Czy w przypadku zawarcia ugody przed sądem, na skutek bezumownej eksploatacji złóż piasków, Gmina (...)

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Gmina domaga się od H. zapłaty z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości będących własnością Gminy oraz z tytułu wydobycia złóż piasków szklarskich z tych gruntów.
Z przeprowadzonej ekspertyzy wynika, że 'wartość wydobytego urobku piasków szklarskich w latach 1995-2004 wynosi 1.621.800 zł'; wartość po uwzględnieniu inflacji wyniesie 2.173.000 zł.
Gmina złożyła pozew o zapłatę 2.173.000 zł przeciwko H. do Sądu Okręgowego i obecnie wolą stron jest zawarcie ugody przed sądem w niniejszym sporze. Tytułem całkowitego zaspokojenia roszczeń Gminy - H. proponuje wykonanie robót ziemnych przy budowie stadionu środowiskowego. Wartość wyżej wymienionych robót, zgodnie z kosztorysem, jest porównywalna do kwoty, której Gmina domaga się w pozwie.

Stanowisko zawarte we wniosku wskazuje, że 'nie powstanie dla Gminy obowiązek podatkowy wynikający z ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług'.

Po rozpatrzeniu wniosku Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pile uznał stanowisko przedstawione we wniosku za nieprawidłowe. Stwierdził, że Gmina na rzecz H. dokonała dostawy piasków szklarskich, zatem dokonała dostawy towaru. Natomiast H. w zamian wykona roboty ziemne przy budowie stadionu środowiskowego, zatem będzie świadczyła usługi.W związku z powyższym, jak stwierdził Naczelnik Urzędu Skarbowego, dostawa piasków szklarskich podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, i za okres nie objęty przedawnieniem zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług powinna podlegać rozliczeniom w miesięcznych deklaracjach VAT-7. Ponadto, zdaniem Naczelnika Urzędu Skarbowego, zawarcie ugody sądowej nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego.

Na postanowienie z dnia 23.10.2006r. wniesiono zażalenie, wskazując na naruszenie przez Naczelnika Urzędu Skarbowego art.5 ust.1 i art.7 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług.
W uzasadnieniu zażalenia Strona podkreśla, że zarówno korzystanie przez H. z nieruchomości Gminy, jak i wydobywanie złóż piasków szklarskich z tych nieruchomości było bezumowne. Gmina dopiero po otrzymaniu od geodety w grudniu 2003r. informacji, że na działkach Gminy H. prowadzi czynną eksploatację (bez zgody Gminy) złóż piasków szklarskich z tych działek, zwróciła się do H. o przedłożenie stosownego porozumienia, umowy zezwalającej 'na wejście na działki i eksploatację złóż piasków szklarskich z tych działek'. H.

takich dokumentów Gminie nie przedłożyła.
Gmina również nie posiada takiego porozumienia , stąd też zaistniała konieczność wystąpienia do sądu z pozwem o zapłatę za bezumowne korzystanie z gruntów oraz eksploatację złóż piasków szklarskich. W związku z powyższym, zdaniem Strony, nie może być mowy o jakiejkolwiek dostawie piasków szklarskich przez Gminę , a tym samym o przeniesieniu prawa do rozporządzania przez H. towarami jak właściciel, tym bardziej, że w ogóle wolą Gminy nie było dostarczanie piasków szklarskich H.
Ponadto podano, że 'dostarczanie piasku nie może być wykonywaniem przez Gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej'. Zgodnie z art.7 ust.1 ustawy o samorządzie gminnym, zadania o charakterze użyteczności publicznej są zadaniami własnymi Gminy, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspakajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.
Zdaniem Gminy dostawa piasku szklarskiego w takiej formie, z punktu widzenia ustawy o samorządzie gminnym jest niedopuszczalna, gdyż gmina musiałaby prowadzić działalność gospodarczą i byłaby to działalność wykraczająca poza zadania własne Gminy.

Po rozpatrzeniu zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wyjaśnia:

Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.Nr 54, poz.535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez dostawę towarów, stosownie do art.7 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Jednocześnie należy zauważyć, że przy określeniu czy istnieje przedmiot opodatkowania, mniej istotna jest formalnoprawna strona danej czynności, a bardziej jej faktyczny przebieg i osiągnięty rezultat, zgodny z zamiarem umawiających się stron.
Żeby uznać daną czynność za opodatkowaną, pomiędzy stronami umowy musi istnieć wzajemny stosunek zobowiązaniowy oznaczający, że jeden podmiot, w zamian za wynagrodzenie, zobowiązany jest do spełnienia na rzecz innego podmiotu określonego świadczenia. Nie podlegają, w związku z tym, opodatkowaniu czynności, które następują wbrew woli świadczeniodawcy, poza przypadkami wyraźnie w ustawie wskazanymi (np. przeniesienie z nakazu władzy publicznej - art.7 ust.1 pkt 1 ustawy).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że pomiędzy Gminą a H. nie zostało zawarte żadne porozumienie dotyczące eksploatacji złóż piasku szklarskiego. Ponadto, jak podkreślił Wnioskodawca, 'w ogóle wolą Gminy nie było dostarczanie piasków szklarskich H.'. Tak więc bezumowne wydobywanie piasku szklarskiego nie jest równoznaczne z dostawą towaru, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, tym bardziej, iż odbywało się wbrew woli właściciela.
W sytuacji, gdy H. wydobywała piasek bez zgody właściciela, należy zauważyć, że pomiędzy właścicielem, a korzystającym bezumownie z rzeczy nie istniał żaden stosunek prawny (umowa), w ramach którego miałyby być spełnione świadczenia wzajemne.
Eksploatacja przez H. złóż piasków szklarskich, nieoparta na tytule prawnym, wskazującym obowiązek ich dostawy oraz wysokość wynagrodzenia - nie podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy ponadto zwrócić uwagę, iż kwestie bezumownego korzystania z cudzej własności reguluje art.224 i 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz.93 ze zm.). Zgodnie z powołanymi przepisami właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy. Zapłata w tym przypadku określonej kwoty pieniężnej wiąże się z prawem żądania naprawienia wynikłej dla właściciela rzeczy szkody z tytułu bezprawnego korzystania z gruntów. Żądanie wynagrodzenia (roszczenie pieniężne) stanowi w istocie odszkodowanie. Właścicielowi przysługuje zatem prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści.

Wobec powyższego należy zauważyć, że bezumowna eksploatacja złóż piasków szklarskich, na którą Wnioskodawca nie wyraził zgody, nie stanowi dostawy piasków w świetle art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast żądanie z tego tytułu zapłaty nie stanowi należności za wykonanie czynności wymienionych w art.5 ww. ustawy i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej decyzji.