Czy szkoda poniesiona w środkach trwałych obrotowych stanowi koszt uzyskania przychodów? Jaki jest (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 6 czerwca 2008 r. (data wpływu 13 czerwca 2008 r.), uzupełnionego w dniu 1 września 2008 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty w środkach obrotowych ? jest prawidłowe, o ile strata została prawidłowo udokumentowana.

UZASADNIENIE

W dniu 13 czerwca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty w środkach obrotowych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 22 sierpnia 2006 r. Spółka jawna zawarła kontrakt z firmą handlowo-usługową, na mocy którego miała ona dokonać sprzedaży na rzecz Spółki jawnej 19.880 kg jagód mrożonych pochodzących z Białorusi. Przedmiotowy towar został złożony w składzie celnym. Strony uzgodniły, iż towar zostanie wydany Spółce jawnej po dokonaniu zapłaty za towar na rzecz firmy handlowo-usługowej.

W dniu 29 sierpnia 2006 r. Spółka otrzymała drogą faksową fakturę VAT dokumentującą zakup jagody i w tym samym dniu ? na podstawie ww. faktury ? dokonała na rzecz firmy handlowo-usługowej przelewu kwoty 218.489,29 zł tytułem zapłaty za towar. Po dokonaniu zapłaty w dniu 30 sierpnia 2006 r. właściciel firmy handlowo-usługowej upoważnił przedstawiciela Spółki jawnej do odbioru jagody znajdującej się w składzie celnym. Agencja Celna potwierdziła, iż towar znajduje się w składzie celnym i jest przygotowany do odbioru. Jednocześnie Agencja Celna stwierdziła, iż ma wszystkie upoważnienia do wydania towaru, jak i do dokonania odprawy celnej w imieniu swego mocodawcy, tj. firmy handlowo-usługowej (Spółka jawna jest w posiadaniu dokumentów potwierdzających ww. okoliczności).

W dniu 1 września 2006 r. Spółka wysłała samochód po odbiór towaru, lecz zakupiony towar nie został jej wydany przez Agencję Celną, ponieważ ? jak poinformowano Spółkę ? nie zostały dokonane przez firmę handlowo-usługową niezbędne formalności (wcześniej Agencja Celna nie informowała Spółki o jakichkolwiek przeszkodach, co do odbioru towaru).

Po pierwsze, z kontraktu trójstronnego zawartego w dniu 14 sierpnia 2006 r. pomiędzy kontrahentem z Białorusi, firmą handlowo-usługową a składem celnym wynikało, iż towar mógł być zwolniony ze składu celnego dopiero po dokonaniu zapłaty zagranicznemu dostawcy oraz zawiadomienia o tym fakcie drogą faksową składu celnego. Ponieważ firma handlowo-usługowa nie zapłaciła za towar, został on zwrócony zagranicznemu kontrahentowi. Agencja Celna zataiła przed Spółką postanowienia ww. kontraktu. Spółka jawna powzięła informacje od przedstawicieli Agencji Celnej odnośnie ww. kontraktu dopiero w trakcie wszczętego przez organy ścigania dochodzenia. Oczywistym jest, że gdyby Spółka wiedziała o niemożności odbioru towaru, nie dokonałaby za niego zapłaty.

Po drugie, odmowa wydania towaru przez Agencję Celną wynikała z faktu nie uregulowania przez firmę handlowo-usługową należności za badania towaru przeprowadzone przez Sanepid. Spółka zadeklarowała, iż pokryje te koszty, ale Agencja Celna nie ustosunkowała się do tej deklaracji. Brak możliwości wydania towaru Spółce wynikał ponadto ? zdaniem Agencji Celnej ? z faktu nie przelania przez firmę handlowo-usługową na rzecz Agencji kwot związanych z pokryciem należności celnych. W tym miejscu zauważyć należy, iż Agencja Celna miała wszelkie upoważnienia, aby te należności w imieniu tej firmy uregulować (dowód: upoważnienie firmy handlowo-usługowej dla Agencji Celnej). Nadto Spółka jawna poinformowała Agencję Celną, że pokryje należności podatkowo-celne, lecz fakt ten pozostał bez odpowiedzi. Ponieważ Spółce nie wydano zakupionego towaru, zaś wszelkie próby nawiązania kontaktu z firmą handlowo-usługową i jej właścicielem oraz odzyskaniem przelanej kwoty zakończyły się niepowodzeniem ? Spółka wystąpiła do Prokuratury Rejonowej z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa przez właściciela firmy handlowo-usługowej (przywłaszczenie pieniędzy) oraz przedstawicieli Agencji Celnej (zatajenie postanowień kontraktu trójstronnego oraz wprowadzenie w błąd poprzez poinformowanie o możliwości odbioru towaru).

