Czy odsetki płatne przez Uczestników, w związku z realizacją umowy prowadzenia rachunków w systemie (...)

Czy odsetki płatne przez Uczestników, w związku z realizacją umowy prowadzenia rachunków w systemie Cash Pool, nie podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 30 kwietnia 2010 r. (data wpływu 6 maja 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 tej ustawy w związku z zawartą umową cash poolingu ? jest prawidłowe.

Porady prawne


UZASADNIENIE


W dniu 6 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 tej ustawy w związku z zawartą umową cash poolingu.


W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.


Wnioskodawca zamierza zawrzeć z bankiem prowadzącym działalność na terenie Polski (Bank) umowę prowadzenia rachunków w systemie ?Cash Pool', na mocy której Bank zapewni usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów powiązanych, posiadających w tym banku rachunki bankowe. Celem takiej umowy będzie zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi oraz poprawa płynności finansowej grupy podmiotów.

Stronami umowy będą polskie spółki z grupy N., powiązane ze Spółką (Uczestnicy), Bank oraz Agent, spółka ?N.? SA z siedzibą w Luksemburgu, której dominującym akcjonariuszem (ponad 25% udziału w kapitale spółki) jest udziałowcem Spółki. Oznacza to, iż Agent jest 'spółką siostrą' Spółki. Bank nie jest powiązany kapitałowo zarówno z Agentem, jak i z żadnym z Uczestników. Agent jest rezydentem podatkowym w Luksemburgu w rozumieniu Konwencji między Rzeczpospolitą Polską a Wielkim Księstwem Luksemburga z 14 czerwca 1995 ru.

Każdy z Uczestników posiadać będzie rachunek bankowy, który będzie brał udział w realizacji operacji objętych Umową. Oprócz Rachunku Głównego Agenta, Bank będzie prowadził także jego Rachunek Pomocniczy, przeznaczony tylko i wyłącznie do realizacji operacji przewidzianych w umowie.


Każdego Dnia Roboczego Bank przeprowadzi kolejno po sobie następujące czynności jako ostatnie operacje wykonane na Rachunkach w danym Dniu Roboczym:


  1. ustali Saldo Uczestnika (stan rachunku Uczestnika) dla każdego z Uczestników z osobna;
  2. ustali Sumę Sald Dodatnich (suma sald Uczestników, których Salda Uczestnika mają wartość dodatnią) oraz Sumę Sald Ujemnych (suma Sald Uczestników, których Salda Uczestnika mają wartość ujemną);
  3. dokona obliczenia kwoty stanowiącej Sumę (kwota stanowiąca sumę Sumy sald Dodatnich i Ujemnych)
  4. w przypadku gdy Suma ma wartość:

    1. ujemną bank w oparciu o upoważnienie określone w umowie dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość Sumy z Rachunku Głównego Agenta na Rachunek Pomocniczy Agenta;
    2. dodatnią bank w oparciu o upoważnienie określone w umowie dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość Sumy z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunek Główny Agenta;


Po dokonaniu wyżej opisanych czynności Bank dokona transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami Uczestników i Rachunkiem Pomocniczym Agenta w taki sposób żeby na koniec dnia roboczego salda wszystkich rachunków były równe zeru. Podstawą prawną takich transferów będzie subrogacja określona w art. 518 Kodeksu cywilnego tzn. wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela.


W związku z powyższym, jeżeli na koniec dnia:


  1. co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Dodatnim a co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Ujemnym to wówczas Agent po dokonaniu czynności, o których mowa Umowie z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego Rachunku Pomocniczym spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem banku i wstąpi tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. banku względem Uczestnika Ujemnego do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego. Następnie Uczestnicy Dodatni niebędący Agentem z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach spłacą zobowiązania Agenta istniejące w Rachunku Pomocniczym Agenta, względem Banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. Banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego;
  2. każdy z Uczestników innych niż Agent jest Uczestnikiem Dodatnim lub Saldo Uczestnika jest równe zeru, to wówczas Uczestnicy Dodatni, po dokonaniu czynności, o których mowa w Umowie, z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach, spłacą zobowiązania Agenta, istniejące w Rachunku Pomocniczym Agenta, względem Banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. Banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego;
  3. każdy z Uczestników innych niż Agent jest Uczestnikiem Ujemnym lub Saldo Uczestnika jest równe zeru, to wówczas Agent, po dokonaniu czynności, o których mowa w Umowie, z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego Rachunku Pomocniczym, spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem Banku i wstąpi w ten sposób w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. Banku względem Uczestników Ujemnych do wysokości dokonanej spłaty, w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego.


Z tytułu wierzytelności Agenta względem Uczestników Ujemnych oraz wierzytelności Uczestników Dodatnich względem Agenta, Agentowi i Uczestnikom Dodatnim będą należne odsetki.

Alokacja (zapłata) odsetek należnych lub obciążających poszczególnych Uczestników będzie dokonywana przez Bank bezpośrednio pomiędzy rachunkami poszczególnych Uczestników Ujemnych i Agenta oraz Agenta i Uczestników Dodatnich. Na zlecenie Uczestników Bank będzie dokonywał księgowania związane z rozliczeniami wierzytelności i zobowiązań poszczególnych Uczestników względem Agenta powstałych w związku z realizacją opisanych wyżej czynności. Z tytułu świadczenia powyżej wskazanych usług Bank będzie pobierać miesięczną prowizję od każdego z Uczestników.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie.


Czy odsetki płatne przez Uczestników, w związku z realizacją umowy prowadzenia rachunków w systemie Cash Pool, nie podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...


Niniejsza interpretacja stanowi ocenę stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Stanowisko Spółki dotyczące zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.


Zdaniem Spółki odsetki płatne przez Uczestników, w związku z realizacją Umowy prowadzenia rachunków w systemie Cash Pool, nie podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ww. ustawy.

W Umowie o prowadzenie rachunków w systemie Cash Pool, uczestniczą podmioty powiązane, w tym może zdarzyć się sytuacja, że jeden Uczestnik będzie posiadał przynajmniej 25% udział w kapitale innego Uczestnika lub inny podmiot będzie posiadał przynajmniej 25% udział w kapitale przynajmniej niektórych z Uczestników. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie zalicza się do kosztów podatkowych odsetek od pożyczek (kredytów), udzielonych przez określone w tym przepisie podmioty, jeżeli wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec określonych podmiotów, osiągnie łącznie trzykrotność kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka przekracza tę wartość zadłużenia.

Powyższe ograniczenia mogą wystąpić w odniesieniu do pożyczek, przez które, zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę. Usługa świadczona na rzecz Spółki przez Bank na podstawie Umowy, jest rozbudowanym, wielostopniowym systemem rozliczeń finansowych grupy kapitałowej, mającym na celu zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi i poprawę płynności finansowej grupy podmiotów powiązanych. W ocenie Spółki, Umowa nie może być uznana za pożyczkę w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu. Na mocy Umowy bowiem, żadna ze stron nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność drugiej strony określonej ilości pieniędzy, oraz żadna ze stron nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Wszystkie przelewy środków pieniężnych wykonywane w ramach Umowy będą wykonywane automatycznie, a ich podstawą będzie subrogacja.

Uczestnicy, którzy na koniec dnia roboczego będą posiadać saldo ujemne na swoich rachunkach bankowych, w związku z udzielonym przez Bank kredytem w rachunku bieżącym, nie będą wiedzieć, ze środków pieniężnych którego Uczestnika został zbilansowany ich rachunek. W związku z powyższym, nie wystąpi stosunek zobowiązaniowy pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy między poszczególnymi Uczestnikami. Mając na uwadze powyższe, zdaniem Spółki, realizowane w ramach Umowy płatności nie będą podlegały przepisom dotyczącym niedostatecznej kapitalizacji.

Spółka wskazuje interpretacje indywidualne na potwierdzenie swojego stanowiska.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.


Umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. pool leadera, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, stanowiąca sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących w umowie podmiotów zawiera w sobie pewne elementy umowy pożyczki, lecz nie wyczerpuje istotnych jej znamion.

Zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zm.) przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy (?).

W przypadku umowy cash poolingu mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, tzn. podmiotem mającym saldo dodatnie na rachunku głównym, podmiotem posiadającym debet na rachunku głównym oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Uczestnik tego systemu, który wykazuje saldo dodatnie nie wie, czy środki jego zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak i jej przedmiot.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy, nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki ? w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Natomiast pkt 61 ust. 1 art. 16 ustawy stanowi, iż nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Z przedstawionego przez Spółkę zdarzenia przyszłego wynika, iż w przedmiotowej sprawie umowę cash poolingu mają zamiar zawrzeć podmioty powiązane. Mając jednakże na uwadze konstrukcję tej umowy, należy stwierdzić, iż przytoczone przepisy dotyczące tzw. niedostatecznej kapitalizacji nie będą miały w niniejszej sprawie zastosowania, bowiem to Bank przenosi środki finansowe dostępne na rachunkach jednych podmiotów, wykazujących salda dodatnie, na rzecz innych podmiotów wykazujących salda ujemne. W związku z tym, spółki wykazujące salda ujemne na rachunkach, tj. spółki będące dłużnikami banku, zostają dłużnikami innych spółek. W takim razie podmioty uczestniczące w systemie cash poolingu stają się wobec siebie wierzycielami i dłużnikami z tytułu wcześniej udzielonego kredytu.

W kontekście powyższego, odsetki płacone na rzecz pool leadera nie będą podlegały pod ograniczenia wynikające z przepisów o ?niedostatecznej kapitalizacji?, jak również zadłużenie Spółki powstałe z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu nie będzie uwzględniane przy wyliczaniu wartości zadłużenia, o której mowa w przepisach o ?niedostatecznej kapitalizacji?.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.


Referencje

IBPBI/2/423-1272/10/PP, interpretacja indywidualna

IBPBI/2/423-1273/10/PP, interpretacja indywidualna

IBPBI/2/423-1278/10/PP, interpretacja indywidualna

ILPB4/423-215/10-4/ŁM, interpretacja indywidualna

ITPB3/423-523/10/PST, interpretacja indywidualna

ITPB3/423-524/10/PST, interpretacja indywidualna

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika