Bezumowne korzystanie z gruntu, w sytuacji, gdy w następstwie zdarzeń została zawarta nowa umowa (...)

Bezumowne korzystanie z gruntu, w sytuacji, gdy w następstwie zdarzeń została zawarta nowa umowa dzierżawy stanowi czynności podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 listopada 2009 r. (data wpływu 23 listopada 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania należności otrzymanej tytułem korzystania z gruntu w okresie pomiędzy zakończeniem stosunku zobowiązaniowego a rozpoczęciem obowiązywania nowej umowy dzierżawy ? jest prawidłowe.

Porady prawne


UZASADNIENIE


W dniu 23 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie m.in. opodatkowania należności otrzymanej tytułem korzystania z gruntu w okresie pomiędzy zakończeniem stosunku zobowiązaniowego a rozpoczęciem obowiązywania nowej umowy dzierżawy.


W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.


Wnioskodawca był stroną umowy dzierżawy gruntu. Po wygaśnięciu przedmiotowej umowy dzierżawca nie wydał przedmiotu umowy dzierżawy, w związku z czym wezwano do zapłaty zaległości i poinformowano dzierżawcę, że nieuregulowanie zadłużenia skutkować będzie wezwaniem do opuszczenia i wydania przedmiotu dzierżawy ? gruntu w stanie wolnym od osób i rzeczy. Należność, jaką został obciążony dzierżawca stanowiła równowartość miesięcznych czynszów dzierżawy. Ponadto pierwotna umowa dzierżawy zawierała postanowienie, zgodnie z którym w przypadku, gdy po zakończeniu dzierżawy dzierżawca nadal zajmuje przedmiot dzierżawy, jest zobowiązany zapłacić wydzierżawiającemu odszkodowanie za bezumowne korzystanie z terenu, będącego uprzednio przedmiotem dzierżawy. W takiej sytuacji wydzierżawiający zgodnie z postanowieniem umownym mógł żądać zapłaty odszkodowania w wysokości dziewięciokrotnej stawki obowiązującego czynszu.

Miedzy stronami została zawarta nowa umowa. Wnioskodawca obciążył dzierżawcę należnością za korzystanie z gruntu za okres pomiędzy dniem wygaśnięcia dotychczasowej umowy a zawarciem nowej. Wnioskodawca wystawił dwie faktury, pierwszą w dniu 11 marca 2009 r., drugą w dniu 18 marca 2009 r., natomiast nową umowę dzierżawy strony zawarły w dniu 15 kwietnia 2009 r. Do należności za korzystanie z terenu został doliczony podatek w wysokości 22%.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie:


Czy należność tytułem korzystania z gruntu w okresie pomiędzy zakończeniem stosunku zobowiązaniowego a rozpoczęciem obowiązywania nowej umowy dzierżawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...


Zdaniem Wnioskodawcy, należność pobrana od byłego dzierżawcy, który nie opuścił gruntu pomimo wygaśnięcia umowy, stanowi wynagrodzenie za korzystanie z gruntu i potwierdza wolę korzystania z przedmiotu dzierżawy po stronie dzierżawcy. Brak podjęcia przez Wnioskodawcę, jako wydzierżawiającego środków prawnych, mających na celu zmianę powstałej sytuacji, a wręcz zawarcie w późniejszym czasie nowej umowy, należy traktować jako milczące przedłużenie umowy najmu, o którym mowa w art. 674 Kodeksu cywilnego. Wnioskodawca, cytując treść art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, stwierdza, iż przedstawiony stan faktyczny wskazuje na jego wolę do wykonania świadczenia przejawiającego się tolerowaniem czynności podjętych przez dotychczasowego dzierżawcę. Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, zachodzi bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi, jaką jest dzierżawa gruntu a uzyskanym z tego tytułu wynagrodzeniem. Wskazano, iż dla określenia czy przedstawiona sytuacja wypełnia definicję usługi, nie ma znaczenia, czy Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie periodycznie czy jednorazowo. Ponadto zawarte w pierwotnej umowie postanowienie dotyczące obowiązku uiszczenia przez dzierżawcę należności tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z terenu nie zwalnia od obowiązku w zakresie VAT, gdyż rzeczywistym zamiarem Wnioskodawcy i dotychczasowego dzierżawcy jest obciążenie wynagrodzeniem za umożliwienie korzystania z terenu. Zdaniem Wnioskodawcy potraktowanie przedmiotowego wynagrodzenia jako odszkodowanie stanowiłoby wyłącznie obejście przepisu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega, m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z ust. 2 ww. przepisu wynika, że czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezależnie od tego czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.


W myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?). Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 powołanej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:


  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.


Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wskazać należy, iż bezumowne korzystanie z cudzej rzeczy regulują przepisy art. 224, 225 oraz art. 674 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Jak wynika z ww. art. 224 i 225 k.c. w przypadku bezumownego korzystania z rzeczy korzystający w złej lub dobrej wierze od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy obowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zwrotu pożytków oraz odszkodowania z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy. Wynagrodzeniem za korzystanie z rzeczy objęte jest wszystko, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby odpłatnie, na podstawie odpowiedniego stosunku prawnego, oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi.

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

W sytuacji, gdy osoba zajmująca rzecz nie opuszcza jej, a właściciel dążąc do tego wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. Świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia ? nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania rzeczą i wynikłe z tego tytułu szkody.

I naczej należy jednak oceniać sytuację, gdy osoba korzystająca z rzeczy użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą), płacąc z tego tytułu określone kwoty.

Reasumując należy stwierdzić, iż decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z rzeczy po zakończeniu stosunku zobowiązaniowego mają okoliczności faktyczne. Generalnie sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumiane, milczące przedłużenie umowy najmu (dzierżawy) ? czynność ta podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług.

Z opisu stanu faktycznego wynika, iż po wygaśnięciu umowy dzierżawy dzierżawca nie wydał przedmiotu umowy ? gruntu. Należność, jaką został obciążony dzierżawca stanowiła równowartość miesięcznych czynszów dzierżawy. Ponadto pierwotna umowa dzierżawy zawierała postanowienie, zgodnie z którym w przypadku, gdy po zakończeniu dzierżawy dzierżawca nadal zajmuje przedmiot dzierżawy, jest zobowiązany zapłacić po zakończeniu dzierżawy wydzierżawiającemu odszkodowanie za bezumowne korzystanie z terenu, będącego uprzednio przedmiotem dzierżawy. Następnie między stronami została zawarta nowa umowa.

W tym stanie rzeczy, w ocenie tut. organu, w przedmiotowej sprawie należności stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług, które podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Końcowo zauważyć należy, iż niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie zagadnienia zawartego w pytaniu, nie rozstrzyga natomiast kwestii związanych z terminem wystawienia faktur VAT, momentem powstania obowiązku podatkowego oraz wysokością stawki VAT w odniesieniu do czynności bezumownego korzystania z gruntu w okresie pomiędzy zakończeniem stosunku zobowiązaniowego a rozpoczęciem obowiązywania nowej umowy dzierżawy, gdyż Wnioskodawca nie przedstawił w tym zakresie zapytania, jak również własnego stanowiska.


Interpretacja ta dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska Nr 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).


Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika