Zagadnienie dot. kwalifikacji podatkowej różnic kursowych związanych ze stosowaniem rachunkowości (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 roku w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 10 września 2009 r. (data wpływu 14 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowej kwalifikacji różnic kursowych związanych ze stosowaniem rachunkowości zabezpieczeń według zasad Międzynarodowych Standardów Rachunkowości ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 września 2009 r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowej kwalifikacji różnic kursowych związanych ze stosowaniem rachunkowości zabezpieczeń według zasad Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest w szczególności przerób ropy naftowej oraz produkcja benzyn i oleju napędowego.

Wnioskodawca, na podstawie art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, od dnia 1 stycznia 2007 r. stosuje rachunkową metodę rozliczania różnic kursowych w podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 9b ust. 2 ustawy, Spółka zalicza odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej oraz wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych.

Rok podatkowy Wnioskodawcy jest identyczny z rokiem kalendarzowym. Sprawozdanie finansowe podlega badaniu przez biegłego rewidenta. Akcje Spółki są dopuszczone do publicznego obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych.

Obecnie Wnioskodawca prowadzi inwestycje polegające na budowie (wytworzeniu) nowych środków trwałych (?Inwestycja?). Spółka zawarła z kontrahentami umowy obejmujące projektowanie i budowę instalacji przemysłowych na jej rzecz. Towary dostarczone Wnioskodawcy są instalowane lub montowane wraz z próbnym uruchomieniem (tj. ?pod klucz?) przez dokonującego ich dostawy kontrahenta. Towary te stanowią część składową (fragment) Inwestycji. Pierwsze środki trwałe wytworzone w ramach Inwestycji zostaną oddane do używania w 2009 r.

W dniu 27 czerwca 2008 r. Spółka zawarła z konsorcjum banków krajowych i zagranicznych (?Banki?) umowę kredytową na finansowanie realizacji inwestycji oraz kapitału obrotowego Spółki. Jednocześnie, w ramach ww. umowy, Spółka podpisała umowę uzupełniającą (tzw. sub-agreement) w związku z transzą kredytu gwarantowaną przez S. S.p. A., której stronami są niektóre z banków ? stron umowy kredytowej z 2008 r. i S.

Umowa kredytowa z 2008 r. zabezpiecza finansowanie inwestycji polegającej na budowie nowych środków trwałych, prowadzonej przez Spółkę, oraz pozwoli na finansowanie działalności Spółki na najbliższe lata. Z umowy kredytowej z 2008 r. wynika udział w finansowaniu Inwestycji przez Spółkę (na który to udział zostały zaliczone nakłady inwestycyjne poniesione przed zawarciem umowy kredytowej z 2008 r.) oraz Banki. Inwestycje zostały rozpoczęte przez Spółkę przed zawarciem umowy kredytowej z 2008 r., a w momencie zawarcia tej umowy ? Inwestycje (podzielone na różne zadania inwestycyjne ? projekty) znajdowały się na różnym stopniu zaawansowania rzeczowego i finansowego.

Przedmiotem umowy kredytowej z 2008 r. jest udzielenie Spółce przez Banki długoterminowego kredytu walutowego w USD, składającego się z następujących części:

1. kredytu (?Kredyt A?) przeznaczonego:
   
   
   1. w ustalonej części ? na cele inwestycyjne w zakresie finansowania inwestycji,
   2. w ustalonej części ? na finansowanie przez Spółkę remontu postojowego 2009 r.,
   3. w ustalonej części ? na refinansowanie Spółce poniesionych nakładów na Inwestycje przed dniem zawarcia umowy kredytowej z 2008 r., w części przekraczającej udział Spółki w finansowaniu Inwestycji ustalony w umowie kredytowej z 2008 r.,
   4. na ujemne rozliczenie hedgingu obowiązkowego, oraz
   5. w części ? na finansowanie zapłaty odsetek od kredytu oraz prowizji związanych z Kredytem A oraz Kredytem B, przy czym część wydatkowana na ten cel zmniejsza części przeznaczone na inne cele;
      
      
2. kredytu oborotowego ('Kredyt B'),
3. kredytu gwarantowanego przez S Sp. A. ('Kredyt S') przeznaczonego:
   
   
1. w części - na cele inwestycyjne w zakresie finansowania Inwestycji,
2. w części - na finansowanie przez Spółkę remontu postojowego 2009 r.,
3. w części - na finansowanie zapłaty odsetek od kredytu oraz prowizji, oraz


4. kredytu rezerwowego ? uruchamianego w razie, gdyby środki z kredytów inwestycyjnych w zakresie Inwestycji, tj. Kredytu A (w części tego kredytu przeznaczonej na finansowanie Inwestycji) oraz Kredytu S., okazały się niewystarczające na sfinansowanie w całości Inwestycji (?Kredyt C?).

Termin spłaty kredytu na podstawie umowy kredytowej z 2008 r. przypada nie później niż w dniu upływu okresu 12 lat oraz 6 miesięcy po dacie pierwszej płatności odsetek. Pozostałe warunki umowy kredytowej z 2008 r., w tym zabezpieczenia, nie odbiegają od warunków powszechnie stosowanych dla danego typu umów.

Począwszy od dnia 26 sierpnia 2008 r. zostały uruchomione przez Spółkę pierwsze transze z Kredytu A (które zostały przeznaczone na refinansowanie nakładów dotychczas poniesionych przez Spółkę na Inwestycję, w części przekraczającej udział Spółki w finansowaniu Inwestycji, określonej w umowie kredytowej z 2008 r.) oraz Kredyt B (kredyt ten działa tak, jak kredyt w rachunku bieżącym).

W chwili obecnej Wnioskodawca spłaca jedynie odsetki od Kredytu A i B, natomiast odsetki od Kredytu S są kwartalnie kapitalizowane. Spłata części kapitałowej Kredytu A oraz Kredytu S przez Spółkę rozpocznie się w lipcu 2011 r. zgodnie z umową kredytową z 2008 r., a zakończy w styczniu 2021 r.

W związku z działalnością operacyjną do Spółki wpływają należności ze sprzedaży produktów naftowych (produktów gotowych). Sprzedaż wyrobów gotowych można podzielić na sprzedaż denominowaną w USD (cena ustalona w USD, płatność w USD) oraz sprzedaż indeksowaną (cena ustalona w USD, płatność w PLN przeliczona po określonym kursie walutowym).

Jednocześnie Wnioskodawca posiada zobowiązanie denominowane w USD wynikające z umowy kredytowej z 2008 r. Zobowiązanie wynikające z tej umowy zostało przyporządkowane przez Spółkę do grupy zobowiązań finansowych ujmowanych według zamortyzowanego kosztu przy użyciu metody efektywnej stopy procentowej. Elementy związane z Kredytem są ujmowane przez Spółkę w następujący sposób:

• koszty odsetkowe określone z wykorzystaniem metody efektywnej stopy procentowej w części dotyczącej nakładów inwestycyjnych ? kapitalizowane w nakładach inwestycyjnych,
• różnice kursowe wynikające z przeszacowania kredytu ? w rachunku zysków i strat.

Wnioskodawca sporządza sprawozdania finansowe zgodnie z MSR ? stosownie do art. 45 ust. 1a ustawy o rachunkowości. Przepis ten stanowi, iż sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych (?) do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą być sporządzane zgodnie z MSR. Zasady rachunkowości zabezpieczeń reguluje MSR 39 oraz 32 wraz z załącznikami. Spółka stosuje też przepisy ustawy o rachunkowości w zakresie nieuregulowanym przez MSR, zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o rachunkowości stanowiącym, iż jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, zwanymi dalej MSR, stosują przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym przez MSR.

W celu uzyskania współmierności wpływu na wynik finansowy wyceny instrumentów zabezpieczających i realizacji pozycji zabezpieczanej Wnioskodawca planuje wprowadzenie rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych (cash flow hedge) od dnia 1 stycznia 2010 r.

Przykładowe powiązanie zabezpieczające mogłoby być skonstruowane następująco:

• pozycja zabezpieczana: pierwszy wolumen przepływów z tytułu planowanych, wysoce prawdopodobnych, przychodów ze sprzedaży denominowanej w USD, które będą generowane w trakcie miesiąca rozliczenia instrumentu zabezpieczającego. W danym przykładzie wielkość pozycji zabezpieczanej będzie ograniczona przez wysokość planowanej do spłaty raty kredytu, pierwsza spłata ma nastąpić w lipcu 2011 r.,
• instrument zabezpieczający: zobowiązanie do spłaty części kapitałowej (bez odsetek) Kredytu A i C oraz Kredytu S w walucie USD na podstawie umowy kredytowej z 2008 r. z datami rozliczenia przypadającymi co trzy miesiące zgodnie z harmonogramem zawartym w umowie.

Ustanowienie rachunkowości zabezpieczeń będzie dotyczyć Kredytu do kwoty sumy ciągnięć do dnia 31 grudnia 2009 r., planowane jest też ustanowienie rachunkowości zabezpieczeń dla ciągnięć Kredytu po dniu 31 grudnia 2009 r.

Wnioskodawca będzie dokonywać pomiaru efektywności zabezpieczenia co miesiąc.

W wyniku zastosowania rachunkowości zabezpieczeń, różnice kursowe wynikające z wyceny Kredytu ujmowane będą przez Wnioskodawcę w księgach rachunkowych zgodnie z MSR 39 i ustawą o rachunkowości w kapitałach własnych dla efektywnej części powiązania pomiędzy instrumentem zabezpieczającym (spłata raty kapitałowej Kredytu A i Kredytu S) a pozycją zabezpieczaną (wysoce prawdopodobne wpływy ze sprzedaży produktów w walucie obcej USD). Dla nieefektywnej części powiązania różnice kursowe, wynikające z wyceny Kredytu, byłyby odnoszone natychmiast w rachunek zysków i strat Spółki.

Efektywność zabezpieczenia oznacza stopień, w jakim zmiany wartości godziwej lub przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczaną pozycją, możliwe do przypisania zabezpieczanemu ryzyku, są kompensowane zmianami wartości godziwej lub przepływów pieniężnych związanych z instrumentem zabezpieczającym.

Zgodnie z objaśnieniami 105-113 określonymi w załączniku A do MSR 39, poziom efektywności uznaje się za wysoki wtedy, gdy rzeczywiście osiągnięty poziom efektywności zabezpieczenia mieści się w przedziale od 80% do 125%. Na przykład, jeśli rzeczywiste wyniki są takie, że strata na instrumencie zabezpieczającym wynosi 120 jednostek pieniężnych, a zysk na pozycji zabezpieczanej 100 jednostek pieniężnych, to kompensatę można zmierzyć jako 120/100, tj. 120%, lub jako 100/120, tj. 83%. W tym przypadku ? zakładając, że zabezpieczenie spełnia pozostałe warunki MSR 39 ? Wnioskodawca stwierdziłby, że zabezpieczenie jest wysoce efektywne.

W momencie wygaśnięcia instrumentu zabezpieczającego (tzn. spłaty części kapitałowej Kredytu) całość różnic kursowych ujętych w kapitałach własnych Wnioskodawcy dotycząca danej spłaty raty Kredytu zostałby przeniesiona do rachunku zysków i strat Spółki oraz zostałaby ujęta w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych.

W przypadku stwierdzenia przez Spółkę podczas pomiaru efektywności zabezpieczenia, że zabezpieczenie jest nieefektywne (poza przedziałem efektywności 80%-125%) całość różnic kursowych ujętych w kapitałach własnych Wnioskodawcy dotycząca instrumentu zabezpieczającego (danej spłaty raty kredytu) zostałaby przeniesiona do rachunku zysków i strat oraz zostałaby ujęta w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych.

Spółka w przyszłości planuje stosować ? w ramach rachunkowości zabezpieczeń dla zabezpieczenia przepływów pieniężnych, pozycji bilansowych ? inne instrumenty finansowe, np. forward, opcje walutowe, itp., gdzie również różnice kursowe z wyceny będą ujmowane w kapitałach własnych Spółki z pomiarem efektywności zabezpieczenia.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał następujące pytania:

Czy prawidłowe jest stanowisko, iż zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 9b ust. 1 pkt 2, ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, od dnia 1 stycznia 2010 r. w wyniku zastosowania rachunkowości zabezpieczeń:

1. różnice kursowe wynikające z wyceny Kredytu ujmowane będą przez Wnioskodawcę w księgach rachunkowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz MSR, bezpośrednio w rachunku zysków i strat Wnioskodawcy oraz będą ujmowane w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych dla nieefektywnej części powiązania pomiędzy instrumentem zabezpieczającym (spłata raty kapitałowej Kredytu A i C oraz Kredytu S) a pozycją zabezpieczaną (wysoce prawdopodobne wpływy ze sprzedaży w walucie obcej USD)...
2. różnice kursowe wynikające z wyceny Kredytu ujmowane będą przez Wnioskodawcę w księgach rachunkowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz MSR, w kapitałach własnych Wnioskodawcy oraz nie będą ujmowane w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych dla efektywnej części powiązania pomiędzy instrumentem zabezpieczającym (spłata raty kapitałowej Kredytu A i C oraz Kredytu S) a pozycją zabezpieczaną (wysoce prawdopodobne wpływy ze sprzedaży w walucie obcej USD)...
3. całość różnic kursowych ujętych w kapitałach własnych Wnioskodawcy dotycząca danej spłaty raty Kredytu będzie przeniesiona do rachunku zysków i strat Wnioskodawcy oraz ujmowana w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych w momencie wygaśnięcia instrumentu zabezpieczającego (tzn. spłaty części kapitałowej Kredytu) oraz w przypadku stwierdzenia przez Wnioskodawcę podczas pomiaru efektywności zabezpieczenia, że zabezpieczenie jest nieefektywne (poza przedziałem efektywności 80%-125%)...
4. różnice kursowe powstałe z wyceny innych instrumentów zabezpieczających (np. forward walutowy, opcja walutowa) będą przez Wnioskodawcę ujmowane zgodnie z pkt 1)-3) powyżej...
5. różnice kursowe ujęte w kapitałach własnych Wnioskodawcy w momencie zerwania zabezpieczenia przez Wnioskodawcę będą ujmowane w rachunku zysków i strat oraz będą ujmowane w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko, iż zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 9b ust. 1 pkt 2, ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, od dnia 1 stycznia 2010 r. w wyniku zastosowania rachunkowości zabezpieczeń:

1. różnice kursowe wynikające z wyceny Kredytu ujmowane będą przez Wnioskodawcę w księgach rachunkowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz MSR, bezpośrednio w rachunku zysków i strat Wnioskodawcy oraz będą ujmowane w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych dla nieefektywnej części powiązania pomiędzy instrumentem zabezpieczającym (spłata raty kapitałowej Kredytu A i C oraz Kredytu S) a pozycją zabezpieczaną (wysoce prawdopodobne wpływy ze sprzedaży w walucie obcej USD),
2. różnice kursowe wynikające z wyceny Kredytu ujmowane będą przez Wnioskodawcę w księgach rachunkowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz MSR, w kapitałach własnych Wnioskodawcy oraz nie będą ujmowane w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych dla efektywnej części powiązania pomiędzy instrumentem zabezpieczającym (spłata raty kapitałowej Kredytu A i C oraz Kredytu S) a pozycją zabezpieczaną (wysoce prawdopodobne wpływy ze sprzedaży w walucie obcej USD),
3. całość różnic kursowych ujętych w kapitałach własnych Wnioskodawcy dotycząca danej spłaty raty Kredytu będzie przeniesiona do rachunku zysków i strat Wnioskodawcy oraz ujmowana w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych w momencie wygaśnięcia instrumentu zabezpieczającego (tzn. spłaty części kapitałowej Kredytu) oraz w przypadku stwierdzenia przez Wnioskodawcę podczas pomiaru efektywności zabezpieczenia, że zabezpieczenie jest nieefektywne (poza przedziałem efektywności 80%-125%),
4. różnice kursowe powstałe z wyceny innych instrumentów zabezpieczających (np. forward walutowy, opcja walutowa) będą przez Wnioskodawcę ujmowane zgodnie z pkt 1)-3) powyżej,
5. różnice kursowe ujęte w kapitałach własnych Wnioskodawcy w momencie zerwania zabezpieczenia przez Wnioskodawcę będą ujmowane w rachunku zysków i strat oraz będą ujmowane w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych.

Art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, iż podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty) podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy stanowi, iż podatnicy ustalają różnice kursowe na podstawie przepisów o rachunkowości, pod warunkiem, że w okresie, o którym mowa w ust. 3, sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe będą badane przez podmioty uprawnione do ich badania.

Z powołanych powyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, iż zasadnicze znaczenie ? dla prawidłowego ujęcia różnic kursowych w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych przez podatnika, który wybrał rozliczanie różnic kursowych zgodnie z ustawą o rachunkowości ? ma ujęcie tych różnic kursowych w księgach rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości.

Jeżeli zatem, przy prawidłowym stosowaniu przez podatnika przepisów o rachunkowości (którymi, w przypadku Spółki, są MSR, a także ustawa o rachunkowości oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie ? w zakresie nieuregulowanym w MSR), co zostanie potwierdzone przez biegłego rewidenta badającego sprawozdanie finansowe Wnioskodawcy, wynika możliwość ujęcia różnic kursowych ? w zależności od stosowanych rozwiązań ? albo w rachunku zysków i strat, albo w kapitałach własnych, taki sposób ujęcia wywiera również skutek w podatku dochodowym od osób prawnych, tj. Wnioskodawca w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych może ująć wyłącznie różnice kursowe ujęte w rachunku zysków i strat. Zatem, tak długo, jak różnica kursowa nie jest ujęta w rachunku zysków i strat Wnioskodawcy, wówczas nie może być ujęta również w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych. Dopiero ujęcie różnicy kursowej w rachunku zysków i strat Wnioskodawcy oznacza automatycznie konieczność ujęcia tych różnic przez Wnioskodawcę również w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Należy jednakże wskazać, iż organ upoważniony nie dokonał oceny prawidłowości stosowania wskazanych przez Spółkę zasad rachunkowości wynikających z Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, gdyż nie jest do tego uprawniony. Niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie zagadnień prawa podatkowego wskazanych przez Wnioskodawcę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.