Opodatkowanie świadczenia pieniężnego wypłaconego za pracę w godzinach ponadnormatywnych.

UZASADNIENIE

W dniu 18 listopada 2009 roku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 5 listopada 2008 r. zawarł Pan ze swoim pracodawcą ugodę sądową. Zgodnie z jej treścią pracodawca zobowiązał się wypłacić Panu 38 000 zł tytułem odszkodowania za świadczenie pracy w godzinach ponadnormatywnych w okresie całego zatrudnienia u niego. Pracodawca wypłacił Panu przedmiotową kwotę, pomniejszając ją jednocześnie o podatek dochodowy w wysokości 19%. Strony ustalając wysokość odszkodowania stwierdziły, że nie będą prowadziły postępowania dowodowego w zakresie faktu czy pracownik faktycznie wykonywał pracę w godzinach nadliczbowych i ewentualnie jaka była ich ilość oraz wartość. Dlatego też kwota, jaka miała być wypłacona była odszkodowaniem, a nie wynagrodzeniem za pracę w godzinach nadliczbowych, gdyż nie ustalono czy te w ogóle wystąpiły.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od wypłaconego na podstawie ugody odszkodowania należało pobrać podatek dochodowy od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacone odszkodowanie odpowiada treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, tj. innym odszkodowaniom otrzymanym na podstawie ugody sądowej i do kwoty z niej wynikającej zwolnione jest z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wypłatę odszkodowania strony ustaliły bowiem jedynie za pracę w godzinach ponadnormatywnych, które nie muszą stanowić pracy w godzinach nadliczbowych. Nie ustalono ani faktu pracy w godzinach nadliczbowych ani też ich ilości. Wnioskodawca pracował więcej niż 8 godzin, ale nie oznacza to jeszcze pracy w godzinach nadliczbowych. Te bowiem występują przy pracy ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy oraz mogą być rekompensowane w formie udzielenia czasu wolnego. Podczas procesu nie ustalono obowiązujących pracownika norm czasu pracy, ani też faktu, czy miał udzielony czas wolny w zamian za dłuższy czas pracy. Nie ustalono więc faktu pracy w godzinach nadliczbowych. Wypłacona kwota odszkodowania stanowiła więc formę rekompensaty za godziny ponadnormatywne, które nie stanowiły pracy w godzinach nadliczbowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy wskazać, że stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Z cytowanych przepisów jednoznacznie wynika, że do przychodów pracownika zaliczyć należy wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, wynikające z zawartej umowy bądź mające związek z faktem wykonywania przez niego pracy, pełnienia służby.

Jednakże nie wszystkie uzyskane przychody (dochody) podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wyjątki od zasady powszechności opodatkowania przewidziane zostały m.in. w art. 21. Stosownie do treści pkt 3 powołanego przepisu wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zgodnie natomiast z pkt 3b ww. przepisu wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wskazać jednak należy, że o tym, czy dane świadczenie przybiera cechy odszkodowania, czy też nie, nie decyduje jego nazwa, lecz rzeczywisty charakter.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że na mocy zawartej przed sądem ugody otrzymał Pan od pracodawcy odszkodowanie z tytułu świadczenia pracy w godzinach ponadnormatywnych, w okresie całego zatrudnienia.

Stosownie do art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami) przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

W myśl art. 151 ww. ustawy praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
2. szczególnych potrzeb pracodawcy.

Z kolei z art. 151¹ § 1 Kodeksu pracy za pracę w godzinach nadliczbowych oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

1. 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:



1. w nocy,
2. w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
3. w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
2. 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

Treść powyższych przepisów z zakresu prawa pracy wskazuje jednoznacznie, że świadczenie pracy ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Z treści wniosku wynika natomiast, że wykonywał Pan pracę w czasie dłuższym niż 8 godzin, oraz że była to praca w godzinach ponadnormatywnych. Powyższe sprawia, że dokonana przez pracodawcę zapłata, wynikająca z treści zawartej ugody, była wyrazem realizacji spoczywającego na nim, z racji łączącego go z Panem stosunku pracy, obowiązku wypłaty wynagrodzenia za świadczoną pracę. Ustalenie jego wysokości w sposób ryczałtowy nie zmienia w żaden sposób charakteru tego świadczenia, nawet jeśli jego wysokość nie odpowiada dokładnie wysokości świadczenia, jaką mógłby Pan otrzymać. Decydujące znaczenie ma bowiem istota świadczenia, a nie jego wysokość.

Z tego też względu stwierdzić należy, że wypłacona Panu kwota stanowiła wynagrodzenie za czas pracy, a nie odszkodowanie. Tym samym tak otrzymane środki pieniężne nie mieszczą się w kategorii świadczeń określonych zarówno w art. 21 ust. 1 pkt 3 jak i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem zgodnie z zasada ogólną, podlegają opodatkowaniu jako przychód wynikający ze stosunku pracy. Za prawidłowe uznać należy więc postępowanie pracodawcy polegające na potraceniu od wypłaconej kwoty zaliczki na podatek dochodowy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. E. Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.