Skutki podatkowe wypłaty udziałów w spółdzielni osobie uprawnionej wskazanej w pisemnej deklaracji (...)

UZASADNIENIE

W dniu 23 sierpnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty udziałów w spółdzielni.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 19 stycznia 2012 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni, z którym prowadziła gospodarstwo rolne. Mąż był członkiem Spółdzielni Mleczarskiej. Zgodnie ze statutem i prawem spółdzielczym w deklaracji złożył pisemne oświadczenie, wskazując Wnioskodawczynię, jako osobę uprawnioną, której po jego śmierci mają zostać wypłacone udziały. Po Walnym Zgromadzeniu Spółdzielni Mleczarskiej Wnioskodawczyni dowiedziała się o tym fakcie i obecnie rozważa wypłacenie udziałów.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone udziały członkowskie ze Spółdzielni Mleczarskiej po zmarłym mężu należy traktować jako przychód z praw majątkowych i opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych czy też podatkiem od spadków i darowizn?

W przypadku, jeżeli wystąpi podatek dochodowy od ww. udziałów kto powinien dokonać przekazania podatku do urzędu skarbowego ? płatnik tj. Spółdzielnia Mleczarska czy podatnik, tzn. Wnioskodawczyni?

Zdaniem Wnioskodawczyni, udziały członkowskie w Spółdzielni Mleczarskiej były wynikiem wspólnej pracy Wnioskodawczyni i Jej męża, z tym, że tylko mąż był członkiem Spółdzielni, wobec czego powinny one być traktowane jak spadek i podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni uważa również, że w przypadku potraktowania udziałów jako praw majątkowych i opodatkowania ich podatkiem dochodowym od osób fizycznych podatek powinien odprowadzić płatnik, tj. Spółdzielnia Mleczarska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Artykuł 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem dziedziczenia.

Z treści wniosku wynika, że zmarły w dniu 19 stycznia 2012 r. mąż Wnioskodawczyni wskazał Ją ? jako osobę uprawnioną ? do wypłaty wartości udziałów w Spółdzielni Mleczarskiej, której był członkiem. Powyższe wskazanie zawarł w pisemnym oświadczeniu, złożonym stosownie do postanowień statutu spółdzielni i prawa spółdzielczego. Obecnie Wnioskodawczyni rozważa wypłacenie udziałów, w związku z czym powzięła wątpliwości, czy ich otrzymanie podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych czy też podatkiem od spadków i darowizn.

W związku z powyższym dla prawidłowego określenia skutków prawnych wypłaty na rzecz Wnioskodawczyni udziałów w spółdzielni konieczne jest stwierdzenie, czy stanowią one część masy spadkowej, wobec czego ich nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, czy też do spadku nie wchodzą, co skutkuje opodatkowaniem ich podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Konieczne jest zatem wyjaśnienie pojęcia spadku. Ponieważ przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn ani ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają jego definicji, przy jego interpretacji odwołać się należy do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Stosownie do art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Na spadek składa się więc ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych. Zgodnie natomiast z § 2 ww. przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Z uwagi na brzmienie zacytowanego wyżej art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego, wobec faktu, że przedmiotem nabycia jest prawo do udziałów w Spółdzielni Mleczarskiej, wyjaśnić należy, że w myśl art. 16 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. Nr 30, poz. 210 ze zm.) członek może w deklaracji lub w odrębnym pisemnym oświadczeniu złożonym spółdzielni wskazać osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po jego śmierci wypłacić udziały. Prawo z tego tytułu nie należy do spadku.

Z powołanego przepisu wynika wprost, że w sytuacji złożenia stosownej dyspozycji wypłata udziałów następuje na rzecz oznaczonej osoby, bez względu na to czy jest ona spadkobiercą, o którym mowa w art. 922 Kodeksu cywilnego. Uprawnienie do otrzymania takiej wypłaty nie wynika zatem z prawa do spadku po zmarłym. Nie można więc uznać, że nabycie to podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W konsekwencji stwierdzić należy, że wypłacone po śmierci męża udziały stanowić będą dla Pani, jako osoby wyznaczonej wolą męża do ich odbioru, przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.).

Stosownie bowiem do art. 18 za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Zacytowany powyżej przepis nie zawiera normatywnej definicji przychodów z praw majątkowych. Jednakże użyty w nim zwrot ?w szczególności? dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie, o ile podstawą ich otrzymania są przysługujące podatnikowi prawa majątkowe.

Wobec powyższego Spółdzielnia Mleczarska, jako podmiot zobowiązany do wypłaty świadczenia na rzecz Wnioskodawczyni, zobowiązana będzie do obliczenia, pobrania i odprowadzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy i wystawienia Wnioskodawczyni stosownej informacji o wypłaconych świadczeniach i pobranych zaliczkach.

Zgodnie bowiem z art. 41 ust. 1 ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Stosownie natomiast do art. 42 ust. 1 stanowi, że płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jednakże w przypadku, gdy podatek został pobrany zgodnie z art. 30a ust. 2a, płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 10, przekazują kwotę tego podatku na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Wnioskodawczyni zobowiązana będzie z kolei do wykazania tak uzyskanych dochodów w zeznaniu podatkowym składanym stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy, za dany rok podatkowy (tj. za rok, w którym środki te zostaną wypłacone), wspólnie z innych osiągniętymi w tym roku dochodami i ich opodatkowania ? stosownie do art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.