Cash-pooling. sygn: ITPB2/436-153/11/TJ

Cash-pooling.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 20 września 2011 r. (data wpływu 23 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania usługi cash poolingu ? jest prawidłowe.

Porady prawne


UZASADNIENIE


W dniu 23 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania usługi cash poolingu.


W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.


Wnioskodawca ? Spółka z o.o. ? zamierza podpisać umowę dotyczącą cash poolingu na prawie włoskim. Umowa zostanie podpisana we Włoszech. Ponadto zostanie otworzony rachunek w banku we Włoszech, który będzie wykorzystywany do realizacji transakcji w ramach systemu cash poolingu. Uczestnikami systemu będą dwa podmioty, tj. Wnioskodawca i jego główny udziałowiec ? spółka włoska. Cash pooling umożliwiał będzie efektywne zarządzanie krótkoterminowymi nadwyżkami środków pieniężnych i kredytów w rachunkach bieżących występujących w tym samym czasie na rachunkach bankowych ? Wnioskodawcy i jego udziałowca. Transakcje w ramach systemu będą przeprowadzane w walucie EURO. Z technicznego punktu widzenia, na koniec każdego dnia roboczego, saldo rachunku Wnioskodawcy zostanie przetransferowane na zagraniczny rachunek prowadzony w banku we Włoszech. Oznacza to, iż w przypadku, gdy rachunek Wnioskodawcy w banku w Polsce wykaże saldo ujemne, nastąpi przelew środków na ten rachunek z rachunku założonego za granicą. Jeżeli saldo na rachunku Wnioskodawcy w Polsce będzie dodatnie, kwota ta zostanie przelana na rachunek zagraniczny. W konsekwencji, na koniec każdego dnia, rachunek bankowy prowadzony przez bank w Polsce zostanie wyzerowany w korespondencji do rachunku prowadzonego przez bank we Włoszech z grupy (tzn. saldo Wnioskodawcy będzie odzwierciedlone na rachunku zagranicznym danej spółki). Jeżeli zagraniczny rachunek Wnioskodawcy wykaże saldo ujemne, zostanie ono pokryte środkami pochodzącymi z rachunku zagranicznego spółki włoskiej (dokonany zostanie transfer środków z rachunku zagranicznego uczestnika na rachunek polskiego uczestnika). Z drugiej strony, jeżeli zagraniczny rachunek Wnioskodawcy wykaże saldo dodatnie, nadwyżka zostanie przelana na rachunek zagranicznego uczestnika, tj. spółki włoskiej. W efekcie rachunek Wnioskodawcy zostanie wyzerowany. Po zakończeniu miesiąca bank dostarczy informacji dotyczących przepływów pieniężnych z tytułu wykonania umów cash poolingu, umożliwiający tym samym podmiotom rozliczenie odsetek z tytułu jej wykonania. Będą to odsetki płacone włoskiemu udziałowcowi z tytułu korzystania ze środków pieniężnych (podlegające opodatkowaniu u źródła, czyli w Polsce) lub odsetki otrzymane od udziałowca za korzystanie ze środków pieniężnych Wnioskodawcy.


Wobec powyższego zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.


Czy w opisanej sytuacji powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych?


Zdaniem Wnioskodawcy, ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera w art. 1 zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, który wśród czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem nie wymienia umowy cash poolingu. W związku ze świadczeniem przez bank usług cash poolingu nie powstanie więc obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca wyjaśnia również, że cash pooling jest umową umożliwiającą wzajemne bilansowanie sald rachunków spółek należących do tej samej grupy kapitałowej. Jest to sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów. Umowa ta, do pewnego stopnia przypomina uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednakże nie wyczerpuje jej istotnych znamion. Zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną liczbę pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą liczbę pieniędzy albo tę samą liczbę rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W przypadku cash poolingu nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ nie występuje zobowiązanie do przeniesienia określonej liczby pieniędzy na określony w umowie podmiot. Powyższe sprawia, że podatek od czynności cywilnoprawnych nie powinien wystąpić. Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z dominującym w orzecznictwie poglądem, jeżeli umowa pożyczki została podpisana za granicą to czynność ta nie powinna być obciążona podatkiem od czynności cywilnoprawnych, nawet jeżeli środki pieniężne pożyczkodawca wykorzystał na swoją działalność w Polsce.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.


W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi temu podlegają:


  1. następujące czynności cywilnoprawne:


    1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
    2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
    3. (uchylona),
    4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
    5. umowy dożywocia,
    6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
    7. (uchylona),
    8. ustanowienie hipoteki,
    9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
    10. umowy depozytu nieprawidłowego,
    11. umowy spółki;


  2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
  3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.


Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.


Ponadto, co wynika, z art. 1 ust. 4 ww. ustawy, czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 5, jeżeli ich przedmiotem są:


  1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.


Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka zamierza podpisać umowę dotyczącą systemu cash poolingu na prawie włoskim. Uczestnikami systemu będzie Wnioskodawca i Jego włoski udziałowiec. Umowa zostanie podpisana we Włoszech. Do realizacji transakcji w ramach systemu zostanie również otworzony rachunek bankowy w banku włoskim. Z technicznego punktu widzenia funkcjonowanie systemu polegało będzie na tym, że na koniec każdego dnia roboczego, saldo rachunku Wnioskodawcy zostanie przetransferowane na zagraniczny rachunek prowadzony w banku we Włoszech. Oznacza to, iż w przypadku, gdy rachunek Wnioskodawcy w banku w Polsce wykaże saldo ujemne, nastąpi przelew środków na ten rachunek z rachunku założonego za granicą. Jeżeli saldo na rachunku Wnioskodawcy w Polsce będzie dodatnie, kwota ta zostanie przelana na rachunek zagraniczny.

W konsekwencji, na koniec każdego dnia, rachunek bankowy prowadzony przez bank w Polsce zostanie wyzerowany w korespondencji do rachunku prowadzonego przez bank we Włoszech. W sytuacji, gdy zagraniczny rachunek Wnioskodawcy wykaże saldo ujemne, zostanie ono pokryte środkami pochodzącymi z rachunku zagranicznego spółki włoskiej (dokonany zostanie transfer środków z rachunku zagranicznego uczestnika na rachunek polskiego uczestnika). Z drugiej strony, jeżeli zagraniczny rachunek Wnioskodawcy wykaże saldo dodatnie, nadwyżka zostanie przelana na rachunek zagranicznego uczestnika, tj. spółki włoskiej. W efekcie rachunek Wnioskodawcy zostanie wyzerowany. Natomiast na koniec miesiąca dokonane zostanie rozliczenie odsetek, w efekcie czego włoskiemu udziałowcowi zostaną zapłacone odsetki z tytułu korzystania z jego środków pieniężnych lub odsetki takie za korzystanie ze środków pieniężnych, Wnioskodawca otrzyma od udziałowca.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie. Cash poolingu pozostaje jednak na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, co oznacza, że Kodeks cywilny nie zawiera w części zobowiązaniowej przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

W rezultacie wskazać należy, że przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że prezentowana konstrukcja cash poolingu wyczerpuje wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki, określone w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami), zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z tytułu uczestnictwa w opisanych we wniosku transakcjach dla wszystkich podmiotów biorących w nich udział powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki. W przedmiotowej sytuacji brak jest bowiem zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie w jakiej wysokości posiadane przez niego środki zostaną wykorzystane. Tym samym nie jest skonkretyzowany przedmiot transakcji.

W rezultacie stwierdzić należy, że umowa cash poolingu, nie została wymieniona w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, wobec czego czynności dokonywane w ramach cash poolingu, jako nie należące do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. W związku z tym bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie pozostaje miejsce zawarcia opisanej we wniosku umowy cash poolingu.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika