Czy otrzymanie przez pracownika bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania (...)

UZASADNIENIE

W dniu 22 lutego 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zatrudnia m.in. pracowników w warunkach szczególnie uciążliwych. Wobec powyższego, na mocy art. 232 Kodeksu pracy w zw. z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi w Układzie Zbiorowym Pracy z 31 października 2005 r. wskazał stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, a także warunki uzasadniające zapewnienie przyrządzenia posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Zgodnie z art. 45 w zw. z 220 - 226 ww. układu pracodawca wydaje posiłki profilaktyczne i napoje. W myśl art. 221 ww. układu pracodawca zapewnia nieodpłatnie posiłki profilaktyczne pracownikom wykonującym prace związane z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 6280 kJ u mężczyzn wykonywanej na otwartej przestrzeni w okresie od 1 listopada do 31 marca. Nadto zgodnie z art. 222 ww. układu pracodawca zapewnia nieodpłatnie posiłki wszystkim pracownikom zatrudnionym przy usuwaniu awarii sieciowych, bez względu na porę roku i ponoszony wydatek energetyczny. Dodatkowo pracodawca zapewnia przez cały rok nieodpłatnie napoje pracownikom zatrudnionym przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny powyżej 6280 kJ u mężczyzn i 4187 kJ u kobiet. Jednocześnie napoje nieodpłatne wydaje się również pracownikom, o ile w danym dniu wykonują oni pracę na otwartej przestrzeni przez nie mniej niż 3 godziny i temperatura otoczenia wynosi powyżej 10 st. C. Powyższe zapisy Układu Zbiorowego Pracy ustalono w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. W celu wykonania wskazanych obowiązków pracodawcy, Spółka zawarła umowy z punktami gastronomicznymi i ze sklepami ogólnospożywczymi. Na podstawie zawartych z wymienionymi punktami umów, punkty gastronomiczne i sklepy są zobowiązane do prowadzenia sprzedaży towarów handlowych oraz produkowanych we własnym zakresie ciepłych i zimnych posiłków - wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Zatem, w przywołanych obiektach uprawnieni pracownicy nabywają posiłki profilaktyczne w formie gotowych posiłków albo produktów spożywczych służących do ich przyrządzenia przez pracownika we własnym zakresie. Podstawę do wydawania produktów żywnościowych stanowi bon wystawiony przez Spółkę z napisem 'posiłek profilaktyczny' z aktualną datą i ceną brutto wskazaną na kuponie, podpisany przez kierownika właściwego wydziału lub osobę przez niego upoważnioną, zaopatrzony na odwrocie w stempel Wydziału pracownika, który go realizuje. Wobec brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, wolna jest od podatku dochodowego. Spółka zamierza zmienić przyjętą formę wykonania wskazanych obowiązków. Wnioskodawca planuje zawrzeć jedną umowę z siecią sklepów (np. 'Sieć K'), w których realizowane będą kupony żywieniowe umożliwiające nabycie produktów celem przyrządzenia posiłków przez pracownika we własnym zakresie. Uprawniony pracownik na podstawie kuponu żywieniowego mógłby w dowolnym i dogodnym dla siebie czasie zrealizować kupon żywieniowy w jednym ze sklepów zawartych w wykazie dostawcy kuponów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymanie przez pracownika bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych w punktach posiadających posiłki o zawartości odżywczej wskazanej w § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) uprawnia do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawczyni zgodnie z brzmieniem § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) posiłki powinny zawierać około 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów, 15% białek oraz posiadać wartość kaloryczną około 1000 kcal. Natomiast, w myśl punktu 2 ww. paragrafu jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:

1. korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
2. przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Nadto zgodnie z § 8 ww. rozporządzenia pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje. Odnosząc tę regulację prawną do przedstawionego stanu faktycznego - zdaniem Wnioskodawczyni - należy stwierdzić, że jeśli pracodawca nie zapewnia pracownikom korzystania z posiłków profilaktycznych w punkcie gastronomicznym, to ma obowiązek zapewnić przyrządzenie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów. Wnioskodawczyni zauważa, że wprowadzenie bonów, talonów, kuponów, na podstawie których Jej pracownicy będą pobierać wybrane przez siebie produkty w sklepie posiadającym asortyment o którym mowa w § 2 punkcie 1 ww. rozporządzenia, za które płacić będą otrzymanymi bonami w żadnej mierze nie będzie sprzeczne z zapisami wskazanego rozporządzenia. Istota bowiem regulacji wskazanej w przywołanym rozporządzeniu sprowadza się do tego, by pracodawca zapewnił pracownikom przyrządzenie posiłków przez pracownika we własnym zakresie. Niewątpliwe bowiem jest, iż umożliwiając pracownikom zakupienie wybranych towarów w sklepie posiadającym posiłki o wskazanej w rozporządzeniu zawartości węglowodanów, tłuszczów i białek - pracodawca wypełnia nałożony w rozporządzeniu w § 2 punkcie 2 obowiązek. Podkreślenia jednocześnie wymaga fakt, iż przepisy Kodeksu Pracy oraz ww. rozporządzenia nie zabraniają, by pracownicy samodzielnie, według własnego uznania, nabywali produkty żywnościowe. Wnioskodawczyni wskazuje, iż przepisy rozporządzenia wskazują jedynie, iż pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.