W grudniu 2006 r., a następnie w styczniu 2007 r. Spółka złożyła do Prokuratury wniosek o zabezpieczenie oryginału faktury VAT, dokumentującej zakup jagody mrożonej, znajdującej się najprawdopodobniej, zdaniem Spółki, w siedzibie firmy kontrahenta. Jako uzasadnienie ww. wniosku Spółka wskazała konieczność posiadania oryginału faktury VAT w celu skorzystania z prawa do odliczenia wykazanego w niej podatku naliczonego. W odpowiedzi na wniosek Spółki Prokuratura Rejonowa pismem z dnia 13 marca 2007 r. wyjaśniła, iż we wrześniu 2006 r. wydane zostało postanowienie o przeszukaniu pomieszczeń w siedzibie firmy handlowo-usługowej. Czynność ta jednak nie została zrealizowana z uwagi na fakt, iż ww. firma miała swą siedzibę pod wskazanym adresem do dnia 1 września 2006 r. Z tym dniem właściciel firmy rozwiązał umowę najmu lokalu. Prokuratura wyjaśniła ponadto, iż inna siedziby firmy, jak również miejsce pobytu podejrzanego nie są znane organom ścigania oraz że za przedsiębiorcą rozesłane zostały listy gończe.

Do chwili obecnej postępowanie w sprawie popełnienia przestępstwa przez właściciela firmy handlowo-usługowej nie zostało zakończone. Niemniej jednak z akt sprawy tego postępowania wynika, iż okoliczność dokonania oszustwa przy sprzedaży jagód mrożonych przez właściciela firmy handlowo-usługowej na szkodę właścicieli Spółki jawnej jest kwestią bezsporną (dowód: postanowienie Komendy Policji).

Podkreślenia wymaga fakt, iż działania Spółki zarówno przed podjęciem współpracy z firmą handlowo-usługową, jak i po ujawnieniu oszustwa, jakiego dopuścił się przedsiębiorca cechowała należyta staranność. W celu zapobieżenia ewentualnym negatywnym skutkom współpracy z firmą handlowo-usługową, przed podjęciem współpracy, Spółka jawna dokonała weryfikacji ww. firmy oraz uzyskała o niej pozytywne opinie od innych podmiotów. Ponadto Spółka otrzymała ustne i pisemne potwierdzenie, że towar należy do tej firmy i że będzie można go odebrać ze składu celnego. Po zaistnieniu szkody Spółka niezwłocznie zaś zawiadomiła organy ścigania o popełnieniu przestępstwa zarówno przez właściciela tej firmy, jak i przedstawicieli Agencji Celnej, w której składzie przechowywany był towar i która posiadała wiedzę odnośnie warunków zwolnienia towaru, wynikających z trójstronnego kontraktu zawartego pomiędzy nią, dostawcą zagranicznym i firmą handlowo-usługową.

Poza dopełnieniem należytej staranności przed podjęciem i w trakcie współpracy z tą firmą, a po ujawnieniu oszustwa, dochodzeniem odzyskania wyłudzonych pieniędzy przez policję i prokuraturę, Spółka podjęła także szereg innych działań mających na celu odzyskanie utraconego mienia.

Spółka uzyskała opinie prawne, z których wynika, iż szanse odzyskania wyłudzonych pieniędzy od właściciela firmy handlowo-usługowej są znikome. Z opinii tych wynika także, iż brak jest racjonalnych, a przede wszystkim ekonomicznie uzasadnionych przesłanek do występowania przeciwko właścicielowi tej firmy z powództwem o zwrot przywłaszczonej kwoty, ponieważ nie posiada on najprawdopodobniej jakiekolwiek majątku. Z podjętych przez Spółkę samodzielnie i z pomocą kancelarii prawnej działań, zmierzających do odzyskania wyłudzonej kwoty wynika także, iż lokal, w którym do dnia 1 września 2006 r. znajdowała się siedziba firmy handlowo-usługowej, stanowi własność byłej żony kontrahenta, z którą rozwiódł się ponad 5 lata temu. Była żona oświadczyła, iż nie utrzymuje kontaktów z byłym mężem i że jest on poszukiwany także przez inne osoby. Po dokonaniu czynności sprawdzających w miejscu prowadzenia działalności przez właściciela firmy handlowo-usługowej widniejącym na pieczątce firmowej okazało się, iż podejrzany w trybie natychmiastowym wyprowadził się i że jest poszukiwany przez wiele osób, a także przez organy ścigania.

Pana zdaniem jedyną możliwością zadośćuczynienia poniesionej szkody byłoby w tej sytuacji wystąpienie na drogę postępowania cywilnego o odszkodowanie od Agencji Celnej, prowadzącej skład celny, w którym składowane były jagody mrożone, ponieważ Agencja Celna, mimo iż posiadała wiedzę odnośnie postanowień trójstronnego kontraktu (zawartego z zagranicznym dostawcą jagód i firmą handlowo-usługową), które przewidywały brak możliwości zwolnienia towaru ze składu celnego do czasu otrzymania zapłaty przez zagranicznego kontrahenta, nie dopełniła obowiązku poinformowania o ww. warunku Spółki jawnej. Szanse uzyskania odszkodowania od Agencji Celnej wydają się jednak być znikome, na co wskazuje okoliczność umorzenia śledztwa prowadzonego przez Policję w sprawie współudziału przedstawicieli Agencji przy popełnieniu przestępstwa przez firmę handlowo-usługową ? z braku znamion czynu zabronionego w działaniach ww. osób (zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez ww. osoby złożyła, jak wskazano powyżej, Spółka jawna).

Ponadto podaje Pan, że zdarzenia gospodarcze ? dla celów rozliczania podatku dochodowego ? ewidencjonowane są w księgach rachunkowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy wobec braku winy i dopełnienia należytej staranności (zarówno przed podjęciem współpracy z firmą handlowo-usługową, jak i po ujawnieniu oszustwa właściciela tej firmy) oraz posiadania dowodów jednoznacznie potwierdzających poniesienie szkody i brak możliwości odzyskania przywłaszczonej kwoty jest Pan uprawniony do uznania za koszty uzyskania przychodów (oczywiście w proporcji do posiadanych w Spółce jawnej udziałów) straty poniesionej w związku z wyłudzeniem od Spółki kwoty 218.489,29 zł...
2. Czy wobec faktu, iż poniesienie szkody, o której mowa w pkt 1 jest ? jak wynika z dotychczas zebranych w sprawie dowodów i ustalonych okoliczności ? kwestią niezaprzeczalną i nie budzącą wątpliwości, szkoda ta może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu w oparciu o posiadane na dzień złożenia niniejszego wniosku dowody (informacje uzyskane z prokuratury o nie odnalezieniu właściciela firmy handlowo-usługowej i braku możliwości ustalenia miejsca jego pobytu oraz opinie prawne), czy też ww. szkoda może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu w momencie uzyskania wyroku sądu karnego uznającego kontrahenta winnym popełnionego czynu, zaś w przypadku nie odnalezienia sprawcy i przedawnienia karalności popełnionego przestępstwa ? w momencie uzyskania postanowienia prokuratury o umorzenia postępowania...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.) kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. W przepisach art. 23 ust. 1 ww. ustawy zostały wymienione straty, które nie są uznawane za koszty uzyskania przychodów. Wśród tych strat nie ma strat w środkach obrotowych (w tym gotówki). Powyższe nie oznacza oczywiście, iż w każdym przypadku stratę w środkach obrotowych można będzie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Jak wynika z orzecznictwa i doktryny straty w środkach obrotowych będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wówczas, gdy straty te (szkody) powstały w rezultacie zdarzeń niezależnych od woli podatnika i na które nie miał on wpływu oraz poniesienie szkody (straty) zostało prawidłowo udokumentowane. Wydatki poniesione na nabycie towarów handlowych, co do zasady, są kosztem uzyskania przychodów, gdyż ich poniesienie ma na celu osiągnięcie przychodów. W sytuacji zatem, gdy mimo prowadzenia racjonalnych działań, mających na celu zakup towarów handlowych, z przyczyn niezależnych od podatnika i w wyniku zdarzeń, na które nie może on mieć żadnego wpływu, faktycznie poniesie on stratę ? przy czym strata jest właściwie udokumentowana ? to w takiej sytuacji strata ta (szkoda) może być uznana za koszt uzyskania przychodu.

W sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku bezspornym pozostaje fakt, iż:

1. zawarcie kontraktu z firmą handlowo-usługową oraz dokonanie zapłaty za towar miało bez wątpienia na celu uzyskanie przez Spółkę jawną przychodów ze sprzedaży tego towaru;
2. w wyniku niezgodnego z prawem działania właściciela firmy handlowo-usługowej, polegającego na pobraniu za towar zapłaty w kwocie 218.489,29 zł i nie dopełnienia czynności mających na celu zwolnienie towarów ze składu celnego, po stronie Spółki jawnej wystąpiła niezawiniona przez Spółkę szkoda, skutkująca uszczupleniem jej majątku i powstaniem straty w jej środkach obrotowych.

Jak podkreślono w stanie faktycznym niniejszego wniosku, szkoda powstała pomimo dochowania przez Spółkę należytej staranności w celu zapobieżenia negatywnym skutkom współpracy z firmą handlowo-usługową. Staranność ta polegała w szczególności na:

• sprawdzeniu firmy kontrahenta;
• pozyskaniu o kontrahencie pozytywnych opinii od innych podmiotów z nim współpracujących;
• po zaistnieniu szkody ? na zawiadomieniu organów ścigania o popełnieniu przestępstwa zarówno przez właściciela firmy handlowo-usługowej, jak i przedstawicieli Agencji Celnej, w której składzie celnym przechowywany był towar i która posiadała wiedzę odnośnie warunków zwolnienia towaru, wynikających z trójstronnego kontraktu zawartego pomiędzy nią, dostawcą zagranicznym i firmą handlowo-usługową.

Zgodnie z orzecznictwem i doktryną szkody (straty) w majątku obrotowym powstałe na skutek zdarzeń, na które podatnik nie ma wpływu można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty da kosztów uzyskania przychodów. W sytuacji braku winy podatnika, co do zaistniałego zdarzenia, jak również braku jakichkolwiek zaniedbań ze strony podatnika, przy jednoczesnym właściwym udokumentowaniu szkody, podatnik ma możliwość zaliczenia poniesionej straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaistniała po stronie Spółki szkoda była, bez wątpienia, niezależna od woli Spółki oraz nie miała związku z nadużyciem, niegospodarnością, czy zaniedbaniem z jej strony, a tym bardziej nie została spowodowana jej celowymi działaniami. Z zaistniałych w niniejszej sprawie okoliczności, a także zebranych dowodów ? i to zarówno w postępowaniu karnym przygotowawczym (brak możliwości odnalezienia sprawcy, wysłanie listów gończych, niemożność ustalenia miejsca pobytu sprawcy), jak i w toku szeregu własnych działań podjętych przez Spółkę (uzyskane opinie prawne, sprawdzenie miejsc prowadzenia działalności przez kontrahenta, weryfikacja w Spółdzielni Mieszkaniowej statusu prawnego lokalu, w którym znajdowała się siedziba Spółki i powzięcie wiadomości, iż jest to stanowiące własność byłej żony właściciela firmy handlowo-usługowej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, uzyskanie informacji od byłej żony) wynika, iż Spółka jawna nie ma szans na odzyskanie wyłudzonej przez kontrahenta kwoty 218.489,29 zł.

