością przedmiotu, wielością podmiotów oraz niepodzielnością wspólnego prawa.

Jedność przedmiotu oznacza, że w stosunku współwłasności przedmiotem prawa własności przysługującego kilku osobom jest jedna rzecz ruchoma lub nieruchomość. Jeśli rzecz wchodzi w skład zbioru rzeczy, stanowiącego pewną funkcjonalną całość, to współwłasność dotyczy każdej pojedynczej rzeczy wchodzącej w skład takiego zbioru, nie zaś zbioru. Istotną cechą charakteryzującą współwłasność jest wielość podmiotów prawa własności jednej rzeczy. Chodzi tu o co najmniej dwie lub więcej osób, które pomimo łączącego je stosunku współwłasności są nadal odrębnymi podmiotami prawa. We współwłasności prawo własności przysługuje, jak wynika z brzmienia zacytowanego przepisu, niepodzielnie kilku osobom. Żaden ze współwłaścicieli nie ma więc wyłącznego prawa do fizycznie wydzielonej części rzeczy, a każdemu z nich przysługuje jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli

Jednym z podstawowych uprawnień przysługujących współwłaścicielowi jest prawo domagania się zniesienia współwłasności. Może dojść do niego w dwóch trybach: umownym, kiedy to współwłaściciele osiągają porozumienie co do faktu zniesienia współwłasności oraz sądowym następującym w wyniku postanowienia sądu. W kodeksie cywilnym wyróżniono natomiast trzy sposoby zniesienia współwłasności: podział rzeczy wspólnej, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli oraz sprzedaż rzeczy wspólnej. Stosownie natomiast do art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Analiza powyższego wskazuje, że zniesienie współwłasności może polegać na podziale rzeczy i przyznaniu każdemu z dotychczasowych współwłaścicieli jej części. W sytuacji natomiast, gdy na skutek podziału, wartość nabytej na wyłączną własność części rzeczy wspólnej jest mniejsza od wartości udziału we współwłasności, podział może wiązać się ze stosownymi spłatami od współwłaściciela nabywającego ponad dotychczas przysługujący udział. W takim przypadku zniesienie współwłasności następuje zatem za odpłatnością w formie spłaty. Czynność taka, w świetle prawa cywilnego, stanowi formę odpłatnego zbycia. Powoduje to jednocześnie, że mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem, o którym mowa w cytowanym na wstępie przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości, otrzymując spłatę celem wyrównania wartości przydzielonego prawa do lokalu mieszkalnego, dokona Pan odpłatnego zbycia udziału jaki przysługiwał Panu w tej części lokalu, która przypadła współwłaścicielowi ? zobowiązanemu do dokonania spłaty ? w nabytym przez niego lokalu mieszkalnym. Jednakże mając na uwadze, że nabycie przez Pana udziału w spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego miało miejsce w drodze spadku w dniu 15 stycznia 2008 r. (data śmierci matki), jego zbycie po dniu 31 grudnia 2013 r. z uwagi na upływ pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie będzie stanowić źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie spowoduje obowiązku uiszczenia podatku dochodowego.

Mając na uwadze powyższe, zajęte przez Pana stanowisko w zakresie braku obowiązku opodatkowania kwoty otrzymanej z tytułu zniesienia współwłasności uznać należy za prawidłowe. Wyjaśnić jednak należy, że brak obowiązku uiszczenia podatku dochodowego nie wynika z faktu, że nabycie przez Pana udziału podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Do wyłączenia z opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodzi wyłącznie przy nabyciu majątku w drodze dziedziczenia lub darowizny. Zatem przepis ten nie ma zastosowania, gdy spadkobierca lub obdarowany w związku z tym majątkiem w okresie późniejszym uzyskuje przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym tzn. odpłatnie zbywa darowane lub otrzymane w spadku składniki majątkowe. Zbycie jest bowiem odrębną od nabycia czynnością prawną.

Wskazać również należy, że istota zasady sprawiedliwości społecznej wyrażona w art. 32 ust. 1 Konstytucji na która powołuje się Pan we własnym stanowisku nie polega na subiektywnym poczuciu sprawiedliwości, albowiem w przypadku tej normy chodzi wyraźnie o sprawiedliwość jako kategorię społeczną. Zasada sprawiedliwości społecznej implikuje konieczność prowadzenia przez Państwo polityki gospodarczej zgodnej z interesem społecznym. Zasada ta wpływa też na treść norm konstytucyjnych dotyczących praw i wolności jednostki, a zwłaszcza na rozumienie zasady równości. Oznacza ona odrzucenie pojmowania jej w sposób totalny, jako równości pod każdym względem. Niemniej sprawiedliwość jest przeciwieństwem arbitralności, wymaga bowiem, aby zróżnicowanie poszczególnych osób pozostawało w odpowiedniej relacji do różnic w sytuacji tych osób. Chociaż sprawiedliwość społeczna łączy się z konstytucyjną zasadą równości, to nie oznacza konieczności przyznania wszystkim kategoriom obywateli (grup podmiotów) jednakowych praw i obowiązków. Tym samym nie można uznać, że niniejsza interpretacja narusza wyrażoną w art. 32 Konstytucji zasadę równości wobec prawa.

Dodatkowo należy podkreślić, że przywołane przez Pana rozstrzygnięcia organów skarbowych dotyczące przepisów prawa wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mogą być źródłem praw i obowiązków w innych sprawach. Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 roku - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Z uwagi na powyższe przywołane rozstrzygnięcia organów skarbowych nie są wiążące dla tutejszego organu podatkowego. Każdą sprawę organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.