Opodatkowanie zakupu wierzytelności poniżej ich wartości nominalnej, w celu ich odzyskiwania na własny (...)

UZASADNIENIE

W dniu 4 czerwca 2012 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 14 sierpnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zakupu wierzytelności poniżej ich wartości nominalnej, w celu ich odzyskiwania na własny rachunek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zamierza poszerzyć zakres prowadzonej działalności gospodarczej. Nowa działalność gospodarcza będzie polegać na wykupie trudnościągalnych wierzytelności a następnie ich odzyskiwaniu na własny rachunek. Należności nabywane będą od wierzyciela w drodze bezzwrotnej cesji na rzecz Spółki. Większość nabywanych wierzytelności będzie wynikała z obrotu gospodarczego, z faktur VAT.

Wierzytelności przeniesione zostaną na Spółkę wraz z wszelkimi przynależnymi prawami. W umowie cesji nie będzie zastrzeżenia cesji zwrotnej. Spółka po nabyciu wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek będzie dokonywać ich odzyskiwania na własny rachunek.

Źródłem dochodu będzie różnica między ceną nabycia wierzytelności a kwotą ściągniętą z tytułu wierzytelności od dłużnika. Cena jaką Spółka zapłaci cedentowi za wierzytelność będzie odpowiadała ekonomicznej wartości wierzytelności a w związku z zawarciem umowy cesji Spółka nie otrzyma od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy kwota różnicy między ceną nabycia wierzytelności a wartością nominalną powinna być traktowana jako wynagrodzenie za usługę finansową na rzecz zbywcy wierzytelności?
2. Jeżeli tak, to czy od kwoty różnicy między ceną nabycia wierzytelności a wartością nominalną wierzytelności Spółka powinna odprowadzić podatek od towarów i usług w wysokości podstawowej i czy na tę różnicę powinna wystawić fakturę na zbywcę wierzytelności?

Zdaniem Wnioskodawcy, zakup wierzytelności w cenie niższej niż cena nominalna nie stanowi usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w żadnej wysokości, ani nie ma konieczności wystawienia faktury VAT na różnicę między ceną nominalną i ceną zakupu.

W świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 27 października 2011 r. w sprawie GFKL Financial Services AG (C-93/10), różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie jest wynagrodzeniem za ewentualną usługę świadczoną przez nabywcę. Zdaniem Trybunału, nie istnieje bezpośredni związek między hipotetycznym wynagrodzeniem nabywcy i jego świadczeniem. Natomiast, zgodnie z zasadami wspólnotowego systemu VAT, istnienie takiego związku jest niezbędne do tego, aby daną czynność uznać za podlegającą opodatkowaniu.

W konsekwencji Trybunał uznał więc, że ten, kto nabywa wierzytelność po cenie rynkowej niższej niż wartość nominalna, nie świadczy na rzecz zbywcy wierzytelności usługi opodatkowanej VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (?).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Stosownie do brzmienia ust. 2 pkt 2 powyższego artykułu, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższego przepisu wynika zatem, iż nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych wprawdzie nieodpłatnie, lecz do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych ? wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc ustalona przez strony umowy cesji cena ?trudnych? wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka zamierza poszerzyć zakres prowadzonej działalności gospodarczej o wykup trudnościągalnych wierzytelności a następnie ich odzyskiwaniu na własny rachunek. Należności nabywane będą od wierzyciela w drodze bezzwrotnej cesji na rzecz Spółki. Większość nabywanych wierzytelności będzie wynikała z obrotu gospodarczego, z faktur VAT. Wierzytelności przeniesione zostaną na Spółkę wraz z wszelkimi przynależnymi prawami. W umowie cesji nie będzie zastrzeżenia cesji zwrotnej. Spółka po nabyciu wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek będzie dokonywać ich odzyskiwania na własny rachunek. Źródłem dochodu będzie różnica między ceną nabycia wierzytelności a kwotą ściągniętą z tytułu wierzytelności od dłużnika. Cena jaką Spółka zapłaci cedentowi za wierzytelność będzie odpowiadała ekonomicznej wartości wierzytelności a w związku z zawarciem umowy cesji Spółka nie otrzyma od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że skoro cena, jaką Spółka zapłaci cedentowi tytułem nabycia ?trudnych? wierzytelności będzie odpowiadała ekonomicznej wartości tych wierzytelności, a w związku z zawarciem umowy cesji nie otrzyma od cedenta jakiegokolwiek wynagrodzenia, to w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Spółka nie będzie również dokonywała nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, podlegającym opodatkowaniu, bowiem treść wniosku nie wskazuje, by nabywane przez Spółkę wierzytelności miały służyć do celów innych niż działalność gospodarcza.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie Spółka nie będzie dokonywała czynności, które na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu.

Podkreślić należy, iż niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe, co oznacza, iż w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.