Zważywszy na powyższe, uważa Pan, że jest uprawniony do zaliczenia poniesionej szkody (w proporcji do posiadanych w Spółce udziałów) do kosztów uzyskania przychodów z chwilą dysponowania wyczerpującymi dowodami potwierdzającymi poniesienie szkody i brak możliwości odzyskania od właściciela firmy handlowo-usługowej przywłaszczonych pieniędzy. Ponieważ z postanowienia Komendy Policji wynika, iż fakt dokonania oszustwa przy sprzedaży jagód mrożonych przez przedstawiciela firmy handlowo-usługowej na szkodę właścicieli Spółki jawnej jest kwestią niezaprzeczalną oraz istnieje duże prawdopodobieństwo nie odnalezienia sprawcy i umorzenia postępowania z ww. przyczyny z momentem upływu terminu przedawnienia karalności ww. czynu zabronionego, Pana zdaniem, nieuzasadnionym byłoby, odroczenie momentu zaliczenia szkody do kosztów uzyskania przychodów do momentu uzyskania wyroku sądu karnego uznającego kontrahenta za winnego zarzucanego mu czynu zabronionego, gdyż wielce prawdopodobnym jest, iż wyrok ten w ogóle nie zapadnie a karalność popełnionego przestępstwa ulegnie przedawnieniu i postępowanie zostanie umorzone.

W Pana ocenie posiadane przez Spółkę w chwili obecnej dokumenty i dowody, a także ustalone fakty, w sposób obiektywny i nie budzący wątpliwości, a także bezstronny dokumentują fakt i przyczyny poniesionej szkody w środkach obrotowych (gotówce). Ww. dokumenty potwierdzają także brak możliwości odzyskania przywłaszczonych przez kontrahenta pieniędzy. W sytuacji natomiast, co jest mało prawdopodobne, gdyby sprawca został odnaleziony, osądzony i zwróciłby wyłudzone pieniądze, Spółka zaliczyłaby otrzymaną kwotę do przychodów podatkowych na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe, o ile strata została prawidłowo udokumentowana.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Wśród wymienionych w tzw. negatywnym katalogu kosztów, ujętym w art. 23 ust. 1 ww. ustawy, nie wyszczególniono strat w środkach obrotowych. Oznacza to, iż co do zasady, straty te, jako związane z prowadzoną działalnością, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Możliwość uznania strat w środkach obrotowych za koszty uzyskania przychodów wymaga także odpowiedniego ich udokumentowania, tj. w sposób nie budzący wątpliwości.

Koszty zakupu towarów stanowią koszty bezpośrednio związane z przychodami z prowadzonej działalności gospodarczej.

Podatkowe zasady potrącalności kosztów bezpośrednich w przypadku podatników prowadzących księgi rachunkowe ustawa reguluje w art. 22 ust. 5 ? 5b.

W myśl art. 22 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione przez tego podatnika w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 5a i 5b.

Z kolei na podstawie art. 22 ust. 5a tej ustawy, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

1. sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo
2. złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego

• są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa w ust. 5a pkt 1 albo pkt 2, są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane jest zeznanie (art. 22 ust. 5b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Natomiast koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 22 ust. 5c ww. ustawy).

Stosownie zaś do treści art. 22 ust. 5d ww. ustawy za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto w koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku, oraz z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.

W myśl art. 8 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do:

1. rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat,
2. ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Spółka jawna zawarła z firmą handlowo-usługową kontrakt na zakup jagody mrożonej i mimo dokonania zapłaty, nie otrzymała towaru. Wcześniej, przed podjęciem współpracy z firmą handlowo-usługową, w celu zapobieżenia jej ewentualnym, negatywnym skutkom, Spółka jawna dokonała weryfikacji ww. firmy, uzyskując o niej pozytywne opinie od innych podmiotów. Ponadto Spółka otrzymała ustne i pisemne potwierdzenie, że towar należy do tej firmy i można go odebrać ze składu celnego. Zaś po zaistnieniu szkody Spółka niezwłocznie zawiadomiła organy ścigania o popełnieniu przestępstwa.

Z powyższego wynika, że mimo prowadzenia przez Spółkę racjonalnych działań, mających na celu zakup towarów handlowych, z przyczyn niezależnych od Spółki i w wyniku zdarzeń, na które nie miała żadnego wpływu ? poniosła stratę w środkach obrotowych.

Należy mieć na uwadze, że nie w każdym przypadku strata w środkach obrotowych może być kosztem uzyskania przychodów. Ze względu na różnorodność występujących sytuacji, zaliczenie strat do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo oceniane indywidualnie w aspekcie: całokształtu prowadzonej działalności gospodarczej, okoliczności, które spowodowały powstanie straty, formy udokumentowania straty oraz podjętych działań zabezpieczających. Podatnik nie może bezkrytycznie kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wszelkich strat powstałych w gospodarce środkami obrotowymi, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania.

Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa w postaci zmniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, poprzez zaliczenie w koszty poniesionych strat. Wyjątkiem będą tu jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu ich zapobieżenia. Jeżeli więc faktycznie poniesiono stratę lub strata ta poniesiona została w wyniku zdarzeń losowych, chociaż dochowano należytej staranności w celu zapobieżenia jej negatywnym skutkom i nie ma ona związku z nadużyciami, niegospodarnością lub zaniedbaniem podatnika ? wówczas może być uznana za koszt uzyskania przychodów.

Wobec powyższego, jeśli wspólnicy dopełnili należytej staranności zarówno przed podjęciem współpracy z firmą handlowo-usługową, jak i po ujawnieniu oszustwa właściciela tej firmy oraz posiadają dowody jednoznacznie potwierdzające poniesienie szkody i jednocześnie brak jest możliwości odzyskania przywłaszczonej kwoty ? wówczas istnieje możliwość do uznania za koszty uzyskania przychodów, w proporcji do posiadanych przez Pana w Spółce jawnej udziałów, straty poniesionej w związku z wyłudzeniem kwoty 218.489,29 zł.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika również, że Spółka, której jest Pan wspólnikiem, prowadzi księgi rachunkowe. Zatem, co do zasady, zgodnie z regulacją art. 22 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wydatki na zakup towarów handlowych zalicza się do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich sprzedaży, a nie w momencie zakupu. Natomiast strata w środkach obrotowych nie stanowi kosztów bezpośrednio związanych z przychodami. Stanowi zatem koszt uzyskania przychodów w dacie poniesienia, którego definicję zawiera art. 22 ust. 5d ww. ustawy. W przedmiotowej sprawie poniesiona szkoda może zostać uznana za koszt uzyskania przychodów ? z uwzględnieniem zasad rachunkowości ? nie wcześniej niż w momencie skompletowania wszelkich dowodów wskazujących jednoznacznie na poniesienie szkody. Należy mieć na uwadze, że to na podatniku spoczywa ciężar dowodu odnośnie prawidłowego udokumentowania strat w środkach obrotowych, zgodnie z zasadą, iż konieczność udowodnienia określonych okoliczności spoczywa na stronie, która wywodzi z nich skutki prawne. Właściwym dokumentem na okoliczność poniesienia szkody jest posiadanie protokołu szkód potwierdzonego przez właściwe organy, np. policję, instytucję ubezpieczeniową. Dokument ten winien określać rodzaj szkody, jej ilość, wartość, przyczynę powstania straty, podpisy osób uprawnionych oraz datę. Jeżeli będzie Pan w posiadaniu dokumentów i dowodów, z których w sposób obiektywny i nie budzący wątpliwości, a także bezstronny będzie wynikało poniesienie straty w środkach obrotowych, wówczas będzie można zaliczyć poniesioną szkodę do kosztów uzyskania przychodów. Zaznaczyć jednakże należy, że takim dowodem nie jest powoływane we wniosku postanowienie umorzenia dochodzenia w sprawie oszustwa dokonanego przez kierownika biura Agencji Celnej, pomimo iż dotyczyło ono opisanego zdarzenia, to jednak dochodzenie to nie było prowadzone przeciwko osobie, która dokonała wyłudzenia towaru.

Zastrzec w tym miejscu należy, iż rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie, czy prawidłowo udokumentowano stratę w środkach obrotowych, bowiem stanowi to domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku bowiem ? jak już wskazano ? ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej ? powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.