Wydanie przez pracodawcę bonów/kuponów/talonów uprawniających do zakupu wybranych towarów w sklepie posiadającym posiłki o wskazanej w rozporządzeniu zawartości węglowodanów, tłuszczów i białek w żadnej mierze nie jest formą ekwiwalentu pieniężnego za posiłki profilaktyczne. Nadto Wnioskodawczyni podnosi, iż skoro pracodawca zapewni otrzymanie przez pracowników produktów z punktu, który w asortymencie posiada posiłki posiadające określoną ilość węglowodanów, tłuszczów, białek oraz określoną wartość energetyczną - to tym samym wypełni zapisy § 2 punktu 2 rozporządzenia. Otrzymane produkty we wskazanej formie, zdaniem Wnioskodawczyni, mogą i spełniają warunki, którym powinny odpowiadać posiłki profilaktyczne i regeneracyjne lub specjalne zestawy żywieniowe czy chociażby produkty, o których mowa w § 2 punkcie 2 ww. rozporządzenia. Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż płatnik zobowiązany jest do właściwej oceny przesłanek ustalenia wysokości podatku (zaliczki na podatek), tzn. musi dysponować odpowiednimi dowodami, pozwalającymi stwierdzić, iż dane świadczenie jest wolne od podatku. W przedmiotowym przypadku płatnik musi udowodnić, że zachodzą przesłanki z art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem skoro pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, to zgodnie z przywołanym zapisem, pracownik może otrzymać bony, talony, kupony lub inne dowody uprawniające do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych. Skoro pracownik otrzyma od pracodawcy bony, talony, kupony uprawniające do uzyskania posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w punktach posiadających posiłki o wskazanej w rozporządzeniu zawartości odżywczej (vide § 2 punkt 1) - to wartość ich winna być także zwolniona od podatku dochodowego.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymanie przez pracownika bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych w punktach posiadających posiłki o zawartości odżywczej wskazanej w § 2 punkcie 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów uprawnia do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 11b ww. ustawy wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych.

Zwolnienie przedmiotowe wynikające z zacytowanego wyżej przepisu można zastosować zatem tylko wówczas jeżeli do wydawania świadczeń w postaci posiłków profilaktycznych lub produktów zobowiązują pracodawcę przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zgodnie z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania.

Rozporządzeniem tym jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:

1. posiłki wydawane ze względów profilaktycznych, zwane dalej 'posiłkami', w formie jednego dania gorącego, z zastrzeżeniem § 2 ust. 2,
2. napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

Stosownie do § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:

1. korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
2. przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Na podstawie § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia pracodawca zapewnia posiłki pracownikom wykonującym prace:

1. związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet,
2. związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10oC lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25oC,
3. związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym; za okres zimowy uważa się okres od dnia 1 listopada do dnia 31 marca,
4. pod ziemią.

Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, oraz szczegółowe zasady ich wydawania, a także warunki uzasadniające zapewnienie posiłków w sposób, o którym mowa w § 2 ust. 2, ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - pracodawca po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników (§ 5 ww. rozporządzenia).

W sytuacji przedstawionej we wniosku Spółka zatrudnia m.in. pracowników w warunkach szczególnie uciążliwych. Wobec powyższego, na mocy art. 232 Kodeksu pracy w zw. z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi w Układzie Zbiorowym Pracy z 31 października 2005 r. wskazano stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, a także warunki uzasadniające zapewnienie przyrządzenia posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

W celu wykonania wskazanych obowiązków pracodawcy, Spółka zawarła umowy z punktami gastronomicznymi i ze sklepami ogólnospożywczymi. Na podstawie zawartych z wymienionymi punktami umów, punkty gastronomiczne i sklepy są zobowiązane do prowadzenia sprzedaży towarów handlowych oraz produkowanych we własnym zakresie ciepłych i zimnych posiłków - wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Zatem, w przywołanych obiektach uprawnieni pracownicy nabywają posiłki profilaktyczne w formie gotowych posiłków albo produktów spożywczych służących do ich przyrządzenia przez pracownika we własnym zakresie.

Spółka zamierza zmienić przyjętą formę wykonania wskazanych obowiązków. Planuje zawrzeć jedną umowę z siecią sklepów, w których realizowane będą kupony żywieniowe umożliwiające nabycie produktów celem przyrządzenia posiłków przez pracownika we własnym zakresie. Uprawniony pracownik na podstawie kuponu żywieniowego mógłby w dowolnym i dogodnym dla siebie czasie zrealizować kupon żywieniowy w jednym ze sklepów zawartych w wykazie dostawcy kuponów.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić zatem należy, iż w sytuacji gdy wydawane pracownikom bony, talony, kupony lub inne dowody uprawniają do uzyskania na ich podstawie tylko i wyłącznie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, a nie także innych towarów, natomiast pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom tych posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, to wartość tychże bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów jest wolna od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.