Zwolnienie z opodatkowania odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.

Zwolnienie z opodatkowania odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zmianami) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów, uwzględniając wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II FSK 654/10 (data wpływu 3 listopada 2011 r.), stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2009 r. (data wpływu 9 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności przesyłu ? jest prawidłowe.


UZASADNIENIE


W dniu 9 marca 2009 r. (data wpływu) został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.


W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.


Jest Pani właścicielką gospodarstwa rolnego. Na przełomie 2007 i 2008 r. na gruntach należących do Pani gospodarstwa spółka z o.o. ułożyła, w ramach prowadzonej inwestycji podziemną linię energetyczną i światłowodową, łączącą stacje transformatorowe. W wyniku negocjacji, w dniu 5 listopada 2008 r. ustanowiła Pani na rzecz spółki z o.o. służebność przesyłu. Służebność ta ustanowiona została za odszkodowaniem w wysokości 125 000 zł, które zostało wypłacone w dniu 28 stycznia 2009 r. Dodatkowo podaje Pani, iż od dnia 21 lipca 2008 r. zarejestrowała się jako podatnik podatku od towarów i usług w związku z prowadzeniem swojego gospodarstwa.


Wobec powyższego zadano następujące pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.


Czy dochód uzyskany z tytułu wypłaconego odszkodowania za ustanowienie służebności przesyłu w kwocie 125 000 zł podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych...


Zdaniem Wnioskodawczyni, dochód uzyskany z tytułu wypłaconego odszkodowania w kwocie 125 000 zł podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z art. 3054 Kodeksu cywilnego. Przepis ten nakazuje bowiem stosować do służebności przesyłu odpowiednio przepisy dotyczące służebności gruntowej. Na tej zasadzie zwolnienie określone w powołanym przepisie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) dotyczy także odszkodowań wypłaconych w związku z obciążeniem nieruchomości służebnością przesyłu, która jest nową instytucja prawną. Nadto odszkodowanie to wypłacone zostało posiadaczce gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, na podstawie umowy ugody, w związku z inwestycją infrastruktury technicznej, polegającą na budowie podziemnych przewodów elektrycznych i telekomunikacyjnych.

W dniu 19 maja 2009 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną Nr ITPB2/415-255/09/TJ, w której wskazując przesłanki, jakie należy spełnić, aby możliwym było skorzystanie ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stwierdził, iż w przypadku Wnioskodawczyni brak jest podstaw do zastosowania omawianego zwolnienia do otrzymanego przez Nią odszkodowania, gdyż nie zostały spełnione warunki zawarte w tym przepisie. Odszkodowanie to przyznano bowiem z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, której ww. przepis nie wymienia jako tytułu uprawniającego do zastosowania zwolnienia podatkowego.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 29 maja 2009 r. złożono w dniu 4 czerwca 2009 r. Odpowiedź na ww. wezwanie została udzielona pismem z dnia 2 lipca 2009 r., znak ITPB2/415W-27/09. W dniu 3 sierpnia 2009 r. wpłynęła do tutejszego organu podatkowego skarga na ww. interpretację, w której wniesiono o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. akt I SA/Sz 631/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił ww. skargę na interpretację indywidualną. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie wyjaśnił, że służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym obciążającym nieruchomość wyłącznie na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia o jakich mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego (urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej lub inne podobne urządzenia nie będące częścią składową gruntu jako wchodzące w skład przedsiębiorstwa lub zakładu), a treść tego prawa polega na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Wskazał ponadto, że cechą charakterystyczną tej służebności jest możliwość żądania jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (zarówno przez właściciela nieruchomości jak i przez przedsiębiorcę). Sąd wywiódł także, że jakkolwiek służebność przesyłu, podobnie do służebności gruntowej, obciąża nieruchomość, to zważywszy na odmienny rodzaj podmiotów jakim prawo to przysługuje (właściciel nieruchomości władnącej, przedsiębiorca) oraz treść każdego z tych praw, nieuprawnione jest założenie, że służebność przesyłu stanowi rodzaj służebności gruntowej. W rezultacie więc stwierdził, że wydana interpretacja nie narusza prawa w związku z czym skargę oddalił jako nieuzasadnioną.

Wyrokiem z dnia 29 września 2011 r., sygn. akt II FSK 654/10 Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy na skutek skargi kasacyjnej wniesionej przez Wnioskodawczynię, uchylił ww. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie oraz zaskarżoną interpretację indywidualną. Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie Sąd wskazał, że podziela pogląd, zgodnie z którym od dnia wprowadzenia do prawa cywilnego instytucji służebności przesyłu nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowej, lecz jedynie nowego rodzaju służebności, stanowiącej odmianę służebności gruntowej, za czym przemawia fakt odesłania do reżimu prawego tych służebności zawartego w art. 3054 Kodeksu cywilnego. Wyjaśnił także, że istotą służebności przesyłu jest obciążenie nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w ograniczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Służebność przesyłu, jako ograniczone prawo rzeczowe, staje się składnikiem przedsiębiorstwa w rozumieniu podmiotowym (art. 551 Kodeksu cywilnego). Ponadto wskazał, że służebność przesyłu jako szczególny rodzaj służebności gruntowej może być przedmiotem zasiedzenia. W ocenie Sądu wskazane wyżej cechy istotne służebności przesyłu, jakkolwiek różniące się w pewnym zakresie od służebności gruntowych pozwalają na stwierdzenie, że stanowią one w istocie odmianę służebności gruntowych i ze względu na swoją konstrukcję służą w korzystaniu przez przedsiębiorców z cudzej nieruchomości w celu wybudowania i eksploatacji urządzeń przesyłowych. W rezultacie stwierdził, że nie podziela zaprezentowanego przez sąd pierwszej instancji poglądu, zgodnie z którym odmienny rodzaj podmiotów jakim prawo przedmiotowych służebności przysługuje oraz treść każdego z tych praw decydują o tym, że służebność przesyłu jest poza zakresem normy zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sąd wskazał także, że poza wykładnią systemową zewnętrzną przeciwko stanowisku przyjętemu przez sąd pierwszej instancji przemawiają także względy celowościowe. Zdaniem Sądu zakres ingerencji w prawa właściciela nieruchomości w przypadku służebności przesyłu jest większy, skoro służebność ta nie musi mieć na celu zwiększenia użyteczności nieruchomości władnącej, a jej wprowadzenie do ustawy podyktowane zostało narastającymi potrzebami gospodarczymi, a co się z tym wiąże ustanowienie służebności przesyłu realizuje ważne z punktu widzenia interesu ogólnego cele społeczno ekonomiczne. Sądu uznał także, że nie sposób przyjąć, iż w wyniku wprowadzenia do Kodeksu cywilnego instytucji służebności przesyłu, przedmiotowa ulga podatkowa zostałaby pozbawiona swego praktycznego znaczenia. W konsekwencji stwierdził, że przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulga podatkowa z tytułu odszkodowania wypłaconego na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód) posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jako odmiany służebności gruntowej.


W świetle obowiązującego stanu prawnego, biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w ww. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.


W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jest Pani właścicielką gospodarstwa rolnego. Na przełomie 2007 i 2008 r. na gruntach należących do Pani gospodarstwa spółka z o.o. ułożyła, w ramach prowadzonej inwestycji podziemną linię energetyczną i światłowodową, łączącą stacje transformatorowe. W wyniku negocjacji, w dniu 5 listopada 2008 r. ustanowiła Pani na rzecz spółki z o.o. służebność przesyłu. Służebność ta ustanowiona została za odszkodowaniem w wysokości 125 000 zł. które zostało wypłacone w dniu 28 stycznia 2009 r.


W związku z powyższym wskazać należy, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 2009 r., wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:


  1. ustanowienia służebności gruntowej,
  2. rekultywacji gruntów,
  3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie


  • w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.),


Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Służebność gruntowa, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zmianami). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie natomiast z art. 3051 Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Z kolei, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 3052 § 2 Kodeksu cywilnego).

Oceniając przedstawiony we wniosku stan faktyczny, uwzględniając stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyroku z dnia 29 września 2011 r., sygn. akt II FSK 654/10, zgodnie z którym przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulga podatkowa z tytułu odszkodowania wypłaconego na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód) posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jako odmiany służebności gruntowej, stwierdzić należy, że w opisanej sytuacji przychód uzyskany przez Wnioskodawczynię z tytułu ustanowienia służebności przesyłu korzysta na zasadach określonych w powyższym przepisie ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika