Powstanie obowiązku podatkowego w momencie wpłaty zaliczki.

UZASADNIENIE

W dniu 7 listopada 2008 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wystawienia faktury zaliczkowej w przypadku częściowej wpłaty za wykonywaną usługę.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Jako autoryzowany dealer samochodów, świadczy Pan usługi serwisowe płatne i gwarancyjne. W zakresie wykonywanych usług płatnych (podlegających szkodom komunikacyjnym) obieg dokumentów oraz procedura jest następująca:

1. otwarcie zlecenia na klienta zgłaszającego naprawę,
2. zgłoszenie szkody do towarzystwa ubezpieczeniowego wyznaczonego przez klienta,
3. podpisanie cesji wypłaty odszkodowania na rzecz Wnioskodawcy z tytułu dokonania naprawy
4. przedstawienie kalkulacji naprawy do towarzystwa ubezpieczeniowego,
5. akceptacja ww. kalkulacji przez towarzystwo ubezpieczeniowe,
6. dokonanie naprawy,
7. zamknięcie zlecenia ? wystawienie faktury VAT na klienta za dokonaną naprawę, przesłanie oryginału do towarzystwa ubezpieczeniowego oraz kopii do klienta,
8. otrzymanie zapłaty za ww. fakturę
   1. w wartości netto ? od towarzystwa ubezpieczeniowego
   2. w wartości VAT ? od klienta.

Zdarzają się sytuacje, że przed wykonaniem usługi, towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca częściowe odszkodowanie tzw. kwotę bezsporną na podstawie własnej kalkulacji na poczet wykonanych napraw szkodowych przed zamknięciem zlecenia naprawy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w ww. przypadku częściowej wpłaty odszkodowania powstaje u Wnioskodawcy obowiązek podatkowy, czyli obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej na klienta w sytuacji, gdy naprawa nie została zakończona w ciągu 7 dni od daty otrzymania wpłaty...

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powstaje obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej, bowiem towarzystwo ubezpieczeniowe, od którego wpływa częściowe odszkodowanie nie jest bezpośrednią stroną w zawarciu transakcji, zatem przepis art. 19 ustawy nie dotyczy tej sytuacji. Towarzystwo ubezpieczeniowe zostało wskazane jako osoba trzecia w przypadku dokonania płatności (odszkodowania w wartości netto faktury), natomiast nie jest odbiorcą usługi lub towaru.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Obowiązek podatkowy, zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 19 ust. 1 cyt. ustawy, powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem jednak ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl natomiast art. 19 ust. 4 cyt. ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11 ww. ustawy).

Należy zauważyć, że ustawodawca nie zamieścił w treści ustawy o podatku od towarów i usług definicji zaliczki ani przedpłaty. Zgodnie więc ze ?Słownikiem języka polskiego PWN?, zaliczka to część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet należności. Zatem zaliczkę wpłaca się na poczet przyszłej dostawy towarów lub przyszłego wykonania usługi przed faktyczną dostawą lub faktycznym wykonaniem usługi. Natomiast przez przedpłatę należy rozumieć określoną sumę pieniędzy, stanowiącą część ceny towaru lub usługi, wpłacaną z góry w celu uzyskania gwarancji zakupu lub wykonania usługi w określonym terminie. Stosownie do powyższego, zaliczka jak również przedpłata jako zapłata na poczet przyszłej należności musi być powiązana z konkretną transakcją.

W myśl art. 106 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży oraz otrzymanie należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Natomiast zgodnie z ust. 4 tego artykułu podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawiania faktury.

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, to zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 ze zm.) fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 faktura stwierdzająca pobranie części lub całości należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi powinna zawierać co najmniej:

1. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numer identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy;
3. datę wystawienia i numer kolejny faktury oznaczonej jako ?FAKTURA VAT? lub ?FAKTURA VAT-MP?, kwotę otrzymanej części lub całości należności brutto, a w przypadku określonym w ust. 2 - również daty i numery poprzednich faktur oraz sumę kwot pobranych wcześniej części należności brutto;
4. stawkę podatku;
5. kwotę podatku, wyliczoną według wzoru:


                ZBxSP
KP = -----------------
              100+SP

gdzie: KP - oznacza kwotę podatku,
ZB - oznacza kwotę pobranej części lub całości należności brutto,
SP - oznacza stawkę podatku;


6. dane dotyczące zamówienia lub umowy, a w szczególności: nazwę towaru lub usługi, cenę netto, ilość zamówionych towarów, wartość zamówionych towarów lub usług netto, stawki podatku, kwoty podatku oraz wartość brutto zamówienia lub umowy;
7. datę otrzymania części lub całości należności (przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty), o której mowa w ust. 1 i 2, jeśli nie pokrywa się ona z datą wystawienia faktury.

Uwzględniając powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, iż co do zasady obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie ustawodawca zastrzegł, że od tej zasady istnieje szereg wyjątków, określających w sposób odmienny, szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Między innymi w przepisie art. 19 ust. 11 przywoływanej ustawy, określono, iż otrzymanie przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi części należności skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w tej części.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż zdarzają się przypadki, w których Wnioskodawca przed wykonaniem usługi (zamknięciem zlecenia naprawy), na podstawie dokonanej przez klienta cesji odszkodowania, otrzymuje od ubezpieczyciela wpłatę (częściowe odszkodowanie) na poczet naprawy uszkodzonego pojazdu, która stanowi tzw. kwotę bezsporną ustaloną przez towarzystwo ubezpieczeniowe na podstawie własnej kalkulacji.

Uznając zatem, iż możliwym jest ustalenie przez Wnioskodawcę, jakiego zlecenia naprawy dotyczy przelew dokonany przez ubezpieczyciela oraz podmiotu zlecającego naprawę, a więc z tytułu otrzymania wpłaty na poczet naprawy pojazdu, zobowiązany jest Pan zastosować przepis art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług i wystawić fakturę na otrzymaną zaliczkę, a w przypadku klienta (zgłaszającego naprawę), będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej - na jego żądanie, nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część należności od nabywcy (w tym przypadku od towarzystwa ubezpieczeniowego wskazanego na podstawie cesji należności przez klienta). Otrzymanie zaliczki powoduje bowiem powstanie obowiązku podatkowego do wysokości otrzymanej kwoty wg stawki właściwej dla sprzedawanej usługi.

Zaliczką, przedpłatą, ratą itp. podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT jest bowiem płatność przypadająca na poczet przyszłych należności Wnioskodawcy z tytułu wykonania określonej usługi. Otwarcie zlecenia wykonania usługi oznacza, że Wnioskodawca zobowiązuje się dokonać naprawy pojazdu, co w konsekwencji powoduje, że otrzymaną wcześniej przez Wnioskodawcę kwotę należy uznać za należność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT - jest ona związana z wykonaniem określonej usługi.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej ? powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.