Jak dokumentować i rozliczać podatek od towarów i usług z tytułu wynajmu lokalu użytkowego stanowiącego (...)
Jak dokumentować i rozliczać podatek od towarów i usług z tytułu wynajmu lokalu użytkowego stanowiącego współwłasność małżeńską?
W zakresie podatku od towarów i usług.
W świetle obowiązującego aktualnie stanu prawnego obrót z tyt. wynajmowania lokalu użytkowego stanowiącego współwłasność małżeńską majątkową z punktu widzenia podatku od towarów i usług należy rozdzielić na poszczególnych małżonków, gdyż w tym przypadku każde z nich jest traktowane jako odrębny, niezależny podmiot w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 08 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) oznacza to również, że każde z małżonków winno odrębnie wystawiać dla najemcy, w zależności od statusu, odpowiednio rachunki lub faktury VAT z tyt. świadczenia usług najmu. W świetle powyższego oraz w związku z faktem, iż nie macie Państwo zniesionej współwłasności małżeńskiej należy stwierdzić, że każde z Państwa jest podatnikiem podatku od towarów i usług z racji wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem tj. świadczeniem usług najmu i nie ma możliwości w tym przypadku scedowania obowiązków podatkowych w zakresie podatku VAT na jedno z małżonków, z tym że art. 14 cyt. ustawy o VAT przewiduje przypadki, w których podatnik jest zwolniony od tego podatku.
Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o VAT, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży towarów w rozumieniu art. 2 ust. 1 i 3, a także wartość eksportu towarów lub usług nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych, odpowiadającej kwocie 10.000 EURO. W 2003r. limit obrotów za poprzedni rok podatkowy tj. za rok 2002r., uprawniający do korzystania z podmiotowego zwolnienia od VAT w 2003r. stanowi kwota 40.900,-zł. Zgodnie zaś z ust. 6 cyt. art. 14 podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności określonych w art. 2 (tj. m.in. najmu) w ciągu roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży towarów nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty określonej w ust. 1 pkt 1(...) tj. kwoty 40.900,-zł. Limit obrotów dający prawo do korzystania ze zwolnienia przez podatnika rozpoczynającego działalność w trakcie roku podatkowego ustala się następująco :
10.000EURO x ilość dni prowadzenia działalności do końca roku
365
Zatem skoro małżonek jest podatnikiem podatku VAT, zobowiązanym do rozliczania się z tego podatku w związku z wykonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem w ramach działalności gospodarczej to, zobowiązany jest również do rozliczania się z podatku VAT należnego od świadczonej usługi najmu w 50% należności określonej w umowie najmu oraz ma obowiązek w tej części naliczyć podatek należny i wystawić fakturę VAT.
Natomiast w sytuacji, gdy żona nigdy nie wykonywała i nie wykonuje jako osoba fizyczna żadnych innych czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT poza usługami najmu i z tytułu tych usług nigdy nie przekroczyła łącznie w danym roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych, odpowiadającej kwocie 10.000 EURO, bądź w przypadku gdy najem rozpoczynany był w trakcie roku podatkowego nie przekroczyła tej kwoty w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, to jest wówczas podatnikiem podmiotowo zwolnionym od VAT i z tytułu świadczonej usługi może wystawiać tylko rachunki na 50 % wartości należności ustalonej w umowie najmu.
Ponadto zgodnie z art. 14 ust. 7a cyt. ustawy o VAT, jeżeli była Pani kiedykolwiek podatnikiem podatku VAT, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może Pani dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utraciła Pani prawo do zwolnienia lub zrezygnowała Pani z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 14 ust. 1.
Zgodnie z treścią § 34 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. N r 27, poz. 268 ze zm.) zarejestrowani podatnicy, posiadający numer identyfikacji podatkowej lub posługujący się numerem tymczasowym, wystawiają faktury oznaczone wyrazami 'FAKTURA VAT', z wyjątkiem podatników korzystający ze zwolnień określonych w art. 14 ust. 1, 5 i 6 ustawy oraz wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku wymienione w art. 7 ust. 1 ustawy lub czynności zwolnione przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ustawy. W § 45 pkt 5 cyt. rozporządzenia postanowiono, że podatnicy, którzy nie są obowiązani do wystawiania faktur VAT, a więc korzystający ze zwolnień określonych w art. 14 ust. 1, 5 i 6 ustawy oraz wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku wymienione w art. 7 ust. 1 ustawy lub czynności zwolnione przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ustawy, wystawiają rachunki, o których mowa w art. 87-90 ustawy Ordynacja podatkowa, uznawane za faktury.
W przypadku świadczenia usług najmu zgodnie z § 40 ust. 1 i 2 cyt. rozporządzenia fakturę (rachunek) wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego i nie wcześniej niż 30 dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy zaś w tym przypadku powstaje na podstawie art. 6 ust. 8b pkt 4 cyt. ustawy o VAT z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności i z tą chwilą podatnik zobowiązany do rozliczania się z podatku VAT winien naliczyć podatek należny z tytułu świadczenia usług najmu. Jak wynika z powyższego częstotliwość wystawiania faktur i rachunków z tytułu najmu uzależniona jest od momentu otrzymania części lub całości zapłaty oraz w przypadku ich braku od wyznaczonego w umowie terminu płatności. Możliwości i warunki korzystania ze zwolnienia od podatku VAT zostały ściśle określone w/w przepisami.
W świetle powyższego proponowany przez Stronę system rozliczeń tj. aby rachunki w imieniu współmałżonków wystawiała żona i aby były to rachunki bez naliczonego podatku VAT nie jest zgodny z obowiązującymi w zakresie podatku VAT przepisami.
W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Jak stanowi przepis art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) przychody z udziału w spółce niebędącej osoba prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali podatkowej. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.
Zgodnie zaś z przepisem art. 8 ust.3 cytowanej ustawy powyższe zasady mają również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy (najem, podnajem, dzierżawa i inne umowy o podobnym charakterze) przychody ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości dochodu osiągniętego z tego źródła przez jednego z nich. Oświadczenie, o którym mowa należy złożyć we własnym urzędzie skarbowym najpóźniej do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał, ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy, pierwszy przychód ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy. Wybór zasady opodatkowania całości dochodu, przez jednego z małżonków wyrażony w oświadczeniu, o którym mowa wyżej, obowiązuje przy zapłacie zaliczek i składaniu deklaracji za cały dany rok podatkowy oraz składaniu zeznania o wysokości osiągniętego dochodu.
Wobec niezłożenia przez Państwa stosownego oświadczenia w 2003r. nie podziela się również stanowiska Państwa zajętego w zapytaniu, w zakresie sposobu rozliczania się w podatku dochodowego od osób fizycznych. Posiadana nieruchomość (lokal użytkowy) jest wspólną własnością małżonków. Nie został on wprowadzony do ewidencji środków trwałych przez żadnych z małżonków prowadzących odrębne działalności. Przychody z najmu tego lokalu są przychodami z odrębnego źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy.
W związku z powyższym należy przychody z tego źródła określać proporcjonalnie do udziału w zysku oraz połączyć z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.