1. Czy w związku ze spłatą dokonaną na rzecz Wnioskodawczyni, w wyniku działu spadku i zniesienia (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 19 stycznia 2010 r. (data wpływu 27 stycznia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty otrzymanej w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty otrzymanej w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

E. i J. małżonkom M. przysługiwało na zasadach wspólności ustawowej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w G. o łącznej powierzchni użytkowej 37,80 m². E.M. zmarła dnia 31 grudnia 2007 roku, a spadek po niej w związku z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego wydanym w dniu 29 stycznia 2009 roku, na podstawie ustawy nabyli:

1. wprost: mąż J.M. 4/8 części, brat J.W. oraz siostra I.P. ? po 1/8 części ;
2. z dobrodziejstwem inwentarza: Wnioskodawczyni (siostra) oraz brat H.M. ? po 1/8 części.

Na podstawie stosownych decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego nabycie przez Wnioskodawczynię, I.P., J.W., J.M. oraz H.M. zostało zwolnione z podatku od spadku.

Wnioskodawczyni, I.P., J.W., H.M. oraz J.M. dokonali w dniu 29 maja 2009 roku w formie aktu notarialnego działu spadku i zniesienia współwłasności po zmarłej E.M. w ten sposób, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, o którym mowa na wstępie opisu nabył w całości J.M., który w tym lokalu zamieszkuje.

W związku z dokonanym działem spadku i zniesieniem współwłasności J. M. dokonał na rzecz Wnioskodawczyni oraz H.M. spłaty w kwotach po 12.500 zł każdemu (udział 1/16 z wartości przedmiotu umowy działu spadku i zniesienia współwłasności w kwocie 200.000 zł).

Dział spadku i zniesienie współwłasności poza pozostałymi spadkobiercami nastąpiły bez obowiązku spłat i dopłat.

Wnioskodawczyni nie była i nie jest zameldowana w lokalu mieszkalnym, który był przedmiotem działu spadku i zniesienia współwłasności.

Wobec powyższego zadano następujące pytania.

1. Czy w związku ze spłatą dokonaną na rzecz Wnioskodawczyni, w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności do uzyskanego dochodu z tytułu spłaty będzie miała zastosowanie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w części dotyczącej zbycia nieruchomości lub udziałów w nieruchomości uzyskanych w drodze spadku jeżeli spłata była ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku (nie przekroczyła udziału spadkowego)...
2. Czy fakt otrzymania spłaty w wyniku działu spadku wywiera taki skutek jak odpłatne zbycie nieruchomości lub praw majątkowych...
3. Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana odprowadzić podatek dochodowy od osób fizycznych w związku z uzyskaną kwotą spłaty poprzez wykazanie tej kwoty w zeznaniu podatkowym za 2009 rok...

Zdaniem Wnioskodawczyni spłata spadkobierców w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności nie może być traktowana jako odpłatne zbycie udziałów. Tym samym do uzyskanych dochodów z tytułu spłaty działu spadku nie będzie miała zastosowania ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w części dotyczącej zbycia nieruchomości lub udziałów w nieruchomości uzyskanych w drodze spadku i darowizn i związana z tym konieczność odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) przepisów ustawy nie stosuje się od przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu polecenia testamentowego.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Wobec treści zacytowanych wyżej przepisów nabycie w drodze spadku własności rzeczy, praw majątkowych lub środków pieniężnych podlegało przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, stąd w takim przypadku nie miały zastosowania zasady przewidziane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż spadkobiercy zmierzając do uregulowania prawa własności dokonali działu spadku w taki sposób, że jednemu ze współwłaścicieli (który zamieszkuje wyłącznie i stale w lokalu mieszkalnym) przyznali nieruchomość z obowiązkiem spłaty. Spłata ta była ekwiwalentna do posiadanego przez Wnioskodawczynię udziału w spadku i wyniosła 12.500 zł (1/16 udziału spadkowego z wartości przedmiotu umowy działu spadku i zniesienia współwłasności w kwocie 200.000 zł), a więc nie przekroczyła udziału spadkowego. Wnioskodawczyni w związku z działem spadku nie uzyskała zatem żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej co - Jej zdaniem - skutkuje tym, że brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.) przepisów ww. ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej ?podatkiem?, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Do wyłączenia z opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodzi przy nabyciu majątku w drodze dziedziczenia lub darowizny. Jednakże przepis ten nie ma zastosowania, gdy spadkobierca lub obdarowany w związku z tym majątkiem w okresie późniejszym uzyskuje przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym tzn. odpłatnie zbywa darowane lub otrzymane w spadku składniki majątkowe. Zbycie jest bowiem odrębną od nabycia czynnością prawną.

