Opodatkowanie transakcji zbycia udziału w prawie własności lokalu użytkowego oraz prawie wieczystego (...)

UZASADNIENIE

W dniu 30 maja 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji zbycia udziału w prawie własności lokalu użytkowego oraz prawie wieczystego użytkowania gruntu.

W złożonym wniosku oraz jego uzupełnieniu, przedstawiono następujący stan faktyczny.

Jest Pani osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej i nie jest Pani podatnikiem podatku VAT. Jednoosobową działalność gospodarczą prowadzi natomiast Pani mąż, wykorzystując w tym celu wspólny majątek. Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2004 r. Sąd Rejonowy przysądził na rzecz Pani oraz męża, pozostających wówczas w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, prawo własności lokalu użytkowego o łącznej powierzchni 291,80 m², składającego się ze znajdujących się na pierwszej i drugiej kondygnacji (czyli na parterze i piętrze) łącznie dziesięciu pomieszczeń, dla którego prowadzona jest księga wieczysta X, wraz z prawem współużytkowania wieczystego działki, na której położony jest dom wielomieszkalny, dla którego prowadzona jest księga wieczysta Y oraz części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu mieszkańców, za określoną cenę. Nieruchomość ta została nabyta na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, regulujących egzekucję z nieruchomości. Nabywcy zapłacili cenę nabycia w całości gotówką. Nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu ww. składników majątku (sprzedaż w ramach egzekucji nie została udokumentowana fakturą VAT). Nabycie nieruchomości nie nastąpiło z zamiarem jej późniejszego zbycia.

Od czerwca 2007 r. Pani mąż rozpoczął wykorzystywanie opisanej wyżej nieruchomości w swojej działalności gospodarczej.

W październiku 2008 r. uzyskano decyzję o warunkach zabudowy, ustalającą warunki zabudowy dla inwestycji dotyczącej rozbudowy budynku handlowo?usługowego (budynku wielomieszkalnego), o którym mowa wyżej, o część magazynową. Rozbudowana powierzchnia 99,03 m² została oddana do użytku w lipcu 2009 r. i wtedy też rozpoczęto jej użytkowanie. Rozbudowa była finansowana z prywatnych środków finansowych Pani i męża. Wydatki poniesione na rozbudowę lokalu stanowiły mniej niż 30% ceny, za którą lokal został nabyty wraz z prawem użytkowania wieczystego w 2004 r. Po rozbudowie lokal był wykorzystywany na potrzeby działalności gospodarczej Pani męża, w ramach której wykonuje on czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług. W dniu 1 kwietnia 2009 r. zawarła Pani wraz z mężem umowę majątkową małżeńską o ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Z dniem zawarcia umowy wyłączono obowiązującą Państwa przed tym dniem majątkową wspólność ustawową i ustanowiono rozdzielność majątkową zwykłą. Nie przeprowadzono jednak podziału majątku dorobkowego. W konsekwencji do dnia złożenia niniejszego wniosku obowiązuje pomiędzy Panią i mężem ustrój, w którym funkcjonują wyłącznie 2 odrębne majątki (Pani oraz i męża), przy czym zarówno Pani, jak i mężowi przysługuje udział w wysokości ½ części w prawie własności każdego ze składników majątkowych, wchodzącego przed dniem 1 kwietnia 2009 r. w skład majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową.

Pani mąż nigdy nie ujął lokalu (udziału w lokalu) ani prawa użytkowania wieczystego (udziału w tym prawie) w ewidencji środków trwałych. Żadne nakłady czynione na ww. nieruchomość, w tym również na rozbudowę lokalu, nie były uwzględniane w kosztach podatkowych Pani męża, który nie dokonywał również odliczeń VAT od żadnych wydatków związanych z ww. nieruchomością ani jej użytkowaniem (w tym również od wydatków na rozbudowę lokalu), poza wydatkami związanymi z bieżącym wykorzystywaniem nieruchomości na potrzeby działalności gospodarczej takimi jak koszty mediów (np. energii elektrycznej, wody), ogrzewania, wywozu nieczystości, podatku od nieruchomości. Mimo, że ww. składniki majątku nie zostały przez Pani męża ujęte w ewidencji środków trwałych, faktycznie są przez niego wykorzystywane do wykonywania działalności gospodarczej.

W związku z tym, że rozbudowa dotyczyła składnika majątku osobistego Pani i męża, nie otrzymywała Pani faktur dokumentujących poniesione wydatki, więc nie przysługiwało ani Pani, ani mężowi prawo do odliczenia podatku naliczonego z dokonanych zakupów.

Handel nieruchomościami nie mieści się w zakresie działalności gospodarczej Pani męża. Lokal nigdy nie był wynajmowany, ani dzierżawiony podmiotom trzecim. W chwili obecnej lokal został sprzedany i jest wynajmowany przez Pani męża od nowego właściciela (umowa najmu zawarta ?od dnia 22 lipca 2011 r. do dnia 31 marca 2011 r.?).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy sprzedaż przysługującego Pani udziału w prawie własności lokalu oraz prawie użytkowania wieczystego nieruchomości podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
   
2. Czy ewentualne rozwiązanie małżeńskiej umowy majątkowej o ustanowieniu rozdzielności majątkowej przed zawarciem umowy sprzedaży składników majątku opisanych we wniosku i przeniesienie przysługujących każdemu z małżonków udziałów w tych składnikach do majątku wspólnego będzie miało jakikolwiek wpływ na podatkowe skutki zbycia tych składników majątku wspólnie przez oboje małżonków?

Pani zdaniem, wyrażonym w uzupełnieniu wniosku, planowane zbycie tych składników majątku nie będzie podlegało opodatkowaniu i tym samym nie będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku od towarów i usług. Powyższe stanowisko pozostaje aktualne również, kiedy przed zawarciem umowy sprzedaży nastąpi rozwiązanie małżeńskiej umowy majątkowej o ustanowieniu rozdzielności majątkowej i przeniesieniu udziałów do majątku wspólnego. Nie wpłynie to w żaden sposób na elementy stanu faktycznego istotne z punktu widzenia analizowanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W interpretacji indywidualnej z dnia 7 września 2011 r. znak ITPP1/443-740/11/MS oceniono Pani stanowisko za nieprawidłowe. Nie zgadzając się z treścią wydanej interpretacji, po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, złożyła Pani skargę.

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2012 r. sygn. akt I SA/Bk 473/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną.

Sąd w wyroku, stwierdził, iż organ dokonał błędnej interpretacji art. 15 ust. 1 w zw. z art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w odniesieniu do przedstawionego we wniosku o udzielenie interpretacji, przyszłego zdarzenia, polegającego na sprzedaży udziału w prawie własności nieruchomości lokalowej oraz prawie współużytkowania wieczystego gruntu.

Sąd zauważył, iż w dziale III ustawy (art. 15 - art. 17) ustawodawca określił, kto jest podatnikiem podatku od towarów i usług. I tak zgodnie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikiem podatku od towarów i usług, są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel, czy też rezultaty takiej działalności. Z kolei działalność gospodarcza dla celów podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub innych usługodawców, w tym również podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, jak również działalność osób wykonujących wolne zawody, także wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podzielił stanowisko odnośnie interpretacji przepisu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT przez Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07 stwierdził, że ?Przepisy art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u.

powinny być rozumiane w ten sposób, że warunkiem sine qua non uznania, iż dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód. (...) Ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług?.

Sąd wskazał również, iż takie rozumienie powołanych przepisów, jest zgodne z art. 2 i art. 4 ust. 1 - 3 VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstwa Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania, jak również z art. 2 ust. 1 lit. a, art. 9 oraz art. 12 ust. 1 lit. b i ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U UE L z dnia 11.12.2006 r. ze zm.).

Wskazana w art. 15 ust. 1 u.p.t.u. definicja podatnika oraz definicja działalności gospodarczej z art. 15 ust. 2 u.p.t.u. ma zasadnicze znaczenie dla zakresu opodatkowania, albowiem wynika z nich, że opodatkowaniu mogą podlegać te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika. Przy czym Sąd podkreślił, iż obie te cechy powinny zostać spełnione jednocześnie, co oznacza, że w odniesieniu do danej czynności konkretny podmiot powinien występować w charakterze podatnika. Tak więc, wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu przez podmiot nie występujący w tym przypadku w charakterze podatnika - nawet jeśli tak w ogóle jest on podatnikiem z innego tytułu - pozostaje poza zakresem opodatkowania. Tak samo wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu przez podatnika jest neutralne z punktu widzenia VAT.

W świetle takiego rozumienia analizowanych przepisów, zdaniem Sądu, organ dokonał błędnej wykładni definicji podatnika zawartej w art. 15 ust. 1 u.p.t.u., albowiem przyjął bezpodstawnie, że Skarżąca mimo iż nie posiada statusu podatnika, zbywając udział w prawie własności lokalu użytkowego oraz w prawie wieczystego użytkowania gruntu, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Sąd podkreślił, iż Skarżąca nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej, jak też nie była podatnikiem podatku od towarów i usług, a udział Skarżącej w prawie własności lokalu użytkowego oraz w prawie wieczystego użytkowania gruntu, był zawsze jej majątkiem prywatnym. Okoliczność, iż nie służył on zaspokajaniu osobistych potrzeb Skarżącej, nie świadczy, iż nie był to majątek prywatny. Sąd wskazał, iż sam zamiar jednokrotnej sprzedaży posiadanego majątku (udziału w prawie własności lokalu użytkowego oraz w prawie wieczystego użytkowania gruntu), przez podmiot nieprowadzący działalności gospodarczej, nie może nadać temu podmiotowi statusu podatnika podatku od towarów i usług. Powyższej oceny nie może zmienić fakt, iż udział w prawie własności lokalu użytkowego oraz w prawie wieczystego użytkowania gruntu, był wykorzystywany przez męża Skarżącej w prowadzeniu działalności gospodarczej, opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Sąd podkreślił, iż z wykładni art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u., wynika, że podatnikiem jest osoba działająca w charakterze producenta, handlowca, czy usługodawcy, a z pewnością takiego charakteru nie można przypisać działalności Skarżącej. Fakt, iż majątek należący do Skarżącej, był wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, w żaden sposób nie przesądza, że Skarżąca jest podmiotem działającym w charakterze producenta, handlowca, czy usługodawcy.

W dniu 10 maja 2012 r. do tut. organu wpłynął prawomocny wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku z dnia 28 lutego 2012 r. sygn. akt I SA/Bk 473/11, uchylający zaskarżoną interpretację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego - biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2011 r. sygn. akt I SA/Bk 473/11 - stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.