Obowiązek opodatkowania czynności wykonanych po upływie okresu gwarancji oraz moment powstania obowiązku (...)

UZASADNIENIE

W dniu 13 kwietnia 2012 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniach 2 oraz 23 lipca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku opodatkowania czynności wykonanych po upływie okresu gwarancji oraz momentu powstania obowiązku podatkowego w tym zakresie.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniach, przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

W dniu 16 września 2005 r. Spółka zawarła z Gminą umowę obejmującą ?Budowę kanalizacji sanitarnej grawitacyjno-ciśnieniowej wraz z przepompowniami ścieków?. Okres gwarancyjny na roboty wykonane przez Spółkę i użyte materiały upłynął w dniu 15 listopada 2008 r. W trakcie realizacji inwestycji, o której wyżej mowa Spółka nabywała rury niezbędne do wykonania kanalizacji sanitarnej od producenta.

Niestety przedmiotowe rury okazały się wadliwe i były powodem wielokrotnych awarii, które mimo upływu okresu gwarancji Spółka usuwała na własny koszt. Gmina zaś oczekiwała nie tyle natychmiastowego usuwania awarii, co bezawaryjnego działania kanalizacji. Spółka specjalizuje się w tego typu pracach i ilość awarii, jaka występowała w poszczególnych latach była co najmniej zaskakująca. Przyczyna mogła znajdować się jedynie w użytym do wykonania materiale (rurach). Na żądanie Spółki doszło w dniu 29 października 2009 r. do spotkania przedstawicieli podmiotów, które wprowadziły rury do obrotu tj. przedstawicieli wykonawcy robót, przedstawicieli sprzedawcy, jak i producenta. Na spotkaniu tym przedstawiciel producenta potwierdził, iż zakupione rury były wadliwe. Ustalono w trakcie spotkania, iż producent dostarczy materiał niewadliwy, zaś powodowa spółka ponownie rury te ułoży w miejsce dotychczasowej kanalizacji. Strony nie ustaliły jednak na piśmie konkretnych terminów dostarczenia niewadliwych rur. Pomimo prowadzenia rozmów i monitów telefonicznych producent stopniowo wycofywał się z ustalonego stanowiska. W tej sytuacji, w pierwszej kolejności Spółka oddała do badań rury wymontowane w czasie usuwania awarii. Badanie przeprowadził branżowy instytut. Podsumowując badania i stanowisko wyrażone w opinii - zastosowana rura nie nadawała się na rurociąg ciśnieniowy i nie spełniała norm wskazanych w deklaracji zgodności. We wnioskach końcowych badający stwierdzają, iż: ?Podsumowując podstawową przyczynę powstawania awarii są niezgodne z normą właściwości rury?.

W tej sytuacji, z uwagi na żądania i oczekiwania inwestora, Spółka wystąpiła z pismem informującym o konieczności wymiany kanalizacji, jak i propozycją wykonania ustaleń dokonanych w dniu 29 października 2009 r. Stanowisko producenta miało jednak na celu jedynie odsunięcie problemu.

W dniu 14 czerwca 2011 r. Spółka i Gmina złożyły do Sądu Rejonowego wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, w której zawezwali producenta rur do próby ugodowej w sprawie o zapłatę odszkodowania w kwocie 500.000 zł solidarnie na rzecz wnioskodawców oraz o wyznaczenie posiedzenia w celu zawarcia ugody między stronami. Z wnioskiem zbiorowym wystąpiła Gmina jako właściciel i inwestor kanalizacji oraz Spółka, która zamontowała wadliwe rury i udzieliła na ich działanie gwarancji. Roszczenie o odszkodowanie obu powodów kształtowało się na tym samym poziomie, z uwagi na konieczność przeprowadzenia demontażu dotychczasowej kanalizacji, jak i położenia niewadliwej.

Na skutek roszczeń pieniężnych, zgłaszanych producentowi rur przez Spółkę i Gminę, a związanych z zakupem oraz użyciem w Gminie wadliwych rur kanalizacji sanitarnej, zawarto w dniu 20 grudnia 2011 r. trójstronną ugodę. W przedmiotowej ugodzie Spółka oraz Gmina oświadczyły, iż:

1. rury zostały użyte zgodnie z ich przeznaczeniem do wykonania kanalizacji,
2. wady rur zostały ujawnione po wykonaniu kanalizacji,
3. ujawnione wady nie są wynikiem nienależytego użycia rur,
4. wobec ujawnionych wad zachodzi konieczność wymiany rur,
5. rury, których dotyczą wady, wykorzystane w P. zostały wyprodukowane przez S.,
6. dokonają wymiany rur na własny koszt, przy użyciu własnych środków.

Jednocześnie producent rur zobowiązał się zapłacić na rzecz Spółki oraz Gminy solidarnie kwotę 100.000 zł, która będzie przelana na rachunek bankowy Spółki, z tym że kwota 90.000 zł pochodziła będzie z odszkodowania wypłaconego przez zakład ubezpieczeń, który ubezpiecza producenta rur w zakresie zgłoszonych roszczeń (OC działalności firmy), a pozostałe 10.000 zł stanowić będą środki własne tego producenta. Jednocześnie producent rur zobowiązał się do przekazania na rzecz Spółki oraz Gminy solidarnie 2.000 metrów rur.

Tego samego dnia, tj. 20 grudnia 2011 r. Gmina oraz Spółka zawarły między sobą kolejną ugodę, tym razem dwustronną, na skutek której Spółka zobowiązała się wykonać bez dodatkowej odpłatności ze strony Gminy - w zamian za środki uzyskane od producenta rur - prace polegające na wymianie wadliwych rur na nowe uzyskane w ramach ugody, w nieprzekraczalnym terminie do dnia 30 września 2012 r. Na wykonane prace Spółka zobowiązała się także udzielić stosownej gwarancji. W dniu 15 marca 2012 r. na rachunek bankowy Spółki wpłynęła kwota 60.000 zł, a w dniu 16 marca 2012 r. kolejne 40.000 zł. W marcu 2012 r. Spółka odebrała także przedmiotowe 2.000 metrów rur od producenta rur. Na chwilę obecną Spółka nie rozpoczęła wymiany wadliwych rur.

Gmina była uczestnikiem postępowania - ugody, bowiem jest właścicielem przedmiotowej kanalizacji sanitarnej, a okres gwarancji jaką udzielił wykonawca, czyli Spółka upłynął już w dniu 15 listopada 2008 r. Cała kwota przelana na konto Spółki przez producenta rur, tj. 100.000 zł jest wynagrodzeniem za czynności (wymianę rur), które Spółka ma wykonać po upływie okresu pierwotnej gwarancji.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy czynności, do których wykonania - zgodnie z ugodą zawartą w dnia 20 grudnia 2011 r. między Spółką, a Gminą - zobowiązana jest Spółka, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
2. Jeżeli stanowią one przedmiot opodatkowania podatkiem od towarów i usług, to w którym momencie powstanie obowiązek podatkowy po stronie Spółki? W momencie otrzymania środków pieniężnych od producenta rur, czy też mamy tu do czynienia z obowiązkiem podatkowym dotyczącym usług budowlanych?

Zdaniem Wnioskodawcy, art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług ściśle określa zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. W tym zamkniętym katalogu nie mieści się odszkodowanie, którym jest kwota 100.000 zł otrzymana od producenta rur. Jest ona ? zdaniem Spółki - formą odszkodowania za prace wykonane przez nią zarówno przed jak i po podpisaniu ugody z dnia 20 grudnia 2011 r.

Zdaniem Spółki otrzymane środki pieniężne oraz wykonane w przyszłości czynności nie będą stanowiły przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a także nie będą rodziły powstania obowiązku podatkowego w tym przedmiocie. Jednak w przypadku gdy czynności te okazałaby się czynnościami opodatkowanymi, Spółka uważa, iż w momencie otrzymania środków pieniężnych od producenta rur winna wystawić fakturę na zaliczkę, od której obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. w momencie otrzymania środków pieniężnych (mimo iż do chwili obecnej przedmiotowe roboty nie zostały wykonane).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054) ? zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Wykładnia przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, iż opodatkowaniu co do zasady podlegają usługi świadczone odpłatnie, przy czym związek pomiędzy otrzymaną odpłatnością, a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie.

Z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE, m.in. w sprawie G-16/93 Tolsma wynika, że aby określone świadczenie mogło być uznane za opodatkowaną usługę musi zachodzić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a należnym wynagrodzeniem. A zatem korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, w sytuacji zaś, gdy taki związek nie istnieje, nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 19 ust. 11 ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług budowlanych lub budowlano-montażowych.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Według ust. 3 ww. artykułu, przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

Przepis § 9 ust. 1 tego aktu prawnego określa, że fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.

Na podstawie § 10 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Ze złożonego wniosku wynika, że na skutek roszczeń pieniężnych, zgłaszanych producentowi rur przez Spółkę i Gminę, a związanych z zakupem oraz użyciem w ramach realizowanej inwestycji wadliwych rur kanalizacji sanitarnej, zawarto w dniu 20 grudnia 2011 r. trójstronną ugodę. W przedmiotowej ugodzie Spółka oraz Gmina oświadczyły, iż:

1. rury zostały użyte zgodnie z ich przeznaczeniem do wykonania kanalizacji,
2. wady rur zostały ujawnione po wykonaniu kanalizacji,
3. ujawnione wady nie są wynikiem nienależytego użycia rur,
4. wobec ujawnionych wad zachodzi konieczność wymiany rur,
5. rury, których dotyczą wady, wykorzystane w P. zostały wyprodukowane przez S.,
6. dokonają wymiany rur na własny koszt, przy użyciu własnych środków.

Jednocześnie producent rur zobowiązał się zapłacić na rzecz Spółki oraz Gminy solidarnie kwotę 100.000 zł, która będzie przelana na rachunek bankowy Spółki, z tym że kwota 90.000 zł pochodziła będzie z odszkodowania wypłaconego przez zakład ubezpieczeń, który ubezpiecza producenta rur w zakresie zgłoszonych roszczeń (OC działalności firmy), a pozostałe 10.000 zł stanowić będą środki własne tego producenta. Ponadto producent rur zobowiązał się do przekazania na rzecz Spółki oraz Gminy solidarnie 2.000 metrów rur. Tego samego dnia, tj. 20 grudnia 2011 r. Gmina oraz Spółka zawarły między sobą kolejną ugodę, tym razem dwustronną, na podstawie której Spółka zobowiązała się wykonać bez dodatkowej odpłatności ze strony Gminy - w zamian za środki uzyskane od producenta rur - prace polegające na wymianie wadliwych rur na nowe. Cała kwota przelana na konto Spółki przez producenta rur, tj. 100.000 zł jest wynagrodzeniem za czynności (wymianę rur), które Spółka ma wykonać po upływie okresu pierwotnej gwarancji. W dniu 15 marca 2012 r. na rachunek bankowy Spółki wpłynęła kwota 60.000 zł, a w dniu 16 marca 2012 r. kolejne 40.000 zł. W marcu 2012 r. Spółka odebrała także przedmiotowe 2.000 metrów rur od producenta. Na chwilę obecną Spółka nie rozpoczęła wymiany wadliwych rur.

Na tym tle Spółka powzięła wątpliwość dotyczącą obowiązku opodatkowania ww. czynności wykonywanych po upływie okresu gwarancji oraz momentu powstania obowiązku podatkowego w tym zakresie.

Mając na uwadze stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) przedstawiony we wniosku oraz powołane regulacje z zakresu podatku od towarów i usług stwierdzić należy że, skoro ? jak wskazano we wniosku - cała kwota przelana na konto Spółki przez producenta rur, tj. 100.000 zł jest wynagrodzeniem za czynności (wymianę rur), które Spółka ma wykonać po upływie okresu pierwotnej gwarancji, to - wbrew stanowisku Spółki - na gruncie niniejszej sprawy mamy do czynienia z odpłatną usługą, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto skoro czynności, które zamierza wykonać Spółka (wymiana rur) będą miały charakter usług budowlanych, bądź budowlano-montażowych, obowiązek podatkowy w stosunku do tych czynności powstał zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) ustawy, tj. z chwilą otrzymania przez Spółkę poszczególnych części ww. kwoty, tj. w dniach 15 i 16 marca 2012 r. W tej sytuacji mimo, iż ww. odpłatność wpłynęła bezpośrednio na konto Spółki przed rozpoczęciem świadczenia usług wymiany rur - wbrew opinii Spółki - hipoteza normy zawartej w art. 19 ust. 11 ustawy nie będzie miała zastosowania.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że tutejszy organ nie dokonywał oceny dokumentów załączonych do wniosku. Zgodnie bowiem z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego, zatem niniejszą interpretację wydano wyłącznie w oparciu o stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) przedstawiony we wniosku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia, a w przypadku zdarzenia przyszłego ? w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.