Czy Wnioskodawca występuje, w związku z nabyciem Wierzytelności i dochodzeniem jej od Dłużnika, (...)

UZASADNIENIE

W dniu 23 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy sprzedaży wierzytelności.

Wniosek uzupełniono w dniu 30 września 2013 r.

W złożonym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej: ?Kupujący?) zamierza zawrzeć z podmiotem X należącym do tej samej grupy kapitałowej oraz będącym czynnym podatnikiem podatku VAT (dalej: ?Sprzedający?) Umowę Sprzedaży Wierzytelności. Wierzytelności dotyczą ustalenia i wypłaty odszkodowania przysługującego Sprzedającemu w stosunku do Miasta (dalej: ?Miasto?, ?Dłużnik?) na podstawie art. 98 ust. 3 w związku z art. 130 Ustawy o gospodarce nieruchomościami z tytułu wygaśnięcia z mocy prawa praw użytkowania wieczystego Nieruchomości. Sprzedający nabył Wierzytelności jako przedmiot wkładu niepieniężnego. Wnioskodawca nabędzie wierzytelności z odszkodowania w celu dochodzenia ich od Miasta na warunkach określonych w Umowie Sprzedaży a Sprzedający zbędzie Wierzytelności z odszkodowania, w celu pozyskania finansowania swojej działalności. Nabywając Wierzytelności Wnioskodawca uwolni Sprzedającego z konieczności ich dochodzenia od Dłużnika. Sprzedaż Wierzytelności nastąpi bez prawa regresu po stronie Kupującego. Cena Sprzedaży została uzgodniona przez strony, w oparciu o niezależną wycenę, wykonaną przez biegłego rzeczoznawcę z zakresu wyceny nieruchomości w odniesieniu do analogicznych nieruchomości (?Cena Sprzedaży?). Cena Sprzedaży będzie płatna przez Kupującego na rzecz Sprzedającego w ratach. W dniu podpisania Umowy Sprzedaży Wierzytelności Kupujący zobowiąże się zapłacić na rzecz Sprzedającego pierwszą ratę Ceny Sprzedaży ? niższą od ustalonej Ceny Sprzedaży (?Pierwsza Rata?). Niezależnie od Pierwszej Raty Kupujący zobowiąże się zapłacić drugą ratę Ceny Sprzedaży (?Druga Rata?) w kwocie równej różnicy pomiędzy wyegzekwowaną kwotą wierzytelności lub kwotą uzyskaną z ewentualnej sprzedaży wierzytelności podmiotowi trzeciemu przez Kupującego i kwotą Pierwszej Raty. Jeżeli kwota wyegzekwowanej wierzytelności lub kwota uzyskana z ewentualnej sprzedaży wierzytelności na rzecz podmiotu trzeciego będzie niższa niż Cena Sprzedaży, Cena Sprzedaży zostanie skorygowana w dół do wysokości wartości wyegzekwowanej wierzytelności lub alternatywnie do kwoty uzyskanej z ewentualnej sprzedaży wierzytelności podmiotowi trzeciemu. Jeżeli kwota wyegzekwowanej wierzytelności lub kwota uzyskana z ewentualnej sprzedaży wierzytelności podmiotowi trzeciemu będzie wyższa niż Cena Sprzedaży Sprzedającemu będzie przysługiwało Wynagrodzenie Dodatkowe. Zasady płatności Drugiej Raty oraz Wynagrodzenia Dodatkowego zostaną szczegółowo określone w Umowie Sprzedaży. Tytułem wynagrodzenia za usługę świadczoną przez Kupującego na rzecz Sprzedającego, Sprzedający zapłaci na rzecz Kupującego prowizję w kwocie określonej w Umowie Sprzedaży, na podstawie faktury VAT wystawionej przez Kupującego na rzecz Sprzedającego. Strony dopuszczają możliwość potrącenia wierzytelności przysługującej Kupującemu z tytułu prowizji za świadczoną na rzecz Sprzedającego usługę z wierzytelnością przysługującą Sprzedającemu z tytułu zapłaty Pierwszej Raty.

Zapisy planowanej Umowy sprzedaży będą dokładnie regulowały zasady, według których Wnioskodawca będzie ściągał dług dla Sprzedającego. Zgodnie z planowaną Umową Sprzedaży w związku z nabyciem Wierzytelności Kupujący będzie uprawniony i zobowiązany do dochodzenia Wierzytelności od Dłużnika, w pierwszej kolejności na drodze ugodowej, chyba że w uzasadnionej opinii Kupującego podjęcie negocjacji ugodowych z Dłużnikiem będzie bezcelowe. Kupujący zobowiązany będzie do jednoczesnego dochodzenia wszystkich Wierzytelności objętych planowaną Umową Sprzedaży, czy to na drodze ugodowej, czy też na drodze sądowej. Zawarcie ugody w stosunku do jedynie wybranych Wierzytelności będzie możliwe wyłącznie po uzyskaniu zgody Sprzedającego, wyrażonej na piśmie. Podobnie, w przypadku niemożności zawarcia ugody, rezygnacja z dochodzenia którejkolwiek Wierzytelności na drodze sądowej, za wyjątkiem wystąpienia wad prawnych, o których będzie mowa w Umowie Sprzedaży, będzie możliwa wyłącznie za zgodą Sprzedającego wyrażoną na piśmie, Powyższe wskazuje, że Kupujący ściąga Dług dla Sprzedającego, gdyż to Sprzedający jest stroną, która decyduje o tym czy Kupujący będzie dochodził spłaty wierzytelności od Dłużnika czy też nie. Kupujący zobowiąże się, że umożliwi Sprzedającemu udział w negocjacjach z Dłużnikiem. Natomiast Sprzedający, zobowiąże się, na żądanie Kupującego, jeżeli okaże się to niezbędne lub wpłynie na sprawność i efektywność dochodzenia Wierzytelności na drodze sądowej w uzasadnionej opinii Kupującego, do współpracy w zakresie prowadzonego postępowania, w szczególności poprzez pomoc we wskazaniu właściwych środków dowodowych. Strony ustalą także, że Sprzedający będzie miał prawo wystąpienia po stronie Kupującego z interwencją uboczną wobec Dłużnika. Koszty interwencji ubocznej i zastępstwa procesowego Sprzedającego, jako interwenienta ubocznego, pokryje Sprzedający. Strony planowanej Umowy Sprzedaży będą zobowiązane współpracować ze sobą przez cały okres, przez który wiązać ich będzie Umowa Sprzedaży. Strony Umowy Sprzedaży dopuszczają również możliwość odsprzedaży Wierzytelności podmiotowi trzeciemu przez Kupującego.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca występuje, w związku z nabyciem Wierzytelności i dochodzeniem jej od Dłużnika, jako podmiot świadczący usługę na rzecz Sprzedającego opodatkowaną stawką 23% VAT, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na ww. pytanie w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast w zakresie podatku od towarów i usług wniosek zostanie rozpatrzony odrębnym rozstrzygnięciem.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie przez niego Wierzytelności nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Nabycie Wierzytelności z tytułu odszkodowania nastąpi w ramach czynności sprzedaży, której kluczowym elementem jest przelew przedmiotowych Wierzytelności ze Sprzedającego na Wnioskodawcę. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 K.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Według art. 509 § 2 K.c., wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa.

Przeniesienie wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 K.c. - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której podmiot ten nabywa (w omawianym przypadku za wynagrodzeniem) od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności (stanowiącego element transakcji kupna-sprzedaży) prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie.

Co istotne, z punktu widzenia zbywcy Wierzytelności, Wnioskodawca zwalnia dotychczasowego Wierzyciela z ciężaru egzekwowania Wierzytelności we własnym zakresie, jak również przejmuje od dotychczasowego Wierzyciela ryzyko nieściągalności przedmiotowych wierzytelności. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, za świadczenie usług uważa się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Z tej zatem perspektywy, w ocenie Wnioskodawcy również w przypadku nabycia Wierzytelności z tytułu odszkodowania następuje świadczenie, które stanowi usługę w rozumieniu przepisów o VAT.

W opinii Wnioskodawcy, usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu ściągnięcia długu przez nabywcę wierzytelności na rzecz zbywcy. W takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest w szczególności uwolnienie zbywcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania oraz przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika

Dlatego też, zdaniem Wnioskodawcy, usługa przez niego świadczona na rzecz Sprzedającego w związku z transakcją nabycia Wierzytelności z odszkodowania będzie podlegała opodatkowaniu 23% VAT.

W konsekwencji powyższego w sprawie znajdzie zastosowanie art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o PCC, który to przepis stanowi, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1, w tym wymieniona w lit. a) m.in. umowa sprzedaży.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają także zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Jednakże w myśl art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

• umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
• (uchylone),
• umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć przy tym należy, że o uregulowanym w przytoczonym przepisie wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych użyte w tej ustawie określenie ?podatek od towarów i usług? oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Kupujący zamierza zawrzeć z podmiotem X należącym do tej samej grupy kapitałowej oraz będącym czynnym podatnikiem podatku VAT (Sprzedającym) Umowę Sprzedaży Wierzytelności. Wierzytelności dotyczą ustalenia i wypłaty odszkodowania przysługującego Sprzedającemu w stosunku do Miasta (Dłużnika) na podstawie art. 98 ust. 3 w związku z art. 130 Ustawy o gospodarce nieruchomościami z tytułu wygaśnięcia z mocy prawa praw użytkowania wieczystego Nieruchomości. Sprzedający nabył Wierzytelności jako przedmiot wkładu niepieniężnego. Wnioskodawca nabędzie wierzytelności z odszkodowania w celu dochodzenia ich od Miasta na warunkach określonych w Umowie Sprzedaży a Sprzedający zbędzie Wierzytelności z odszkodowania, w celu pozyskania finansowania swojej działalności. Nabywając Wierzytelności Wnioskodawca uwolni Sprzedającego z konieczności ich dochodzenia od Dłużnika. Sprzedaż Wierzytelności nastąpi bez prawa regresu po stronie Kupującego. Cena Sprzedaży została uzgodniona przez strony, w oparciu o niezależną wycenę, wykonaną przez biegłego rzeczoznawcę z zakresu wyceny nieruchomości w odniesieniu do analogicznych nieruchomości (?Cena Sprzedaży?) i będzie płatna w ratach.

Zapisy planowanej Umowy sprzedaży będą dokładnie regulowały zasady, według których Wnioskodawca będzie ściągał dług dla Sprzedającego. Zgodnie z planowaną Umową Sprzedaży w związku z nabyciem Wierzytelności Kupujący będzie uprawniony i zobowiązany do dochodzenia Wierzytelności od Dłużnika, w pierwszej kolejności na drodze ugodowej, chyba że w uzasadnionej opinii Kupującego podjęcie negocjacji ugodowych z Dłużnikiem będzie bezcelowe. Kupujący zobowiązany będzie do jednoczesnego dochodzenia wszystkich Wierzytelności objętych planowaną Umową Sprzedaży, czy to na drodze ugodowej, czy też na drodze sądowej.

Strony ustalą także, że Sprzedający będzie miał prawo wystąpienia po stronie Kupującego z interwencją uboczną wobec Dłużnika. Koszty interwencji ubocznej i zastępstwa procesowego Sprzedającego, jako interwenienta ubocznego, pokryje Sprzedający. Strony planowanej Umowy Sprzedaży będą zobowiązane współpracować ze sobą przez cały okres, przez który wiązać ich będzie Umowa Sprzedaży. Strony Umowy Sprzedaży dopuszczają również możliwość odsprzedaży Wierzytelności podmiotowi trzeciemu przez Kupującego.

W kwestii skutków, jakie opisana czynność będzie wywoływać na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, w interpretacji indywidualnej z dnia 30 października 2013 r. Nr ITPP1/443-786/13/DM uznano stanowisko Wnioskodawczyni ? na zasadzie art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej ? za prawidłowe. Zgodnie z nim usługa świadczona na rzecz Sprzedającego w związku z transakcją nabycia Wierzytelności z odszkodowania będzie podlegała opodatkowaniu 23% podatku VAT .

Jeżeli zatem Wnioskodawca z tytułu zawartej transakcji będzie opodatkowany podatkiem VAT, to umowa sprzedaży Wierzytelności, nie będzie podlegać ? co wynika z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ? opodatkowaniu tym podatkiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.