Opodatkowanie czynności realizowanych w ramach umowy cash poolingu.

10.10.2014

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko ? przedstawione we wniosku z dnia 7 lipca 2014 r. (data wpływu 14 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności realizowanych w ramach umowy cash poolingu ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności realizowanych w ramach usługi zarządzania płynnością finansową.

We wniosku tym przedstawiony został następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej również jako Spółka) jest podmiotem zajmującym się działalnością w zakresie technik mocowania ładunków w tranzycie. Spółka koncentruje się na produkcji i sprzedaży: ściągaczy przemysłowych, pasów transportowych, systemów do mocowania oraz przenoszenia ładunków.

Wnioskodawca wraz z innymi podmiotami z grupy kapitałowej w skład której wchodzi (dalej: Grupa) przystąpił do umowy o świadczenie usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową (dalej: Umowa). Usługa świadczona jest przez Bank z siedzibą w Szwecji (dalej: Bank) na rzecz podmiotów z Grupy (dalej: Uczestnicy), w tym na rzecz Spółki. Umowa została zawarta w Szwecji i podlega szwedzkiemu prawu.

Schemat przystąpienia do Umowy przedstawia się następująco: Bank zawarł umowę z podmiotem dominującym w Grupie (dalej: Agent), który pełni rolę spółki treasury ? zarządzającej finansami w Grupie. Pozostali Uczestnicy (w tym Spółka) przystąpili do Umowy zawartej pomiędzy Bankiem a Agentem zawierając umowę przystąpienia. Na skutek przystąpienia przez Uczestnika do Umowy, Agent który pełni w grupie kapitałowej rolę treasury zawiera transakcje finansowe bezpośrednio z Uczestnikami. Spółka jest powiązana kapitałowo z Agentem. Spółka i Agent są w jednej grupie kapitałowej. Celem Umowy jest świadczenie usługi ukierunkowanej na optymalne wykorzystanie środków pieniężnych znajdujących się na rachunkach bankowych uczestników wchodzących w skład Grupy poprzez kalkulację odsetek od skonsolidowanego salda rachunków tych Uczestników oraz wzajemnego finansowania się przez Uczestników. Usługa umożliwia Uczestnikom dokonywanie wypłat z rachunków prowadzonych przez Bank w różnych walutach i w różnych krajach bez konieczności istnienia środków na odpowiednich rachunkach, pod warunkiem że odpowiednie środki są dostępne na wszystkich innych rachunkach, w tym w postaci możliwych kredytów.

Konsolidacja sald Uczestników ma charakter wirtualny, tzn. brak jest rzeczywistych transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami różnych Uczestników w celu ich konsolidacji. Konsolidacja ta będzie dokonywana na podstawie ustaleń wynikających z Umowy (każdego dnia roboczego). Odsetki będą naliczane zgodnie z Umową i kapitalizowane na Rachunku odsetkowym (rachunek prowadzony dla Agenta, na którym naliczone są odsetki debetowe i kredytowe).Odsetki będą przypisywane do poszczególnych Uczestników.

Umowa, stanowiąca tzw. umowę cash poolingu, jest realizowana poprzez Bank w Szwecji. W celu realizacji Umowy dla Uczestników (w tym dla Spółki) otwierane są rachunki prowadzone przez Bank w Szwecji. Rachunki te są prowadzone w dowolnej walucie (dalej: Rachunki sub-account). Rachunki sub-account biorą bezpośrednio udział w strukturze cash poolingu.

Uczestnicy posiadają dwa rachunki: rachunek bieżący oraz rachunek sub-account, który bierze udział bezpośrednio w strukturze. Rachunki prowadzone są przez Bank w Szwecji.

Środki zgromadzone na rachunku bieżącym danego Uczestnika będą transferowane na jego Rachunek sub-account. Środki z Rachunku sub-account mogą być transferowane z powrotem na rachunek bieżący, jak też mogą nie wracać na ten rachunek.

Dla Agenta utworzony zostaje Rachunek główny stanowiący rachunek rzeczywisty prowadzony dla Agenta, na którym odzwierciedlane jest wirtualnie łączne saldo dla danej waluty Rachunków sub-account biorących udział w strukturze. Dla Agenta został również utworzony rachunek odsetkowy, na którym naliczone są odsetki debetowe i kredytowe. W systemie zarządzania płynnością finansową oferowanym przez Bank nie będzie możliwości dokonywania przez Uczestników (w tym Spółkę) wypłat lub wpłat bezpośrednio na Rachunek główny.

Z perspektywy Spółki oraz podmiotów tworzących Grupę zasadniczym elementem Umowy jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek tworzących Grupę, poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy na jednym rachunku.

