Opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki zawartej z podmiotem nie będącym (...)

UZASADNIENIE

W dniu 25 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania pożyczki zaciągniętej od podmiotu mającego siedzibę poza granicami RP.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka (Wnioskodawca) jest czynnym podatnikiem podatku VAT, spółką akcyjną utworzoną i działającą zgodnie z przepisami prawa polskiego, posiadającą zarząd działający na terenie RP. W bieżącej działalności gospodarczej zajmuje się głównie wynajmem maszyn i urządzeń budowlanych oraz rusztowań na terenie całej Polski, gdzie sprzedaż tych usług na rzecz osób trzecich jest opodatkowana podatkiem VAT. Spółka działa na obszarze całego kraju, a od czasu do czasu, epizodycznie, jej składniki majątkowe wynajmowane są podmiotom mającym siedzibę i prowadzącym działalność poza granicami RP. Spółka należy do grupy kapitałowej działającej na obszarze 13 krajów Europy Północnej i Środkowej, na czele której stoi spółka publiczna notowana na Helsińskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

W bieżącej działalności gospodarczej Spółka, od wielu lat, korzysta z zewnętrznego finansowania, pochodzącego od banków, jak i z pożyczek pochodzących od podmiotów nie będących bankami, mającymi siedzibę i zarząd poza granicami RP, na terenie Wspólnoty. Pożyczki te są oprocentowane, a stopy procentowe są ustalane na poziomie rynkowym. W najbliższym czasie Spółka planuje zaciągnąć kolejne pożyczki od podmiotów nie będących bankami, mającymi siedzibę i zarząd poza granicami RP, na terenie Wspólnoty, tj. od osoby prawnej, będącej akcjonariuszem Spółki, oraz od osoby prawnej nie będącej akcjonariuszem Spółki, lecz będącej akcjonariuszem (wspólnikiem) akcjonariusza Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy zaciągnięcie przez Spółkę pożyczki od podmiotu ? osoby prawnej, mającej siedzibę i zarząd poza granicami RP, na terenie Wspólnoty, będącej akcjonariuszem Spółki, w przypadku gdy umowa zostanie zawarta poza granicami RP i pieniądze będące jej przedmiotem w momencie zawierania umowy pożyczki, również znajdować się będą poza granicami RP, podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
2. Czy zaciągnięcie przez Spółkę pożyczki od podmiotu ? osoby prawnej, mającej siedzibę i zarząd poza granicami RP, na terenie Wspólnoty, nie będącej akcjonariuszem Spółki, lecz będącej akcjonariuszem (wspólnikiem) akcjonariusza Spółki, w przypadku gdy umowa zostanie zawarta poza granicami RP i pieniądze będące jej przedmiotem w momencie zawierania umowy pożyczki, również znajdować się będą poza granicami RP, podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Przedmiot niniejszej interpretacji stanowi odpowiedź na pytanie drugie. W pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, w zakresie pytania drugiego, zaciągnięcie przez Spółkę pożyczki nie będzie podlegało w Polsce opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Według Wnioskodawcy pomimo tego, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy to zgodnie z ust. 4 wymienionego artykułu czynności cywilnoprawne podlegają temu podatkowi gdy ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przypadku Spółki po pierwsze ? pieniądze będące przedmiotem umowy w momencie jej zawierania znajdować się będą na rachunku bankowym pożyczkodawcy ? poza granicami RP i po drugie ? umowa pożyczki również będzie zawarta poza granicami RP. Oznacza to, że zaciągnięcie przez Spółkę pożyczki od osoby prawnej, mającą siedzibę i zarząd poza granicami RP, będącej akcjonariuszem akcjonariusza Spółki, w przypadku gdy umowa zostanie zawarta poza granicami RP i pieniądze będące jej przedmiotem w momencie zawierania umowy pożyczki, również znajdować się będą poza granicami RP, a następnie przelane zostaną na rachunek bankowy Spółki w Polsce, nie podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca przywołuje ponadto art. 2 pkt 4 lit a i b ustawy zgodnie z którym podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają: czynności cywilnoprawne, w tym umowy pożyczki, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:



1. umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
2. umowy spółki i jej zmiany,
3. umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych;

Zdaniem Spółki udzielenie polskiemu, czynnemu podatnikowi VAT pożyczki przez podmiot zagraniczny w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług stanowi co do zasady świadczenie usługi opodatkowanej tym podatkiem lecz przedmiotowo zwolnionej z VAT. W chwili zapłaty odsetek podatnik taki powinien rozpoznać import usług i wykazać go w deklaracji VAT-7, co wynika z brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i ust. 3, art. 2 pkt 9, art. 17 ust. 1 pkt 4, ust. 2, art. 27 ust. 1, ust. 2-6, ust. 4 pkt 4, art. 28 i art. 41 ustawy VAT. Wnioskodawca na poparcie swego stanowiska wskazał interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 października 2009 r. nr IPPP2/443-1053/09-2/AS.

Zdaniem Spółki usługa pożyczki mieścić się będzie w grupowaniu PKWiU 65.22.10 ? ?usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym?. W myśl przepisu art. 41 ust. 1 ustawy VAT stawka podatku, co do zasady, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, zwolnione są od tego podatku m.in. usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. Pozycja nr 3 załącznika nr 4 do ustawy brzmi: ?Sekcja J ex (65-67) ? Usługi pośrednictwa finansowego, z podanymi tamże wyłączeniami. W poz. 3 tego załącznika, w zamkniętym katalogu usług wyłączonych ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nie znajdują się wymienione przez Spółkę usługi.

W związku z powyższym Wnioskodawca stwierdza, iż przedmiotowe usługi, zaklasyfikowane do usług udzielania pożyczek poza systemem bankowym (PKWiU 65.22.10), podlegają zwolnieniu z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 zał. Nr 4 do ustawy VAT, a przez to, poprzez art. 2 pkt 4 lit. a i b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując Wnioskodawca uznaje, że usługi świadczone przez podmiot zagraniczny na rzecz Spółki stanowią dla Spółki import usług podlegający opodatkowaniu na terytorium kraju. Do rozliczenia w zakresie podatku od towarów i usług tej transakcji obowiązana będzie Spółka, jako nabywca przedmiotowych usług. Jednakże usługi te będą korzystały ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT.

W związku z powyższym zaciągnięcie przez Spółkę, czynnego podatnika VAT, pożyczki od osoby prawnej, mającej siedzibę i zarząd poza granicami RP na terytorium Wspólnoty, będącej akcjonariuszem akcjonariusza Spółki, w przypadku gdy umowa zostanie zawarta poza granicami RP i pieniądze będące jej przedmiotem w momencie zawierania umowy pożyczki, również znajdować się będą poza granicami RP, a następnie przelane zostaną na rachunek bankowy Spółki w Polsce (po zawarciu umowy), zdaniem Wnioskodawcy nie podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. jedn. Dz. U. z 2007 r. nr 68, poz. 450 ze zmianami) zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem. Oznacza to, że podatkowi temu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1, w tym wymieniona w pkt 1 lit. b) tego artykułu, umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Stosownie do art. 1 ust. 4 ww. ustawy czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W świetle powyższego przepisu opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega umowa pożyczki, której przedmiot w chwili zawarcia umowy znajduje się na terytorium Polski. W przypadku gdy przedmiotem pożyczki są rzeczy, w tym pieniądze, znajdujące się za granicą, umowa pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych o ile pożyczkobiorca ma siedzibę na terytorium Polski i umowę zawarto na terytorium Polski. Konstrukcja tego przepisu wskazuje, że oba ww. warunki muszą być spełnione kumulatywnie. Nie wystąpienie jednego z nich powoduje, że czynność taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami) Kodeks cywilny przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

O zawarciu przedmiotowej umowy, a tym samym, co wynika z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o chwili powstania obowiązku podatkowego decyduje chwila złożenia zgodnego oświadczenia woli stron. Z tego też względu ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania nie zmienia konsensualnego charakteru czynności. Umowa pożyczki jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy. Obowiązek uiszczenia należnego od takiej umowy podatku powstaje z mocy samego prawa już z chwilą zawarcia umowy. W związku z powyższym, dla opodatkowania danej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych warunki określone w art. 1 ust. 4 ww. ustawy spełnione być powinny już chwili zawarcia umowy.

Z treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynika, że Spółka zamierza zawrzeć umowę pożyczki z podmiotem nie będącym jej akcjonariuszem, będącym jednak akcjonariuszem jej akcjonariusza. Przedmiot umowy ? pieniądze ? w chwili jej zawarcia znajdować się będą za granicą, pożyczkobiorca ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa zostanie zawarta poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Taki stan sprawia, że czynność ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z uwagi na niespełnienie przesłanek określonych w art. 1 ust. 4 pkt 2.

Dlatego też, w związku z faktem, że umowa pożyczki w opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym w ogóle nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych bezprzedmiotowe jest rozstrzyganie w przedmiocie wyłączenia z opodatkowania tej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych w powiązaniu z regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Referencje

IPPP2/443-1053/09-2/AS, interpretacja indywidualna