Co stanowi podstawę opodatkowania ugody sądowej dotyczącej działu spadku i jaki w zaistniałej sytuacji (...)

Co stanowi podstawę opodatkowania ugody sądowej dotyczącej działu spadku i jaki w zaistniałej sytuacji będzie wymiar podatku?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2009 r. (data wpływu ? 5 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania ugody sądowej zawartej w toku postępowania o dział spadku ? jest nieprawidłowe.

Porady prawne


UZASADNIENIE


W dniu 5 marca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania ugody sądowej zawartej w toku postępowania o dział spadku.


W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.


W 1993 r. nabyła Pani wraz z mężem i szwagrem we współwłasności nieruchomość (każde po udziale wynoszącym 1/3 części). Dnia 23 września 1997 r. zmarł nagle mąż, wskutek czego sąd postanowieniem z dnia 14 stycznia 1998 r. stwierdził nabycie spadku po zmarłym na mocy ustawy przez Panią i dwie córki (każda z Pań otrzymała udział wynoszący 1/3 masy spadkowej). Natomiast w 2007 r. został wniesiony do sądu wniosek o dział spadku. Ostatecznie w dniu 19 grudnia 2007 r. zawarto ugodę, na podstawie której córki zrzekły się na rzecz Pani swoich udziałów w spadku bez jakichkolwiek spłat.

Na skutek niewiedzy nie dokonała Pani w urzędzie skarbowym zgłoszenia zniesienia współwłasności, o którym mowa w art. 4a pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn.


W związku z powyższym zadano następujące pytania.


  1. Co stanowi podstawę opodatkowania ugody sądowej dotyczącej działu spadku...
  2. Jaki w zaistniałej sytuacji będzie wymiar podatku...


Pani zdaniem, w myśl art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. W opisanej we wniosku sytuacji podstawę opodatkowania stanowi udział wynoszący 1/3 masy spadkowej, gdyż kolejny udział (również 1/3) otrzymany od jednej z córek pokrywa się z udziałem nabytym w drodze spadku.


Nadto uważa Pani, iż w tym przypadku wymiar podatku określa art. 15 ust. 1 cytowanej ustawy.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Pani w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.


Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) ? podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem:


  1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
  2. darowizny, polecenia darczyńcy;
  3. zasiedzenia;
  4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
  5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
  6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.


Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

Ponadto stosownie do treści art. 2 cytowanej ustawy nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Uwzględniając powyższe, podkreślić należy, iż ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera zamknięty katalog zdarzeń objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają zdarzenia wymienione w przytoczonych przepisach art. 1 i art. 2 ustawy.

W opisanym we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji stanie faktycznym po uprzednim uzyskaniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia przez Panią i dwie córki spadku po zmarłym mężu w 2007 r.

został wniesiony do sądu wniosek o dział spadku. Ostatecznie w dniu 19 grudnia 2007 r. zawarto ugodę, na podstawie której córki zrzekły się na rzecz Pani swoich udziałów w spadku bez jakichkolwiek spłat. Przytoczone zdarzenie zakwalifikowała Pani jako zniesienie współwłasności i w konsekwencji z tak poczynionego ustalenia wywodzi skutki prawnopodatkowe w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Zatem dla prawidłowej oceny opisanego zdarzenia należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.), gdzie zgodnie z art. 922 spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Z kolei stosownie do treści art. 1035 cytowanej ustawy, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Współwłasność spadku jako masy majątkowej i wspólność poszczególnych praw i rzeczy do niej wchodzących wskazywane są w piśmiennictwie jako szczególne postacie współwłasności w częściach ułamkowych z uwagi na odrębność w żądaniu jej zniesienia (por. S. Babiarz, Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym, Warszawa 2008, str. 221).

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców (art. 1037 § 1 ustawy), przy czym sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek, jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku (art. 1038 § 1).

Również w zakresie postępowania w sprawach o dział spadku (art. 680-689 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. ? Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)) należy odnotować brak samodzielnej i wyczerpującej regulacji tej problematyki, co skutkuje odesłaniem w myśl art. 688 do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących zniesienia współwłasności (art. 617-625 Kodeksu), a w szczególności art. 618 § 2 i § 3. Podkreślić przy tym należy, iż stosowanie do działu spadku przepisów o współwłasności musi być odpowiednie, czyli uwzględniające jego odrębność.

Wprawdzie na gruncie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega pod pewnymi warunkami nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności (art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy), to w świetle poczynionych ustaleń zawartej w dniu 19 grudnia 2007 r. ugody w sprawie działu spadku nie można zakwalifikować jako zniesienia współwłasności.

Reasumując, ugoda sądowa zawarta w toku postępowania o dział spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).


Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika