Zwolnienie z opodatkowania diet otrzymywanych przez członków związku zawodowego.

UZASADNIENIE

W dniu 8 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 30 czerwca 2011 r. (data wpływu 1 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny:

Związek Nauczycielstwa Polskiego jest jednolitym, dobrowolnym, niezależnym i samorządnym związkiem zawodowym pracowników oświaty i wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki, zrzeszającym pracowników zatrudnionych w szkołach, przedszkolach, placówkach wychowawczych, opiekuńczych i specjalnych, w organach administracji oświatowej, rządowej i samorządowej, szkołach wyższych, instytucjach naukowych i instytucjach współpracujących z oświatą i nauką oraz agendach ZNP (art. 1 i art. 7.1 Statutu Związku Nauczycielstwa Polskiego).

Celem Związku Nauczycielstwa Polskiego jest obrona godności, praw i interesów jego członków, aktywne uczestniczenie w kształtowaniu demokratycznego oblicza polskiej oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, wychowanie w duchu tolerancji, poszanowania praw, wolności i godności osobistej, dążenie do powszechnej dostępności do oświaty na wszystkich jej szczeblach oraz zapewnienie warunków organizacyjnych i materialnych do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, tworzenie materialnej i społecznej bazy dla realizowania zadań w zakresie pomocy i uczestniczenia w życiu intelektualnym i kulturalnym środowisk lokalnych i całego kraju.

Związek Nauczycielstwa Polskiego dąży do osiągnięcia wyżej wskazanych celów między innymi poprzez uczestniczenie w tworzeniu aktów prawnych dotyczących statusu prawnego pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, opiniowanie aktów prawnych dotyczących oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, opracowywanie i przedkładanie właściwym organom państwowym i samorządowym wniosków, opinii i stanowisk w sprawach oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, warunków pracy i bytu pracowników, emerytów i rencistów oraz członków ich rodzin, wyrażanie sprzeciwu wobec pracodawców naruszających interesy i prawa pracownicze oraz związkowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 10 Statutu członek związku ma prawo korzystać z diet i zwrotu kosztów w związku z pełnieniem funkcji we władzach związku i organach statutowych, w trybie i na zasadach określonych przez Zarząd Główny. W kadencji 2010 ? 2014 Zarząd Oddziału wypłaca diety związkowe dla siedmiu członków Oddziału, którzy pełnią funkcję z wyboru (Prezesa Oddziału, Wiceprezesów, Sekretarza, Członka Zarządu i Przewodniczącego Oddziałowej Sekcji Emerytów I Rencistów). Diety te wypłacane są ze składek związkowych wpływających od członków.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy diety przyznawane niektórym członkom Związku, w tym Prezesowi Oddziału ? emerytowi ? nie przekraczające kwoty 2280 zł miesięcznie, mogą zostać uznane za diety otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym czy diety te wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych...
2. Czy zarząd Oddziału wypłacający te diety, zwolniony jest z poboru zaliczek na podatek dochodowy...

Zdaniem Wnioskodawcy, wobec faktu, że osobowość prawną posiada jedynie Związek Nauczycielstwa Polskiego oraz organizacje zakładowe działające w pionie szkolnictwa wyższego i nauki, a zarząd oddziału, w świetle art. 16 ust. 4 statutu, jest tylko ogniwem organizacyjnym (wykonawczym), nie posiadającym osobowości prawej, diety wypłacane niektórym członkom Związku, w tym prezesowi oddziału, na podstawie Regulaminu przyznawania diet i zwrotu kosztów, wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 w zw. z art. 13 pkt 5 ustawy. Związek nie ma zatem obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z ogólną zasadą sformułowaną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednym ze źródeł przychodów jest, stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, działalność wykonywana osobiście.

W myśl art. 13 pkt 5 ww. ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Wyłączenie, o którym mowa w cytowanym przepisie, odnosi się do przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (art. 13 pkt 7 ww. ustawy).

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich ? do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że diety i kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych nie mieszczą się w zakresie zwolnienia przedmiotowego, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy. Jeżeli natomiast diety lub zwrot kosztów otrzymuje członek organizacji, niepełniący żadnej funkcji w organie stanowiącym osoby prawnej - to przychody te w obecnym stanie prawnym - do wysokości określonej w ww. przepisie korzystają ze zwolnienia.

Zgodnie z ukształtowanym przez doktrynę poglądem, za pełnienie obowiązków obywatelskich i społecznych uznaje się działalność posłów i senatorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Trybunału Stanu, ławników sądów powszechnych. Jak wynika z powyższego obowiązkami społecznymi i obywatelskimi w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych są obowiązki wynikające z funkcji np. radnego, posła czy senatora. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Dotyczy to również określonych funkcji w ramach organizacji o charakterze społecznym (organizacje pozarządowe), w tym również w ramach wolontariatu. Powyższe oznacza, że pojęcie obowiązków społecznych i obywatelskich jest spełnione w przypadku czynności i zadań, związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych.

Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do czynienia również wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracach instytucji (w szczególności samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych). Do pojęcia ?pełnienia obowiązków społecznych? zaliczono zatem również prace w instytucjach reprezentujących daną społeczność zawodową.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Związek Nauczycielstwa Polskiego jest jednolitym, dobrowolnym, niezależnym i samorządnym związkiem zawodowym pracowników oświaty i wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki, zrzeszającym pracowników zatrudnionych w szkołach, przedszkolach, placówkach wychowawczych, opiekuńczych i specjalnych, w organach administracji oświatowej rządowej i samorządowej, szkołach wyższych, instytucjach naukowych i instytucjach współpracujących z oświatą i nauką oraz agendach ZNP (art. 1 i art. 7.1 Statutu Związku Nauczycielstwa Polskiego).

Celem Związku Nauczycielstwa Polskiego jest obrona godności, praw i interesów jego członków, aktywne uczestniczenie w kształtowaniu demokratycznego oblicza polskiej oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, wychowanie w duchu tolerancji, poszanowania praw, wolności i godności osobistej, dążenie do powszechnej dostępności do oświaty na wszystkich jej szczeblach oraz zapewnienie warunków organizacyjnych i materialnych do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, tworzenie materialnej i społecznej bazy dla realizowania zadań w zakresie pomocy i uczestnictwa w życiu intelektualnym i kulturalnym środowisk lokalnych i całego kraju.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 10 Statutu członek związku ma prawo korzystać z diet i zwrotu kosztów w związku z pełnieniem funkcji we władzach związku i organach statutowych, w trybie i na zasadach określonych przez Zarząd Główny. Diety wypłacane są przez Zarząd Oddziału ze składek członkowskich określonym członkom pełniącym funkcje z wyboru.

Zajęcie jednoznacznego stanowiska co do zwolnienia z opodatkowania otrzymywanej diety z tytułu pełnienia funkcji we władzach Oddziału ZNP jest możliwe po zapoznaniu się ze strukturą organizacyjną tego Związku. Istotne w omawianej sprawie jest bowiem ustalenie, czy poszczególne oddziały Związku mają odrębną osobowość prawną, a jeżeli tak, to czy zarząd takiego oddziału jest organem stanowiącym.

Jak wynika z art. 13 pkt 7 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), statut związku zawodowego określa w szczególności strukturę organizacyjną związku ze wskazaniem, które z jednostek organizacyjnych związku mają osobowość prawną.

Statut Związku stanowi, iż: osobowość prawną posiada Związek (w art. 3 Statutu) oraz organizacje zakładowe działające w pionie szkolnictwa wyższego i nauki (art. 66 ust. 1 Statutu).

Stosownie do treści art. 16 ust. 1 Statutu Związku, ZNP tworzy następujące ogniwa organizacyjne:

1. okręgi,
2. oddziały,
3. ogniska.

W świetle art. 16 ust. 4 ww. Statutu poszczególne ogniwa organizacyjne ZNP nie posiadają osobowości prawnej, z zastrzeżeniem art. 66.

W konsekwencji Oddział Związku nie posiada odrębnej osobowości prawnej i wyłączenie, o którym mowa w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmuje przychodów z tytułu diet otrzymywanych przez działaczy zarządu Oddziału Związku.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż diety wypłacane osobom wskazanym we wniosku, tj. zarówno Prezesowi Oddziału jak i członkom Oddziału, którzy pełnią funkcje z wyboru, korzystają ze zwolnienia w granicach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie Wnioskodawca nie jest zobowiązany do poboru od tych diet zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.