Ulga rehabilitacyjna - pobyt dziecka w domu pomocy społecznej.

UZASADNIENIE

W dniu 8 października 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej z tytułu wydatków poniesionych za pobyt niepełnosprawnego syna w domu opieki społecznej

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Ma Pan na utrzymaniu syna (ur. 9 czerwca 1990 r.), który na podstawie orzeczenia Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 6 lipca 2006 r. uznany został za osobę niepełnosprawną, zaliczoną do znacznego stopnia niepełnosprawności. W tym samym orzeczeniu ustalono, że syn wymaga stałej długotrwałej opieki w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Ustalono także, iż stopień niepełnosprawności ma charakter trwały. W związku ze swoją niepełnosprawnością syn przebywa w domu opieki społecznej, gdzie ma zapewnione, oprócz wyżywienia i zamieszkania, także uczestnictwo w zajęciach rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych. Za pobyt syna w domu opieki społecznej ponosi Pan częściową odpłatność w kwocie 507 zł 40 gr. Dom Pomocy Społecznej jest jednostką budżetową o zasięgu ponadregionalnym, przeznaczonym dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie. Ponoszone przez Pana wydatki nie są Panu refundowane.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) możliwe było odliczenie od dochodu kwot ponoszonych za pobyt syna w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie...

Zdaniem Wnioskodawcy, ma on prawo do dokonania odliczenia od dochodu kwot poniesionych z tytułu pobytu osoby niepełnosprawnej, pozostającej na utrzymaniu podatnika, a przebywającej w domu pomocy społecznej, świadczącym szeroko rozumiane usługi rehabilitacyjne. Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu tego przepisu obowiązującym od 1 stycznia 2004 r., podatnik może odliczyć od dochodu kwoty wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z załatwianiem czynności życiowych. Wskazuje Pan, iż za wydatki, o których mowa w 26 ust. 1 pkt 6 cytowanej ustawy, uważa się wydatki będące odpłatnością za zabiegi rehabilitacyjne. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92), rehabilitacja to zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia możliwie najwyższego poziomu funkcjonowania osób niepełnosprawnych. Podkreśla Pan, iż dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie m.in. zapewnia udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych oraz możliwość podnoszenia sprawności, w tym sprawności fizycznej - § 5 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. Nr 217, poz. 1837). W opinii Pana opisane powyżej świadczenia są więc zabiegami rehabilitacyjnymi, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym istniała możliwość odliczenia od dochodu ponoszonych wydatków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29 ? 30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a ? 4e ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Z cytowanego przepisu wynika zatem, że podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne jest uprawniony do odliczenia od dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym, kwot wydatków poniesionych w tym roku na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, które to ustawodawca określił wyraźnie w art. 26 ust.7a ww. ustawy. Katalog ten jest katalogiem zamkniętym.

Przepis art. 26 ust. 7a pkt 6 ww. ustawy stanowi m.in., iż wydatkami, które uprawniają do skorzystania z przedmiotowej ulgi są wydatki poniesione na odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne.

Wydatki, o których mowa powyżej, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie (art. 26 ust. 7b).

Zgodnie z art. 26 ust. 7c ww. ustawy wysokość wydatków na cele określone w ust. 7a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14 (wydatki limitowane).

W myśl art. 26 ust. 7d cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Przepisy art. 26 ust. 7a - 7d i ust. 7g ww. ustawy, stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe ? jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9.120 zł (art. 26 ust. 7e ww. ustawy).

Zgodnie z art. 26 ust. 7f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

1. I grupy inwalidztwa ? należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   
   
   1. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
   2. znaczny stopień niepełnosprawności,
      
      
2. II grupy inwalidztwa- należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   
   
   1. całkowitą niezdolność do pracy albo
   2. umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż syn Pana jest osobą niepełnosprawną i przebywa w domu opieki społecznej, gdzie ma zapewnione, oprócz wyżywienia i zamieszkania, także uczestnictwo w zajęciach rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych.

Jak wskazano powyżej katalog wydatków na cele rehabilitacyjne określa ust. 7a art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z kolei pkt 6 tego ustępu, za wydatki na cele rehabilitacyjne uważa odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne.

Ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje takich pojęć jak: ?zakład lecznictwa uzdrowiskowego? , ?zakład rehabilitacji leczniczej?, ?zakład opiekuńczo-leczniczy? czy tez ?zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy?, w związku z tym należy posiłkować się ustawą z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89).

Według ustawy zakład opieki zdrowotnej jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia. Zakład opieki zdrowotnej może być również utworzony i utrzymywany w celu prowadzenia badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia (art. 1 ust. 1 i ust. 2 pkt 1).

Zakładem opieki zdrowotnej jest m.in. zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, sanatorium, prewentorium, hospicjum stacjonarne, inny niewymieniony z nazwy zakład przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio urządzonym, stałym pomieszczeniu (art. 2 ust. 1 pkt 1).

Jednostki te udzielą całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację i rehabilitację osób niewymagających hospitalizacji, oraz zapewniają im środki farmaceutyczne i materiały medyczne, pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także opiekę w czasie organizowanych zajęć kulturalno-rekreacyjnych. Działania przez nie prowadzone mają na celu przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej, poprawę jakości życia, a także przystosowanie do nowych warunków, integrację w społeczeństwie.

Natomiast Domy Pomocy Społecznej powołane zostały do życia rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. Nr 217, poz. 1837) w wykonaniu delegacji ustawowej zawartej w art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm). Zgodnie z art. 54 i 55 powyższej ustawy o pomocy społecznej osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających, zwanych dalej ?mieszkańcami domu?. Działania te nie służą zatem leczeniu, rehabilitacji, przywracaniu sprawności fizycznej i psychicznej, jak w przypadku zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego czy zakładu rehabilitacji leczniczej bądź zakładu opiekuńczo-leczniczego, ale mają na celu zapewnienie opieki osobom tam przebywającym.

Tak więc zapisy aktów prawnych regulujące funkcjonowanie domów pomocy społecznej wskazują, że nie są one zakładem tego typu, które zostały wymienione przez ustawodawcę w art. 26 ust. 7a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto biorąc pod uwagę zakres usług świadczonych przez dom pomocy społecznej określonych w § 5 ust. 1 i ust. 2 ww. rozporządzenia, opłat ponoszonych za pobyt w takiej placówce nie można uznać za wydatki na zabiegi rehabilitacyjne.

W konsekwencji oznacza to, iż brak jest możliwości do dokonania odliczenia od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków za pobyt syna w domu opieki społecznej.

Dodatkowo należy wskazać, iż wszelkie ulgi i zwolnienia od podatku jako odstępstwo od zasady sprawiedliwości podatkowej przejawiającej się w powszechności oraz równości opodatkowania mają charakter wyjątkowy. Z tego też względu stosowanie ulg i zwolnień przedmiotowych nie może być dokonywane w drodze wykładni rozszerzającej.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.