Przystąpienie przez Uczestnika do Umowy jest uwarunkowane zawarciem pomiędzy Agentem a Uczestnikiem wewnątrzgrupowej umowy pożyczki. W następstwie funkcjonowania Umowy i dokonywania wypłat z rachunków prowadzonych przez Bank w różnych walutach i w różnych krajach bez konieczności istnienia środków na tych rachunkach, automatycznie nawiązuje się stosunek pożyczkowy pomiędzy Uczestnikami a Agentem. W następstwie dokonywanych wypłat z rachunków, dochodzi do transakcji pożyczkowych pomiędzy Agentem a Uczestnikami.

Środki zgromadzone na Rachunkach sub-account są traktowane jako pożyczki od Uczestnika dla Agenta. Z kolei kredyt na Rachunkach sub-account są traktowane jako pożyczki od Agenta dla Uczestnika.

Uczestnicy będą mogli zrealizować operacje na swoich Rachunkach sub-account, o ile nie przekroczą one limitów ustalonych w ich Rachunkach sub-account lub o ile suma wszystkich operacji Uczestników nie przekroczy całkowitego dopuszczalnego zadłużenia.

W każdym z dwóch powyższych przypadków, dokonanie przez Agenta obciążeń swego Rachunku sub-account ponad jego saldo dodatnie oznacza automatyczne powstanie zobowiązania Agenta w stosunku do Uczestnika z tytułu pożyczki. Z kolei, dokonanie przez Uczestnika obciążeń swego Rachunku sub-account ponad jego saldo dodatnie oznacza automatyczne powstanie zobowiązania Uczestnika w stosunku do Agenta z tytułu pożyczki. Spółka w związku z uczestnictwem w strukturze ponosi na rzecz Agenta odsetki. Agent jest podmiotem z siedzibą w Szwecji.

Spółka nie posiada zakładu na terenie Szwecji. Spółka będzie dysponować certyfikatem rezydencji Agenta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w tak przedstawionym stanie faktycznym czynności realizowane w ramach umowy cash-poolingu będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowa umowa cash-poolingu oraz czynności wykonywane w jej ramach nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W pierwszej kolejności Wnioskodawca zwraca uwagę, że Umowę można rozważać w dwóch aspektach:

stosunku pomiędzy Uczestnikiem a Uczestnikiem,
stosunku pomiędzy Uczestnikiem a Agentem.

Wnioskodawca zauważa, że Umowa, będąca umową cash-poolingu, dotyczącą zarządzania płynnością finansową, należy do kategorii tzw. umów nienazwanych. Z racji tego nie mieści się ona w zakresie art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawierającego katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy opodatkowaniu podlegają:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
(uchylona),
umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
(uchylona),
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego
umowy spółki.

Powyższy katalog ma charakter zamknięty. Oznacza to w praktyce, że jeżeli dana umowa (czynność) nie spełnia przesłanek uznania jej za jedną z umów (czynności) wskazanych w art. 1 ustawy, umowa (czynność) ta nie podlega opodatkowaniu. Kluczowym dla opodatkowania danej umowy (czynności) podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zatem możliwość uznania, że została ona wskazana w art. 1 ustawy.

W ocenie Wnioskodawcy, umowa cash-poolingu, będąca umową o zarządzanie płynnością finansową, nie została wymieniona w katalogu określonym przez art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa do której przystąpił Wnioskodawca, jako umowa nienazwana, niemieszcząca się w zakresie art. 1, nie podlega zatem opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy żadna z czynności podejmowanych w ramach funkcjonowania Umowy nie rodzi obowiązku jej opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Rozliczenia dokonywane w ramach Umowy, zapewniające funkcjonowanie struktury cash poolingu nie spełniają bowiem przesłanek do uznania ich za jakąkolwiek z czynności wskazanych w art. 1 ustawy. W szczególności, w ocenie Wnioskodawcy, czynności wykonywanych przez podmioty z Grupy (w tym przez Spółkę) w celu wykonania Umowy stanowiącej umowę o zarządzanie płynnością finansową, nie można uznać za pożyczki. Jak się powszechnie wskazuje (m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 13 maja 2014r., IBPBII/1/436-71/14/ASz), umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie. Cash pooling pozostaje jednak na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, co oznacza, że Kodeks cywilny nie zawiera w części zobowiązaniowej przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Umowa cash poolingu umożliwia kompensatę niedoborów środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystne zagospodarowanie nadwyżki posiadanych środków. Jest to zatem umowa polegająca na świadczeniu usług finansowych przez bank, ukierunkowana na efektywne zarządzanie środkami finansowymi danej grupy. Umowy, których przedmiotem jest cash pooling mają za zadanie optymalizację zarządzania stanem środków pieniężnych na kontach bankowych podmiotów z tej grupy. W przedstawionym przypadku, Umowa do której przystąpił Wnioskodawca ma na celu optymalne wykorzystanie środków pieniężnych znajdujących się na rachunkach bankowych uczestników wchodzących w skład Grupy. Usługa umożliwia Uczestnikom dokonywanie wypłat z rachunków prowadzonych przez Bank w różnych walutach i w różnych krajach bez konieczności istnienia środków na odpowiednich rachunkach (jeżeli odpowiednie środki są dostępne na wszystkich innych rachunkach). Usługa świadczona przez Bank na rzecz Uczestników skupia się na koncentrowaniu środków z Rachunków sub-account i zarządzaniu zgromadzonymi w ten sposób środkami, z uwzględnieniem korzyści płynących z różnic w oprocentowaniu rachunków bankowych. W ten sposób Grupa będzie mieć możliwość kompensaty nadwyżek o charakterze przejściowym u jednych Uczestników z przejściowymi niedoborami występującymi u innych Uczestników. Będzie to korzystnie wpływać na płynność finansową Uczestników i zmniejszy koszty ich działalności. Wnioskodawca wskazuje, że tak skonstruowana Umowa, jako umowa o zarządzanie płynnością finansową ukierunkowana na zagospodarowanie wolnych środków pieniężnych Uczestników nie pozwala na uznanie, że czynności wykonywane w ramach tej Umowy noszą znamiona pożyczek w odniesieniu do stosunku Uczestnik ? Uczestnik.

Wnioskodawca zauważa, że definicja pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zwraca również uwagę na prezentowane powszechnie stanowisko, zgodnie z którym z tytułu uczestnictwa w transakcjach w ramach umowy cash poolingu dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik struktury posiadający wolne środki nie jest świadomy, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez który podmiot z grupy. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego uczestnika zostaną one zniwelowane. Tym samym nie można mówić o skonkretyzowaniu drugiej strony transakcji, jak też jej przedmiotu, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest ? co do zasady ? rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca zwraca uwagę, że konstrukcja Umowy opiera się na założeniu, że niektórzy Uczestnicy będą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, zaś u pozostałych Uczestników będzie można stwierdzić niedobory. W takim przypadku Uczestnicy (w tym Spółka) będą mieli możliwość skorzystania ze środków pieniężnych Uczestników posiadających nadwyżki. Co prawda w związku z Umową Uczestnicy będą mieli określone uprawnienia i obowiązki, jednakże żadne z nich nie będą wiązać się z koniecznością przeniesienia określonej ilości pieniędzy na innego Uczestnika jako określonego w umowie podmiotu.

Konstrukcja Umowy nie pozwala na uznanie, że dokonywanie przez Spółkę wypłat i wpłat powoduje ustalenie relacji prawnej pomiędzy Spółką a innym Uczestnikiem. Nie pozostają oni pomiędzy sobą w stosunku pożyczkodawca-pożyczkobiorca. Umowa nie zawiera zobowiązania do przeniesienia na własność innego Uczestnika określonej ilości pieniędzy ani też zobowiązania do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Spółka, jako Uczestnik nie wskazuje przez którego z pozostałych Uczestników będą mogły zostać wykorzystane zgromadzone środki.

Zdaniem Wnioskodawcy również w odniesieniu do czynności wykonywanych pomiędzy Spółką a Agentem Umowa nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych. W przedstawionej sytuacji, pomimo, że Umowa posługuje się pojęciem ?pożyczka" w ocenie Wnioskodawcy nie mamy do czynienia z pożyczką sensu stricte, rodzącą obowiązki na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa wskazuje, że w przypadku gdy Agent wykorzysta więcej środków pieniężnych niż sam posiada w ramach swojego rachunku, zaciąga on pożyczkę u Uczestników z wykorzystaniem salda dostępnego na wszystkich rachunkach. W odwrotnej sytuacji (tzn. gdy Uczestnik wykorzysta środki pieniężne ponad te, które posiada na swoim rachunku) Uczestnik zaciąga pożyczkę u Agenta, z wykorzystaniem salda dostępnego na wszystkich rachunkach (do wysokości określonych limitów). W rzeczywistości zatem środki, z których korzysta Uczestnik (bądź Agent) pochodzą od wszystkich Uczestników struktury. Tym samym można wskazać, że dany Uczestnik nie posiada wiedzy przez kogo i w jakiej wysokości jego wolne środki zostaną wykorzystane oraz od kogo de facto będą pochodzić środki kompensujące niedobór jego środków. Dodatkowo podkreśla, że Umowa jest umową cash poolingu czyli umową o zarządzanie płynnością finansową, której celem jest efektywne zarządzanie środkami Grupy i minimalizacja kosztów działalności jej członków. Nie realizuje ona zatem ekonomicznego celu pożyczki, jakim jest korzystanie przez z góry określony czas z cudzych środków finansowych, w konkretnie ustalonej wysokości, z ich wykorzystaniem w celach inwestycyjnych lub konsumpcyjnych. W umowie cash poolingu celem jest skonsolidowanie rachunków podmiotów z Grupy tak aby uzyskać korzystniejsze oprocentowanie środków na rachunku skonsolidowanym.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, czynności dokonywane pomiędzy Nim jako uczestnikiem struktury cash-poolingu a Agentem nie powinny być traktowane jako pożyczki. Nie spełniają bowiem wszystkich przesłanek umożliwiających uznanie ich za pożyczki oraz nie realizują celu pożyczki. Tym samym nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazuje, że pogląd, zgodnie z którym umowa cash poolingu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest powszechnie akceptowany przez organy podatkowe. Dla przykładu wskazuje na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 maja 2014r., IBPBII/1/436-65/14/JP, zgodnie z którą: ?W związku z powyższym, należy stwierdzić, że zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu czy też innej czynności tym katalogiem objętej.

Tym samym ? z powyższych przyczyn ? czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu opisane przez Wnioskodawcę dotyczące zarządzania środkami pieniężnymi i wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
To oznacza, że z tego tytułu po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych". Podobne stanowisko zaprezentowano również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 kwietnia 2014 r., IPPB2/436-132/14-2/AF: ?Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową ?cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych."

Abstrahując od powyższego, Wnioskodawca wskazuje, że czynności wykonywane w ramach Umowy nie będą w jej ocenie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych bez względu na fakt wyłączenia umów cash poolingu z zakresu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt . 4 ustawy, podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku umowy o zarządzanie płynnością finansową zastosowanie może znaleźć przywołany powyżej art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym czynności wchodzące w zakres opodatkowania podatkiem VAT bądź zwolnione z tego podatku (poza wyjątkami niedotyczącymi niniejszego stanu faktycznego) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z kolei zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarowi usług, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Umowy cash poolingu, jako polegające na świadczeniu usług zarządzania płynnością finansową stanowią usługi w zakresie transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych i podlegają zwolnieniu na podstawie wskazanego powyżej art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT.

Z tego względu nawet w sytuacji, gdy czynności wykonywane w ramach Umowy zostałyby uznane za jedną z czynności wskazanych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to na mocy art. 2 pkt 4, biorąc pod uwagę fakt iż Umowa podlega zwolnieniu z opodatkowania na gruncie ustawy VAT, nie będzie ona opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym Umowa, będąca umową o zarządzanie płynnością finansową oraz czynności wykonywane w ramach tej Umowy nie będą podlegały opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają:

następujące czynności cywilnoprawne:
umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
(uchylona),
umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
(uchylona),
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki;
zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Zawarty w zacytowanym przepisie katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Z treści wniosku wynika, że Spółka wraz z innymi podmiotami z grupy kapitałowej, w skład której wchodzi, przystąpiła do umowy o świadczenie usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Usługa świadczona jest przez Bank z siedzibą w Szwecji na rzecz podmiotów z Grupy. Umowa została zawarta w Szwecji i podlega szwedzkiemu prawu.

Na skutek przystąpienia przez Uczestnika do Umowy, Agent który pełni w grupie kapitałowej rolę treasury, zawiera transakcje finansowe bezpośrednio z Uczestnikami. Celem Umowy jest świadczenie usługi ukierunkowanej na optymalne wykorzystanie środków pieniężnych znajdujących się na rachunkach bankowych uczestników wchodzących w skład Grupy poprzez kalkulację odsetek od skonsolidowanego salda rachunków tych Uczestników oraz wzajemnego finansowania się przez Uczestników. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy na jednym rachunku.

Usługa umożliwia Uczestnikom dokonywanie wypłat z rachunków prowadzonych przez Bank w różnych walutach i w różnych krajach bez konieczności istnienia środków na odpowiednich rachunkach, pod warunkiem że odpowiednie środki są dostępne na wszystkich innych rachunkach, w tym w postaci możliwych kredytów.

Konsolidacja sald Uczestników ma charakter wirtualny, tzn. brak jest rzeczywistych transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami różnych Uczestników w celu ich konsolidacji. Konsolidacja ta będzie dokonywana na podstawie ustaleń wynikających z Umowy (każdego dnia roboczego). Odsetki będą naliczane zgodnie z Umową i kapitalizowane na Rachunku odsetkowym. Odsetki będą przypisywane do poszczególnych Uczestników.

Uczestnicy posiadają dwa rachunki: rachunek bieżący oraz rachunek sub-account, który bierze udział bezpośrednio w strukturze. Rachunki prowadzone są przez Bank w Szwecji.

Środki zgromadzone na rachunku bieżącym danego Uczestnika będą transferowane na jego Rachunek sub-account. Środki z Rachunku sub-account mogą być transferowane z powrotem na rachunek bieżący, jak też mogą nie wracać na ten rachunek.

Dla Agenta utworzony zostaje Rachunek główny stanowiący rachunek rzeczywisty prowadzony dla Agenta, na którym odzwierciedlane jest wirtualnie łączne saldo dla danej waluty Rachunków sub-account biorących udział w strukturze. Dla Agenta został również utworzony rachunek odsetkowy, na którym naliczone są odsetki debetowe i kredytowe. W systemie zarządzania płynnością finansową oferowanym przez Bank nie będzie możliwości dokonywania przez Uczestników (w tym Spółkę) wypłat lub wpłat bezpośrednio na Rachunek główny.

Przystąpienie przez Uczestnika do Umowy jest uwarunkowane zawarciem pomiędzy Agentem a Uczestnikiem wewnątrzgrupowej umowy pożyczki. W następstwie funkcjonowania Umowy i dokonywania wypłat z rachunków prowadzonych przez Bank w różnych walutach i w różnych krajach bez konieczności istnienia środków na tych rachunkach, automatycznie nawiązuje się stosunek pożyczkowy pomiędzy Uczestnikami a Agentem. W następstwie dokonywanych wypłat z rachunków, dochodzi do transakcji pożyczkowych pomiędzy Agentem a Uczestnikami.

Środki zgromadzone na Rachunkach sub-account są traktowane jako pożyczki od Uczestnika dla Agenta. Z kolei kredyty na Rachunkach sub-account są traktowane jako pożyczki od Agenta dla Uczestnika.

Uczestnicy będą mogli zrealizować operacje na swoich Rachunkach sub-account, o ile nie przekroczą one limitów ustalonych w ich Rachunkach sub-account lub o ile suma wszystkich operacji Uczestników nie przekroczy całkowitego dopuszczalnego zadłużenia.

W każdym z dwóch powyższych przypadków, dokonanie przez Agenta obciążeń swego Rachunku sub-account ponad jego saldo dodatnie oznacza automatyczne powstanie zobowiązania Agenta w stosunku do Uczestnika z tytułu pożyczki. Z kolei, dokonanie przez Uczestnika obciążeń swego Rachunku sub-account ponad jego saldo dodatnie oznacza automatyczne powstanie zobowiązania Uczestnika w stosunku do Agenta z tytułu pożyczki.

W związku z tak przedstawionym opisem wyjaśnić należy, że umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie. Cash poolingu pozostaje jednak na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, co oznacza, że Kodeks cywilny nie zawiera w części zobowiązaniowej przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

W rezultacie wskazać należy, że przedstawiona we wniosku konstrukcja oparta na umowie o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową, jako sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki, określone w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów biorących w nich udział powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, o której mowa w art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego. W opisanej we wniosku sytuacji brak jest bowiem zobowiązania określonego podmiotu do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na inny wskazany w umowie podmiot. Wzajemne przepływy finansowe pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w opisanej we wniosku strukturze wynikają bowiem wprost z zasad funkcjonowania sytemu cash poolingu i wiążą się z konsolidowaniem sald poszczególnych rachunków na jednym rachunku Agenta ? odpowiednio do tego, czy wskazują one wartości dodatnie czy też ujemne w stosunku do ustalonych. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie więc, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i na rzecz którego uczestnika. Podobnie podmiot wykazujący ujemne saldo nie wie czyimi środkami zostanie zasilony jego rachunek. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji.

Z uwagi na powyższe argumenty stwierdzić należy, że czynności realizowane w ramach umowy cash poolingu, opisanej we wniosku, nie należą do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlegają temu podatkowi. Dlatego też bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie niniejszego wniosku pod kątem zastosowania wyłączenia z opodatkowania o którym mowa w art. 2 pkt 4 ww. ustawy. Przepis ten znajduje bowiem zastosowanie wyłącznie do czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012, poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń