Wymiar podatku spadkowego. sygn: ITPB2/436-104/08/BK

Wymiar podatku spadkowego.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 24 sierpnia 2008 r. (data wpływu 8 września 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w przedmiocie wymiaru podatku od spadku - jest prawidłowe.


UZASADNIENIE


W dniu 8 września 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w przedmiocie wymiaru podatku od spadku.


W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.


W 1991 r. zmarł Pana ojciec pozostawiając w spadku nieruchomość zabudowaną wielopiętrowym budynkiem mieszkalnym (parter komercyjny) o pow. około 1.050 m2, położoną w centrum L. na działce o powierzchni około 520 m2. Od 1943 r. do dnia dzisiejszego przedmiotowa nieruchomość znajduje się w zarządzie państwowym (początkowo był to zarząd niemiecki) i zasiedlona jest lokatorami z tzw. kwaterunku. Nieruchomość wybudowana przed II wojną światową znajduje się w przeciętnym stanie technicznym. Zgodnie z wpisem do księgi wieczystej przedmiotowa nieruchomość stanowiła współwłasność Pana dziadka (ze strony ojca) w #189; części oraz Skarbu Państwa w #189; części. Dziadek i cała rodzina zostali wymordowani w czasie okupacji. Spadkobiercą najprawdopodobniej jest Pan i Pana matka. Postępowania spadkowe po zmarłych nie zostały do końca przeprowadzone. Obecnie spadkobiercy, także Pana matka, zgodnie zadeklarowali, że wyrażają zgodę na podjęcie przez Pana kroków w celu przyjęcia spadku w postaci tej nieruchomości, co wymaga przeprowadzenie spraw przed sądem.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie.


Czy wymiar podatku od spadku będzie uwzględniać stan techniczny domu oraz fakt, że jest zasiedlony lokatorami...


Zdaniem Wnioskodawcy, każdy ze spadkobierców po przyjęciu spadku musi zgłosić spadek do opodatkowania. Na wysokość podatku ma wpływ fakt, że dom jest nieco zdewastowany i zarazem zasiedlony lokatorami, których nie jest Pan w stanie wysiedlić.


W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.


Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zmianami), podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia.

Od dnia 1 stycznia 2007 r. wskutek nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn uległy zmianie zasady opodatkowania spadków i darowizn. Jednakże zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222 poz. 1629) do nabycia w drodze spadku własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie nowelizacji stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Natomiast stosownie do § 2 powołanego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 k.c.).


W zależności od tego, w jaki sposób doszło do nabycia majątku zmarłego, ustawodawca różnicuje terminy, w których powstaje obowiązek podatkowy; i tak, w przypadku nabycia:


  • w drodze dziedziczenia ? z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1),
  • w drodze zapisu lub dalszego zapisu ? od daty ogłoszenia testamentu (art. 6 ust. 1 pkt 2),
  • z polecenia testamentowego ? z chwilą wykonania tego polecenia (art. 6 ust. 1 pkt 2).


Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Podstawę opodatkowania ? zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. Przy określaniu podstawy opodatkowania ustawodawca nakazuje uwzględniać stan rzeczy z dnia nabycia, dlatego wydatki ponoszone przez spadkobierców na odziedziczoną nieruchomość po tym czasie nie powinny podnosić jej wartości.

Do długów i ciężarów zalicza się również koszty ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów oraz poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków (art. 7 ust. 3).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych ? w wysokości tych wkładów. Ustalając wartość rynkową należy ją ? na podstawie art. 8 ust. 3 tejże ustawy ? określać na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

W myśl art. 8 ust. 4 ww. ustawy, jeżeli nabywca nie podał wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych lub wartość podana przez nabywcę według oceny naczelnika urzędu skarbowego nie odpowiada ich wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do określenia wartości rzeczy i praw lub podwyższenia tej wartości w terminie nie krótszym niż 14 dni. W razie nieudzielenia odpowiedzi lub podania wartości nieodpowiadającej wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego ustali wartość z uwzględnieniem opinii biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób przekroczy o 33% wartość podaną przez nabywcę, koszty opinii biegłych ponosi nabywca.

Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się natomiast w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca (art. 14 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Grupa ta decyduje o wysokości kwoty wolnej od podatku oraz o wysokości stawki podatku od spadków i darowizn.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe (art. 14 ust. 2 tejże ustawy).

Do grupy I zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; do grupy II ? zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych; do grupy III ? innych nabywców.


Zgodnie z art. 9 ust. 1 tejże ustawy, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:


  1. 9.637 zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
  2. 7.276 zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
  3. 4.902 zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.


Kwota wolna od podatku od spadków i darowizn ma szczególny charakter ? nie dotyczy wartości jednorazowo otrzymanych rzeczy i praw majątkowych, lecz sumy ich wartości nabytych od jednej osoby lub po jednej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Zauważyć przy tym należy, że przy ustalaniu przekroczenia kwoty wolnej od podatku bierze się pod uwagę wszelkie nabycia rzeczy i praw majątkowych podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Obliczając podatek stosujemy kwoty wolne i skale podatkowe obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego.

Jednocześnie mając na względzie treść przepisu art. 4 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r., stwierdzić należy, że przy ustalaniu wysokości podatku od nabycia spadku, zwolnieniem tym można objąć tą część budynku, która jest zajęta przez lokatorów kwaterunkowych (osoby trzecie), do których mają zastosowanie przepisy o czynszu regulowanym, określonym w ustawie z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.

Fakt uchylenia ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych i zastąpienie jej ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów w mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego nie stanowi przeszkody do zastosowania zwolnienia z art. 4 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jednakże trzeba mieć na względzie, że oceny w kwestii spełnienia warunków uprawniających do zwolnienia ? co do zasady - należy dokonać na moment nabycia, czyli w przedmiotowej sprawie na dzień śmierci Pana ojca, która miała miejsce w 1991 roku.

Z treści złożonego wniosku wynika, że przedmiot spadku po zmarłym w 1991 r. Pana ojcu stanowi udział w nieruchomości zabudowanej wielopiętrowym budynkiem mieszkalnym, który w części zajęty jest przez lokatorów kwaterunkowych oraz przez innych ?komercyjnych? najemców. Przedmiotowa nieruchomość stanowiła współwłasność Pana zmarłego dziadka (ze strony ojca) w 1/2 części oraz Skarbu Państwa w 1/2 części.

W kontekście powyższych przepisów stwierdzić należy, że podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn stanowić będzie wartość majątku spadkowego po odliczeniu długów i ciężarów. Przy ustalaniu wartości nieruchomości, będącej składnikiem masy spadkowej uwzględnia się stan i stopień jej zużycia, na dzień śmierci spadkodawcy i cenę rynkową z dnia powstania obowiązku podatkowego, tj. uprawomocnienia się orzeczenia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Niewątpliwie zatem na wysokość podatku wpłynie zarówno ? niezależnie od prawa do przedmiotowego zwolnienia ? stan techniczny nieruchomości istniejący w dniu nabycia, jak również fakt, iż budynek zajęty był przez lokatorów kwaterunkowych.

Podkreślenia wymaga, iż powołane przepisy konstruują specyficzną procedurę postępowania przy ustalaniu wartości rzeczy lub praw majątkowych nabywanych tytułem spadku. Tym samym dokonując interpretacji podatkowej w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej, tutejszy organ nie może rozstrzygać w kwestiach, które wymagają przeprowadzenia postępowania podatkowego.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika