Czy podatnik - spadkobierca kontynuujący działalność po ojcu, prowadzący wcześniej działalność (...)

UZASADNIENIE

W dniu 2 grudnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości opodatkowania dotychczas prowadzonej i przejętej w ciągu roku po zmarłym ojcu działalności gospodarczej według stawki liniowej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 22 sierpnia 2008 r. zmarł Pani ojciec, prowadzący do śmierci działalność gospodarczą. W wymaganym prawem terminie złożył on oświadczenie o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w stałej wysokości 19% oraz że będzie rozliczał podatek dochodowy w okresach kwartalnych. Pani jako spadkobierca przejęła i kontynuuje jego działalność gospodarczą.

W związku z faktem, że w okresie poprzedzającym śmierć spadkodawcy również prowadziła Pani działalność gospodarczą, opodatkowaną kartą podatkową, w wyniku przejęcia działalności po zmarłym, naczelnik urzędu skarbowego pismem z dnia 9 października 2008 r. stwierdził z dniem 23 sierpnia 2008 r. wygaśnięcie decyzji w sprawie ustalenia wysokości karty podatkowej na 2008 r. z tytułu prowadzenia działalności w zakresie usług hotelarskich ? ze względu na rozszerzenie działalności gospodarczej o usługi budowlane i usługi gastronomiczne. Zaprowadziła Pani podatkową księgę przychodów i rozchodów, powiadomiła Pani jednocześnie o kontynuacji działalności zmarłego stosowne urzędy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy jako spadkobierca przedsiębiorcy nabyła Pani prawo do rozliczenia podatku dochodowego według stawki 19% - na podstawie oświadczenia złożonego przez spadkodawcę...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej jako spadkobierca podatnika przejęła Pani przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Z kolei art. 97 § 2 tej ustawy stanowi, że jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze majątkowym związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek. Między innymi takim właśnie prawem jest prawo do wyboru opodatkowania stawką podatku 19% (wyrok NSA z 5 listopada 2002 r. III SA 2094/2001). Tym samym nie ma potrzeby składania kolejnego oświadczenia o wyborze formy opodatkowania. Nabywając w drodze dziedziczenia firmę po ojcu ? zdaniem Pani ? nabyła także wybraną przez niego w ustawowym terminie formę opodatkowania. Odmienny wniosek prowadziłby do absurdalnej tezy, że podatnik musi złożyć oświadczenie o wyborze formy opodatkowania jeszcze za życia spadkodawcy.

Zgodnie z art. 9a ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z zm.) pisemne oświadczenie pisemnego o wyborze sposobu opodatkowania według stawki 19% winno zostać złożone właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do dnia 20 stycznia roku podatkowego. W sytuacji gdy podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Brak takiego oświadczenia (lub złożenie go po terminie) powoduje, że podatnik będzie opodatkowany w danym roku podatkowym na zasadach określonych w art. 27 ustawy. Wybór opodatkowania według stawki 19% jest wiążący dla podatnika ? nie jest dopuszczalna rezygnacja z tego sposobu opodatkowania w ciągu roku (aczkolwiek można prawo to utracić w przypadku uzyskania przychodów ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy).

Skuteczne złożenie oświadczenia spadkodawcy spowodowało, że w momencie wygaśnięcia decyzji dotyczącej opodatkowania kartą podatkową, automatycznie została Pani objęta podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19% i w kolejnych latach nie będzie potrzebne ponowne składanie oświadczenia zgodnie z art. 9a ust. 4 ustawy, wybór sposobu opodatkowania dokonany w oświadczeniu dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania lub złoży w tym terminie pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej Kodeksu ? Spadki.

Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależne od tego, czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 Kodeksu).

W myśl art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tego Kodeksu, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego).

W świetle cytowanych powyżej przepisów, spadek zostaje nabyty w drodze spadkobrania z dniem śmierci spadkodawcy. Nabycie spadku następuje automatycznie, z mocy ustawy. Od chwili otwarcia spadku spadkobiercy mogą samodzielnie objąć spadek we władanie. Orzeczenie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza nabycie spadku przez spadkobierców i ma jedynie znaczenie deklaratoryjne.

W opisanej we wniosku sytuacji, śmierć ojca nie spowoduje likwidacji jego działalności, gdyż jak zaznaczono we wniosku, jako spadkobierczyni została Pani powołana do spadku po ojcu ? czyli działalność ojca jest kontynuowana przez Panią w oparciu o otrzymane w spadku przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisu art. 55(1) Kodeksu cywilnego.

Warunki opodatkowania podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30c określone zostały w art. 9a ust. 2-5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z zm.).

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza), są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Natomiast w myśl art. 9a ust. 2 ww. ustawy, podatnicy z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c. W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do dnia 20 stycznia roku podatkowego pisemnego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania, a jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Z powyższego wynika, iż podstawową formą opodatkowania podatkiem dochodowym z działalności gospodarczej jest opodatkowanie według skali podatkowej. Wymieniona forma opodatkowania przysługuje z mocy ustawy i podatnik nie musi składać oświadczenia o jej wyborze. Złożenie stosownego oświadczenia ? w wymienionym w przepisach terminie ? jest natomiast warunkiem koniecznym dla możliwości skorzystania z opodatkowania w formie tzw. podatku liniowego.

Przy tym z powołanych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, że - w trakcie roku podatkowego ? wybór sposobu opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c, jest możliwy tylko w przypadku rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

W Pani przypadku taka sytuacja nie wystąpiła, gdyż prowadziła Pani do śmierci ojca działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty podatkowej, a działalność tą ? zgodnie z treścią wniosku - po jego śmierci rozszerzyła o dotychczasową działalność ojca.

Utrata warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej w danym roku podatkowym, nie pozbawia podatnika przymiotu przedsiębiorcy i nie zwalnia z obowiązków nałożonych na niego jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą. Dla celów podatkowych podatnik pozostaje przedsiębiorcą od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej do jej zakończenia (likwidacji) z wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów prawa. Faktu tego nie zmienia utrata warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej, co miało miejsce w Pani przypadku.

Tak jak wskazano powyżej ustawodawca wiąże możliwość wyboru podatku liniowego w ciągu roku podatkowego z rozpoczęciem działalności gospodarczej, nie daje zaś takiej możliwości w przypadku utraty warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej w danym roku podatkowym. Podatnicy którzy kontynuują działalność gospodarczą z możliwości wyboru opodatkowania dochodów 19% podatkiem liniowym mogą skorzystać dopiero od nowego roku podatkowego, jeżeli wymagane oświadczenie złożą w terminie do 20 stycznia roku podatkowego.

Jednocześnie odnosząc się do stwierdzenia Wnioskodawczyni zawartego w opisie stanu faktycznego, że kontynuuje działalność ojca, który w 2008 r. rozliczał się podatkiem liniowym, należy zauważyć, że zgodnie z art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

Jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, prawa te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na swój rachunek (art. 97 § 2 ww. ustawy).

Wybór formy opodatkowania uzyskanego dochodu, w tym przypadku na zasadach podatku liniowego, wymaga spełnienia przez podatnika określonych wymogów wskazanych w art. 9a ust. 2-5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem prawo do opodatkowania dochodów na zasadach określonych w art. 30c ust. 1 tej ustawy związane jest nierozerwalnie z konkretnym podatnikiem spełniającym określone przepisami warunki. Spadkobierca podatnika aby mógł skorzystać z opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności na podstawie art. 30c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, sam musi spełniać wszystkie warunki, wynikające z ustawy, uprawniające go do tej formy opodatkowania.

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty podatkowej, nie może więc w danym roku podatkowym - po utracie prawa do tej formy opodatkowania - opodatkować dochodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej według 19% stawki liniowej. Na powyższe nie ma wpływu fakt, iż w ciągu roku podatkowego, przejął działalność gospodarczą dotychczas opodatkowaną na zasadach określonych w art. 30c.

W świetle powyższego, niezależnie od tego że jest Pani spadkobiercą, kontynuującym działalność gospodarczą ojca, nie ma Pani możliwości skorzystania w trakcie roku 2008 z prawa do opodatkowania dochodu podatkiem liniowym, zarówno dla działalności gospodarczej dotychczas prowadzonej przez siebie jak i przejętej po ojcu.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej ? powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.