Opodatkowanie sprzedaży przez spadkobierców nieruchomości odebranej prawowitemu właścicielowi na (...)

Opodatkowanie sprzedaży przez spadkobierców nieruchomości odebranej prawowitemu właścicielowi na podstawie dekretu PKWN o reformie rolnej, odzyskanej przez jego następców prawnych na podstawie decyzji właściwego ministra.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 8 października 2009 r. (data wpływu 12 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest prawidłowe, jednakże z innych względów niż wskazane we wniosku.


UZASADNIENIE


W dniu 12 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania sprzedaży nieruchomości.


W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.


W dniu 15 listopada 1990 r. Sąd Rejonowy stwierdził nabycie przez Panią oraz Pani rodzeństwo (brata i siostrę) spadku po zmarłej w dniu 27 lutego 1984 r. matce. Matka była właścicielką zespołu pałacowo?parkowego, będącego częścią majątku ziemskiego, przejętego w 1945 r. na rzecz Skarbu Państwa. Jako spadkobierca zwróciła się Pani, wraz z rodzeństwem, do właściwego wojewody z wnioskiem o zwrot bezpodstawnie przejętego, na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o reformie rolnej, zespołu pałacowo?parkowego. W związku z negatywnymi decyzjami w sprawie zwrotu zarówno wojewody, jak i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, złożona została skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd ten, wyrokiem z dnia 17 stycznia 2008 r., uchylił wcześniejsze rozstrzygnięcia, efektem czego było wydanie w dniu 10 lipca 2009 r. przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nowej decyzji, w której uchylono decyzję właściwego miejscowo wojewody i stwierdzono, że nieruchomości, stanowiące zespół pałacowo?parkowy, tj. działka, obejmująca park z pałacem i oficyną oraz część działki, obejmująca stajnię cugową z wozownią oraz garaż, nie podpada pod działanie przepisów art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o reformie rolnej. Obecnie, jako właściciele w Księdze Wieczystej figurować będą wszyscy spadkobiercy. Dodatkowo podaje Pani, iż w ww. obiekcie mieszkała Pani wraz z bratem od urodzenia, natomiast Pani siostra zamieszkiwała tam przez dwa miesiące, aż do usunięcia w 1945 r. poza granice powiatu.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie:


Czy przy sprzedaży ww. nieruchomości jeszcze w roku bieżącym powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych...


Zdaniem Wnioskodawcy, zespół pałacowo?parkowy został odebrany właścicielom bezpodstawnie, a więc jest własnością spadkobierców od dnia wydania postanowienia Sądu Rejonowego, dotyczącego nabycia spadku. W związku z powyższym upłynął już okres 5 lat, od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości, a tym samym, w przypadku jej sprzedaży, obowiązek zapłaty podatku dochodowego nie wystąpi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe, jednakże z innych względów niż wskazane we wniosku.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.


Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m.in.:


  1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
  2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
  3. prawa wieczystego użytkowania gruntów


  • jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.


Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że w dniu 27 lutego 1984 r. zmarła Pani matka, nabycie spadku, po której właściwy Sąd stwierdził w dniu 15 listopada 1990 r. Wraz z pozostałymi spadkobiercami zwróciła się Pani do właściwego wojewody z wnioskiem o zwrot bezpodstawnie przejętej nieruchomości. W związku z negatywnymi decyzjami w sprawie zwrotu zarówno wojewody, jak i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, złożona została skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uchylił wcześniejsze rozstrzygnięcia. Konsekwencją powyższego Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w dniu 10 lipca 2009 r., wydał nową decyzję, w której stwierdził, iż do przejętego na rzecz Skarbu Państwa zespołu pałacowo parkowego nie znajduje zastosowania art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o reformie rolnej.

Dla rozpatrywanej sprawy istotna jest więc kwestia, od kiedy należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w cytowanym wyżej przepisie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niezbędne jest więc ustalenie momentu nabycia przez Panią udziału w prawie własności nieruchomości.

W związku z tym, w przedmiotowej sprawie istotne staje się rozstrzygnięcie kwestii, czy stwierdzenie braku podstaw do przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa i potwierdzenie własności spadkobierców byłego właściciela stanowi jej nabycie w myśl powołanego wyżej artykułu 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy rozstrzygnięciu tego problemu należy mieć na uwadze nie tylko przepisy prawa podatkowego, ale przede wszystkim przepisy prawa cywilnego dotyczące nabycia, czy też utraty prawa własności.

W sytuacji, gdy dochodzi do zwrotu bezprawnie zajętej nieruchomości spadkobiercom osoby, której tę nieruchomość odebrano, wówczas prawo do zwrotu znajduje swe źródło w nabyciu spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w księdze czwartej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm). Artykuł 924 tej ustawy stanowi, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast zgodnie z jego art. 925, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Mając na uwadze ww. regulacje prawne stwierdzić należy, iż skoro spadek, stanowiący ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego (art. 922 § 1 k.c.) otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy i według tej daty spadkobierca nabywa spadek, za dzień nabycia rzeczy lub praw w drodze spadku należy rozumieć dzień jego otwarcia.

Niezależnie od powyższego, na stan prawny nieruchomości istotny wpływ mogą wywierać, wydawane zarówno na gruncie prawa cywilnego, administracyjnego, jak i karnego - orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne, stanowiące dokumenty o szczególnym znaczeniu. Waga tych orzeczeń wynika z pozycji jaką zajmują sądy i organy administracji publicznej.

Wskazać należy, iż w zaistniałym stanie faktycznym z punktu widzenia konsekwencji podatkowych istotne znaczenie ma stwierdzenie w decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o braku podstaw prawnych do przejęcia na rzecz Skarbu Państwa zespołu pałacowo?parkowego. Oznacza to, że matka Pani została bezprawnie pozbawiona tej części swojego majątku.

Tym samym, przejęcie przedmiotowej nieruchomości przez Skarb Państwa było aktem nie znajdującym podstaw w obowiązującym prawie, a więc tytuł własności winien trwać przy prawowitym właścicielu, gdyby żył. Negatywnych skutków bezprawnego postępowania ówczesnych władz nie mogą też ponosić następcy prawni zmarłego właściciela lub jego spadkobierców.

Powyższe oznacza więc, że jakkolwiek należąca do Pani matki nieruchomość zajęta została na rzecz Skarbu Państwa, to było to postępowanie niezgodne z prawem. Skutki działania ówczesnych władz uchylone zostały decyzją właściwego ministra. Konsekwencją powyższego było potwierdzenie praw Pani matki, a w efekcie jej spadkobierców, do przedmiotowej nieruchomości. Za datę nabycia przez Panią udziału w prawie własności nieruchomości należy uznać więc dzień 27 lutego 1984 r., a więc moment otwarcia spadku po zmarłej matce.

Odnosząc powyższe do przytoczonego powyżej przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy stwierdzić, że sprzedaż udziału w odziedziczonej nieruchomości nie stanowi podlegającego opodatkowaniu źródła przychodu. Wynika to z faktu, iż zbycie nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do jej nabycia. W związku z powyższym, otrzymana z tego tytułu kwota nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika