Wypłata odszkodowania za szkody wyrządzone w uprawach rolnych.

Wypłata odszkodowania za szkody wyrządzone w uprawach rolnych.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 5 listopada 2008 r. (data wpływu 19 listopada 2008 r.) uzupełnionym pismem z dnia 21 listopada 2008 r. (data wpływu 26 listopada 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanego odszkodowania za szkody wyrządzone w uprawach rolnych - jest prawidłowe.

Porady prawne


UZASADNIENIE


W dniu 19 listopada 2008 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 21 listopada 2008 r. (data wpływu 26 listopada 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanego odszkodowania za szkody wyrządzone w uprawach rolnych.


W przedmiotowym wniosku oraz uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.


Jest Pani współwłaścicielem gospodarstwa rolnego wraz z mężem, które sąsiaduje z Zakładami Chemicznymi. Od kilku lat Zakłady Chemiczne wypłacają Państwu odszkodowanie za szkody wyrządzone w uprawach rolnych na skutek zasolenia gleb spowodowanego eksploatacją stawów odpadowych, należących do Państwa na podstawie art. 435 § 1 Kodeksu cywilnego. Wysokość odszkodowania jest określana na podstawie wyceny biegłego powołanego przez ten zakład. W związku z powyższym Zakłady Chemiczne wystawiają informację o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C). Nadmienia Pani również, że jest rolnikiem, który rozlicza się w systemie ryczałtowym, a wysokość podatku rolnego oraz podatku od nieruchomości jest określana na podstawie decyzji Prezydenta Miasta, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami), ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zmianami), ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zmianami). W związku z zanieczyszczeniem ziemi rolnej ponosi Pani nakłady i koszty, tj. zakup nasion, nawozy, opryski, zakup ropy niezbędny do uprawy, robocizna. Wysokość tego odszkodowania oszacowana została przez biegłego powołanego specjalnie na tę okoliczność. Jak wynika z dokumentów o wypłaconym odszkodowaniu, w jego treści nie jest wyszczególnione co w skład tej kwoty wchodzi ? co jest poniesionym kosztem a co jest zyskiem, czyli nie jest faktycznie określona kwota dochodu, która ma być opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie.


Czy od całej kwoty otrzymanego odszkodowania, w której ujęte są również poniesione przez Panią koszty, powinna zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych...


Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym występuje podwójne opodatkowanie, ponieważ za uszkodzony (wyrządzoną szkodę) przez Zakład Chemiczny areał rolny płaci podatek ryczałtowy, oraz podatek od nieruchomości. Ponadto wskazuje, iż nie powinna płacić podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty określonej w całości, w której są ujęte jej poniesione koszty.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.


Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zmianami) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do postanowień art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami (z pewnymi zastrzeżeniami pozostającymi bez znaczenia w rozpatrywanej sprawie) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Wskazać przy tym należy, że art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych. Przepis ten, jako stanowiący odstępstwo od zasady równości opodatkowania, powinien być więc interpretowany w pierwszej kolejności według reguł wykładni językowej, gramatycznej.


Jak wynika z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy podatkowej, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:


  1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
  2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
  3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
  4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
  5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
  7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.


Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym w dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Naprawienie szkody obejmuje, zarówno straty jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wysokość szkody wyznacza rozmiar obowiązku odszkodowawczego i jego górny pułap.

Powołane wyżej przepisy wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Z przedmiotowego zwolnienia korzystają tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Istotne dla rozpatrywanej sprawy jest zatem ustalenie czy do kategorii odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw można zaliczyć odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię.

Do odszkodowań zwolnionych z opodatkowania na mocy wskazanego przepisu zaliczyć należy również odszkodowania, których podstawą prawną otrzymania są przepisy Kodeksu cywilnego.

Jedną z zasad odpowiedzialności sprawcy szkody jest w prawie cywilnym zasada ryzyka unormowana w przepisach art. 435 ustawy ? Kodeks cywilny.

W myśl tego przepisu, pracodawcy prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwa lub zakłady pracy wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych, itp.) ponoszą odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu. Odpowiedzialność ta powstaje bez względu na winę prowadzącego przedsiębiorstwo, a także bez względu na to, czy szkoda nastąpiła w warunkach zachowania bezprawnego. Nie wyklucza jej fakt, że działalność przedsiębiorstwa była w pełni zgodna z prawnie określonymi wymaganiami.

Konieczność przyjęcia powyższych zasad do odpowiedzialności za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko wynika wprost z art. 322 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. ? Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zmianami), który nakazuje zasadniczo stosować w tym zakresie przepisy Kodeksu cywilnego.

Zakres roszczeń odszkodowawczych określa art. 361 k.c. Stanowi on, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody, obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie zaś z art. 363 § 1 ww. ustawy, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Zgodnie z art. 363 § 2 ww. ustawy, jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że szkoda powstała wskutek zniszczenia upraw zasoleniem gleb spowodowanych eksploatacją stawów odpadowych należących do Zakładu Chemicznego jest wyrządzona ruchem tego zakładu i uzasadnia jego odpowiedzialność na podstawie art. 435 Kodeksu cywilnego. Wysokość odszkodowania została ustalona w oparciu o wycenę rzeczoznawcy a podstawą jego wypłaty nie była umowa ani ugoda.

Reasumując, kwoty pieniężne z tytułu odszkodowania za wyrządzenie szkody w uprawach rolnych w związku z ruchem zakładu przyznane na podstawie przywołanej na wstępie ustawy Kodeks cywilny korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo wskazać należy, iż podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, iż w przypadku ponoszenia przez Panią kosztów zakupu nasion, nawozów odszkodowanie przysługujące od Zakładu Chemicznego obejmuje zwrot tych wydatków.


Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).


Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika