Zastosowanie zwolnienia od podatku ( darowizna środków pieniężnych).

UZASADNIENIE

W dniu 25 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 12 sierpnia 2009 r. Pani L. K, zawarła umowę darowizny pieniędzy w formie aktu notarialnego na rzecz Wnioskodawczyni - córki w kwocie 185.000 zł, z których 100.000 zł zostało przelane na rachunek bankowy Wnioskodawczyni. Kwota 60.000 zł została przekazana u notariusza gotówką i przeznaczona na zakup nieruchomości przez Wnioskodawczynię od osób trzecich, której warunkowa sprzedaż miała miejsce jednocześnie z opisaną wyżej darowizną (w tym samym akcie notarialnym, bezpośrednio po darowiźnie). Kwota dalszych 25.000 zł została przekazana w formie gotówki. W § 13 aktu notarialnego znalazł się następujący zapis: "Podatku od spadków i darowizn od umowy darowizny pieniędzy nie pobiera się na podstawie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity Dz. U. z 2004 roku, nr 142, poz. 1512 ze zmianami)."

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy darowizna pieniędzy w wysokości 185.000 zł pomiędzy L. K. (matką), a Wnioskodawczynią (córką) korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawczyni ustawa o podatku od spadków i darowizn w art. 4a wskazuje, że zwalnia od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Jednocześnie ? Jej zdaniem ? z ust. 4 tego artykułu wynika, iż obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Natomiast art. 18 ww. ustawy stanowi, iż notariusze są płatnikami podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie. Tym samym w przypadku, gdy podatek jest należny to notariusz jako płatnik jest zobowiązany go pobrać z chwilą sporządzenia aktu notarialnego, a podatnik w takich przypadkach zgodnie z art. 17 ust. 2 jest zwolniony z obowiązku składania zeznań podatkowych.

Wnioskodawczyni nadmienia, że notariusz w treści aktu notarialnego poinformował Ją o zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, co ? w Jej ocenie - wydaje się być działaniem prawidłowym, ponieważ dokonując wykładni art. 4a trzeba wziąć pod uwagę wykładnię celowościową i stwierdzić należy, że zasadniczym celem wprowadzenia przepisu była pomoc rodzinie, która jest zasadą konstytucyjną regulowaną art. 18 Konstytucji RP, który stanowi m.in., ze rodzina znajduje się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny (art. 71 ust. 1 Konstytucji RP), a władze publiczne prowadzą politykę sprzyjająca zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania (art. 75 ust. 1 Konstytucji RP).

Wnioskodawczyni uważa, że interpretując przepis art. 4a ww. ustawy nie sposób pominąć wskazaną zasadę konstytucyjną i wynikające z niej pozostałe przepisy. Ustawodawca wprowadzając przy zwolnieniu od podatku od darowizny środków pieniężnych - wymóg udokumentowania jej w określony sposób, dążył jedynie do uszczelnienia systemu podatkowego, a nie wprowadzania konieczności korzystania ze zbędnego pośrednika - jak zasadnie podkreślił NSA w wyroku z 7 kwietnia 2010 r., w sprawie II FSK 2028/08.

Warunek o jakim mowa w art. 4a cyt. ustawy tj. przekazania środków na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, jest wymogiem wyłącznie technicznym, związanym z przewidzianą przez ustawodawcę potrzebą udokumentowania faktycznego przeprowadzenia darowizny; warunek ten nie może być utożsamiany z istotą przedmiotowego zwolnienia podatkowego. Wprowadzając ten wymóg ustawodawcy nie chodziło przecież o przysporzenie korzyści bankom czy też spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym i poczcie - ale o preferowanie faktycznego dokonywania darowizny pomiędzy oznaczonymi członkami rodziny.

Pogląd ten potwierdził WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 1 marca 2011 r. w sprawie I SA/Gd 32/11 stwierdzając, iż wprowadzona przez ustawodawcę konieczność potwierdzenia otrzymania darowizny dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy jest jedynie niezręcznością sformułowania i to w zakresie marginalnym jakim jest wprowadzony wymóg natury technicznej, bowiem z samej istoty zwolnienia można powyższe zamiary ustawodawcy wyinterpretować.

Wnioskodawczyni nadmienia, iż dokonała wszelkich starań mających na celu właściwe rozliczenie się z fiskusem z tytułu otrzymanej darowizny. Jej zdaniem wątpliwości może budzić fakt, iż część darowizny została przekazana bez pośrednictwa rachunku bankowego jednak, umowa ta nastąpiła w formie aktu notarialnego, tym samym została ona udokumentowana w formie wystarczającej do zastosowania zwolnienia. Notariusz to profesjonalny uczestnik obrotu prawnego, a jego zawód ma w dodatku status zawodu zaufania publicznego. Co więcej art. 30 Ordynacji Podatkowej wskazuje, iż płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany, a niewpłacony całym swoim majątkiem co gwarantuje zachowanie należytej staranności przez notariusza. Jako profesjonalny uczestnik obrotu prawnego posiadający odpowiednie przygotowanie i praktykę zawodową powinien wykazać się wszechstronną znajomością prawa i opierać się nie tylko na samych przepisach, lecz także na poglądach wypracowanych przez orzecznictwo.

Zdaniem Wnioskodawczyni, skoro do przekazania darowizny pieniężnej doszło w formie aktu notarialnego to wystarczające jest zastosowanie zwolnienia do całej kwoty darowizny.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 cytowanej ustawy, obowiązek podatkowy powstaje ? przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów (art. 14 ust. 3 pkt 1 cytowanej ustawy).

Jednakże zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. dla I grupy podatkowej 9.637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Stosownie do art. 4a ust. 3 ww. ustawy w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

W myśl art. 4a ust. 4 ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Z powołanego powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wynika, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem, za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4, nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego, jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 12 sierpnia 2009 r. matka Wnioskodawczyni umową darowizny zawartą w formie aktu notarialnego darowała Jej środki pieniężne w kwocie 185.000 zł. Kwota 100.000 zł została przelana na rachunek bankowy Wnioskodawczyni, natomiast pozostałą kwotę otrzymała gotówką do rąk własnych.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, iż ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn korzysta darowizna środków pieniężnych w kwocie 100.000 zł przekazanych na rachunek bankowy Wnioskodawczyni, natomiast pozostała kwota, z uwagi na niespełnienie warunku wynikającego z art. 4a ust. 1 pkt 2 nie jest objęta dyspozycją tego przepisu.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawczynię wyroków wyjaśnić należy, że orzeczenia te dotyczą tylko konkretnych spraw podatników osądzonych w określonym, jedynie podobnym a nie tożsamym do przedstawionego we wniosku, stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego. W związku z tym orzeczenia te nie mogły stanowić podstawy do wydania rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.