Wobec powyższego dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie istotnym jest ustalenie, czy w sytuacji opisanej we wniosku miało miejsce zbycie nabytego w drodze spadku udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu.

Z analizy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni wraz z innymi spadkobiercami odziedziczyła po zmarłej w dniu 31 grudnia 2007 r. siostrze udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego. W dniu 29 maja 2009 r. dokonano działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że ww. spółdzielcze prawo do lokalu nabył w całości małżonek zmarłej, w związku z czym dokonał spłaty na rzecz Wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 1035 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

W wyniku dokonania działu spadku oraz zniesienia współwłasności możliwy jest zatem podział rzeczy lub prawa poprzez przyznanie tej rzeczy lub prawa jednej osobie, przy jednoczesnym zobowiązaniu dokonania spłat na rzecz pozostałych współspadkobierców lub współwłaścicieli. Wówczas osoba otrzymująca w całości daną rzecz lub prawo nabywa jej część ponad dotychczas posiadany i przysługujący jej udział w rzeczy lub prawie. Konsekwencją tego jest zbycie tej części rzeczy lub prawa po stronie tego spadkobiercy (lub dotychczasowego współwłaściciela), który w zamian przysługującej części rzeczy lub prawa otrzyma spłatę pieniężną.

Opodatkowanie przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości regulują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn podlegało wyłącznie nabycie przez Wnioskodawczynię udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego i wówczas nie miało miejsca zastosowanie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odrębną czynnością jest natomiast odpłatne zbycie udziału w ww. prawie, którą to czynność regulują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W sytuacji przedstawionej we wniosku Wnioskodawczyni w zamian za przysługujący jej udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego otrzymała równowartość pieniężną. Zatem w dniu, w którym dokonano działu spadku i zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni dokonała odpłatnego zbycia posiadanego udziału w tym prawie, w zamian za który otrzymała zapłatę (spłatę). Tym samym Wnioskodawczyni uzyskała przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Z powyższego wynika, że źródłem przychodu podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych dokonane przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. ?Odpłatne zbycie' oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową.

Stosownie do art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne w przedmiotowej sytuacji nabycie udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w drodze spadku nastąpiło z dniem śmierci spadkodawcy, tj. w 2007 r., w konsekwencji jego odpłatne zbycie w 2009 r. stanowi źródło przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316), do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Dokonując zatem oceny skutków przedstawionego we wniosku stanu faktycznego należy stosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Stosownie do art. 30e ust. 1 ww. ustawy od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Podatek jest płatny w terminie złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45, za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie (art. 30e ust. 4 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 30e ust. 2 ww. ustawy podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Art. 19 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 19 ust. 4 ww. ustawy jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Stosownie do art. 22 ust. 6d ww. ustawy za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

Reasumując, w sytuacji przedstawionej we wniosku stwierdzić należy, iż uzyskana przez Wnioskodawczynię spłata w związku z działem spadku oraz zniesieniem współwłasności stanowi przychód z tytułu odpłatnego zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, który nabyła w drodze spadku i podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Podatek dochodowy od osób fizycznych od dochodu z ww. odpłatnego zbycia należy zatem wykazać w zeznaniu podatkowym za 2009 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.