Czy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem samochodów osobowych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 19 maja 2009 r. (data wpływu 21 maja 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego faktur dotyczących rat leasingowych samochodów osobowych ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2009 r. złożono wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dotyczących rat leasingowych samochodów osobowych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest Spółką wykorzystującą w prowadzonej działalności samochody osobowe. Przedmiotowe samochody nie spełniają kryteriów, o których mowa w art. 86 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług. W określonej części są przedmiotem umów leasingu, a w określonej części stanowią własność Spółki.

Spółka, rozliczając podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących raty leasingowe ww. pojazdów, uwzględniała kwoty tego podatku stosując zasady przewidziane w art. 86 ust. 3 i 7 ww. ustawy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wobec uznania przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości (wyrok z dnia 22 grudnia 2008 r. sygn. C-414/07) przepisów art. 86 ust. 3 i art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług za wprowadzone z naruszeniem art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych ? wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, Spółce przysługuje prawo odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących raty leasingowe oraz płatności wynikające z umów najmu opisanych samochodów w pełnej wysokości tego podatku...

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na względzie treść art. 17 ust. 6 ww. VI Dyrektywy Rady, obecnie ograniczenia wynikające z art. 86 ust. 3 i 7 oraz art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług wykraczają poza zakres ograniczeń prawa do odliczenia podatku naliczonego obowiązujących w dniu wejścia w życie VI Dyrektywy, tj. w dniu 1 maja 2004 r. Podobne stanowisko, w ocenie Spółki, zajął Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 22 grudnia 2008 r. (sygn. C-414/07). Wskazując na utrwalone orzecznictwo sądów administracyjnych, Spółka wskazała na zasadę prymatu prawa wspólnotowego sprowadzającą się do konieczności dokonywania prowspólnotowej wykładni prawa krajowego. Podsumowując podniosła, iż w stanie faktycznym objętym wnioskiem nie będą miały zastosowania ograniczenia w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego, wynikające z art. 86 ust. 3 i 7 oraz art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Uwzględniając fakt, iż nie obowiązują już przepisy art. 25 ust. 1 pkt 2 i 3a ustawy z dnia 11 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, również one ? w ocenie Spółki - nie mogą być brane pod uwagę w rozstrzyganiu przedmiotowej sprawy. Na poparcie swojego stanowiska wskazała na treść wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 3 kwietnia 2009 r. (sygn. akt I SA/Kr 147/09).

Zdaniem Wnioskodawcy Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących raty leasingowe samochodów osobowych, a tym samym prawo do dokonania korekty rozliczeń w podatku od towarów i usług za minione okresy, z zachowaniem przepisów o limicie czasowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z przytoczonego przepisu wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony jedynie w takim zakresie, w jakim nabyte towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Zatem aby podatnik miał prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z otrzymanych faktur VAT, zakupy dokumentowane tymi fakturami muszą być związane w sposób bezpośredni i bezsporny z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

W myśl ust. 3 powołanego artykułu, w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6.000 zł.

W przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 3, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł. (ust. 7 ww. artykułu).

Od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 21 sierpnia 2005 r. przepis art. 86 ust. 3 stanowił, że w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona według wzoru:

DŁ = 357 kg + n × 68 kg

gdzie:

DŁ - oznacza dopuszczalną ładowność,

n - oznacza liczbę miejsc (siedzeń), łącznie z miejscem dla kierowcy

• kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 5.000 zł.

W przypadku usługobiorców użytkujących samochody, o których mowa w ust. 3 i 5, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodu, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu, nie może jednak przekroczyć kwoty 5.000 zł. (ust. 7 ww. artykułu w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 21 sierpnia 2005 r.).

Na gruncie poprzednio obowiązujących regulacji (do dnia 30 kwietnia 2004 r.), tj. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268 ze zm.), stosownie do treści § 10 ust. 1, usługobiorcom użytkującym samochody osobowe lub inne samochody o dopuszczalnej ładowności do 500 kg na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub umowy o podobnym charakterze nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego oraz do zwrotu różnicy podatku o kwotę podatku naliczonego od czynszu (raty) i innych odpłatności wynikających z zawartej umowy.

W momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej podstawowym aktem określającym ramy prawne opodatkowania podatkiem od wartości dodanej była VI Dyrektywa Rady z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych ? wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. UE L 145 ze zm.). Obecnie Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 2006. 347. 1 ze zm.)

Zgodnie z art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy (oraz art. 176 obowiązującej Dyrektywy) podatek od wartości dodanej nie może być odliczany od wydatków niebędących wydatkami ściśle związanymi z prowadzoną działalnością. Do czasu przyjęcia przez Radę Unii Europejskiej przepisów określających kategorie wydatków niekwalifikujących się do odliczenia podatku od wartości dodanej, państwa członkowskie mogą zachować wyłączenia przewidziane w ich prawie krajowym w momencie wejścia w życie niniejszej Dyrektywy. Na gruncie prawa Unii Europejskiej istnieje zatem możliwość stosowania ograniczeń w odliczaniu podatku naliczonego, pod warunkiem, iż ograniczenia te istniały w prawie krajowym w momencie przystąpienia do Unii Europejskiej. Tym samym omawiany przepis art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy formułuje zasadę ?standstill? (klauzula stałości), przewidującą utrzymanie w mocy krajowych wyłączeń prawa do odliczenia podatku naliczonego, które obowiązywały przed wejściem w życie VI Dyrektywy.

Z uwagi na cel przepisu art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy pojęcie ?prawo krajowe? odnosi się do krajowego systemu odliczenia podatku od wartości dodanej obowiązującego i rzeczywiście stosowanego w chwili wejścia w życie tejże Dyrektywy. Klauzula ?standstill? ma bowiem na celu uniemożliwienie nowym państwom członkowskim dokonanie zmian swych wewnętrznych przepisów w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej w sposób, który oddalałby te przepisy od celów Dyrektywy.

W tym kontekście, uchylenie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, a także rozporządzeń wydanych na jej podstawie, w dniu akcesji Polski do struktur Unii Europejskiej i wprowadzenie przepisów zawierających ograniczenia w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego, samo w sobie nie może stanowić podstawy do stwierdzenia naruszenia art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy. Istotne jest bowiem ustalenie, czy nowe przepisy krajowe nie doprowadziły do rozszerzenia zakresu wcześniejszych krajowych wyłączeń prawa do odliczenia podatku. W podobny sposób do opisanej kwestii odniósł się Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-414/07. Należy przy tym zaznaczyć, że ze względu na zbieżność w tym względzie regulacji Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. uwagi powyższe odnoszą się również do treści art. 176 tego aktu prawnego.

Biorąc pod uwagę opis stanu faktycznego oraz treść powołanych przepisów stwierdzić należy, że Wnioskodawcy nie przysługiwało (przed dniem 1 maja 2004 r.) i nie przysługuje od tej daty, prawo do odliczenia pełnego podatku naliczonego w fakturach dokumentujących raty leasingowe samochodów osobowych. Obowiązujące przed dniem 1 maja 2004 r. regulacje, jak również przepisy obowiązujące od daty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, zawierają ograniczenie prawa do odliczenia pełnego podatku naliczonego związanego z leasingiem samochodów osobowych (przed dniem 1 maja 2004 r. podatnicy nie mieli w ogóle prawa do odliczenia podatku naliczonego, a po dniu akcesji w zakresie limitów określonych odpowiednimi przepisami), a takie pojazdy - jak wskazał Wnioskodawca ? wykorzystywane są w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Końcowo zauważyć należy, że z uwagi na fakt obowiązywania ograniczeń w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z leasingiem samochodów osobowych, przed wejściem Polski do UE, krajowy ustawodawca mógł je, zgodnie z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE, zachować po dniu 30 kwietnia 2004 r. W przypadku powołanych wyżej przepisów zrealizowała się klauzula ?standstiil?, ponieważ nowe przepisy nie wprowadziły do polskiego sytemu prawa podatkowego innych niż obowiązujące przed dniem 1 maja 2004 r. ograniczeń w prawie do odliczenia podatku naliczonego z tytułu płatności rat leasingowych samochodów osobowych.

Stwierdzić należy również, że wydanie interpretacji indywidualnej oparte jest na przedstawionym we wniosku opisie stanu faktycznego. Organy podatkowe każdorazowo zobowiązane są do zbadania wszystkich okoliczności przedstawionych przez Wnioskodawcę i dopiero na tej podstawie wydają swoje rozstrzygnięcia. Na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii nie może wpłynąć powoływanie się przez Spółkę na wyroki sądów administracyjnych, bowiem są one rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają.

Kwestie prawa do odliczenia podatku naliczonego tytułu nabycia samochodów osobowych oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia paliwa służącego do napędu ww. samochodów zostały rozstrzygnięte w odrębnych interpretacjach indywidualnych (nr ITPP2/443-413a/09/AF i ITPP2/443-413b/09/AF).

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-216 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Referencje

ITPP2/443-413a/09/AF, interpretacja indywidualna

ITPP2/443-413b/09/AF, interpretacja indywidualna