Czy w zaistniałych okolicznościach sprzedaż w toku postępowania upadłościowego przedmiotowych praw (...)

Ze stanu faktycznego przedstawionego w piśmie wynika, iż Sąd Rejonowy w Toruniu XIII Wydział Gospodarczy dla spraw Upadłościowych i Naprawczych postanowieniem z dnia 10 lutego 2004 roku ogłosił upadłość .... W toku postępowania upadłościowego z opcją likwidacyjną w październiku i listopadzie 2004 roku sprzedał Pan udziały we współwłasności nieruchomości z którymi związane były prawa do wyłącznego korzystania z lokali mieszkalnych na wynajem znajdujących się w budynkach wzniesionych przed 1 stycznia 2001 r. z wykorzystaniem przez upadłego ulgi przewidzianej w art. 26 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu ówcześnie obowiązującym. Z ulgi korzystano w latach 1999-2004 .Sprzedaż nastąpiła przed upływem 10 lat licząc od końca roku , w którym otrzymano decyzję dotyczącą użytkowania budynków. Od przychodów uzyskanych ze sprzedaży udziałów we współwłasności przedmiotowych nieruchomości zadeklarował Pan i odprowadził zryczałtowany podatek dochodowy (PIT-23).

Wobec powyższego ma Pan wątpliwości czy w zaistniałych okolicznościach sprzedaż w toku postępowania upadłościowego przedmiotowych praw rodzi skutki przewidziane w przepisach podatkowych dla ich zbycia przez podatnika. W szczególności czy stosowania do art. 7 ust. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu określonym w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) należy doliczyć uprzednio odliczone kwoty do dochodów roku podatkowego, w którym nastąpiło zbycie i czy zwiększony w powyższy sposób podatek należny jest za okres po ogłoszeniu upadłości.

Zdaniem Pana specyfika postępowania upadłościowego z opcją likwidacyjną i szczególna cenzura jaką dla wszelkich zobowiązań upadłego stanowi data ogłoszenia upadłości , powodują, że w ramach wykładni celowościowej powoływanych przepisów podatkowych oraz norm prawa upadłościowego i naprawczego, podatek dochodowy wynikający z odliczeń dokonanych w ramach ulg przed ogłoszeniem upadłości nie powinien być traktowany jako należny za okres po ogłoszeniu upadłości, a zobowiązanie podatkowe wynikające z doliczenia do dochodu kwot odliczonych od niego przed ogłoszeniem upadłości zwiększać powinno zobowiązania należne za ten okres. Uważa Pan również , że zbywane przez Pana udziały w nieruchomościach obciążone są hipotekami przewyższającymi cenę uzyskaną z ich sprzedaży. Wpływy ze sprzedaży rzeczy obciążonej hipotekami stosownie do art. 345 prawa upadłościowego i naprawczego przeznaczone są wyłącznie na zaspokojenie zabezpieczonych wierzytelności i kosztów związanych ze sprzedażą. Według Pana do kosztów takich zaliczyć można ryczałtowy podatek dochodowy w wysokości 10 % ceny sprzedaży , zapłacony zgodnie z art. 28 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pana zdaniem wątpliwości budzić mogłoby zaliczenie do kosztów związanych ze sprzedażą podatku dochodowego ustalonego w skutek doliczenia do bieżących dochodów kwot odliczonych z tytułu ulgi, z których upadły korzystał przed ogłoszeniem upadłości.

Podnosi Pan , iż Pana stanowisko nie znajduje bezpośredniego źródła w przepisach prawa podatkowego oraz prawa upadłościowego i naprawczego, ma jednak oparcie w ich wykładni celowościowej.

Sytuacja , w której osoba fizyczna uzyskuje dochody do opodatkowania i korzysta z ulg polegających na odliczeniach od dochodu wydatków poniesionych na budowę lokali pod wynajem, a następnie upada , niewątpliwie należy do bardzo rzadkich i nietypowych zdarzeń. Nie ma ona wyraźnego uregulowania, w przepisach, stąd uważa Pan za dopuszczalne posiłkowanie się ich wykładnią celowościową prowadzącą do przedstawionych wyżej ustaleń.

Zdaniem organu podatkowego wszelkie zwolnienia i ulgi według utrwalonej linii orzecznictwa są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania. Mamy do czynienia z ulgą w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu budowy budynku pod wynajem , która obwarowana jest pewnymi warunkami i nie dotrzymanie tych warunków powoduje utratę tej ulgi.

Zgodnie z art. 7 ust. 14 ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 1104 z późn.zm.) podatnicy, którzy korzystali z odliczeń, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w latach 1997-2000 i przed upływem dziesięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym:

1. nastąpiło zbycie budynku, lokalu mieszkalnego, udziału we współwłasności lub
2. wynajęto budynek albo lokal mieszkalny osobom, które w stosunku do właściciela lub chociażby do jednego ze współwłaścicieli zaliczone są do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, lub
3. dokonano zmiany przeznaczenia budynku lub lokalu z mieszkalnego na użytkowy albo przeznaczono budynek lub lokal mieszkalny na potrzeby właściciela lub współwłaściciela, lub
4. zbyto działkę lub prawo wieczystego użytkowania gruntu pod budowę tego budynku

• są obowiązani doliczyć do dochodów roku podatkowego, w którym nastąpiły te okoliczności, uprzednio odliczone kwoty.

W przepisach podatkowych brak jest unormowania, z którego wynikałoby ,że upadły zachowuje prawo do ulgi, w sytuacji gdy dochodzi do zbycia (przed upływem 10 lat licząc od końca roku, w którym otrzymano decyzję dotyczącą użytkowania budynków) przez syndyka w toku postępowania upadłościowego praw upadłego do lokali mieszkalnych w budynkach z mieszkaniami pod wynajem ? przy budowie których Upadły korzystał z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych .

Przyjęcie proponowanej przez Pana wykładni celowościowej prowadziłoby do nieuzasadnionego uprzywilejowania Podatników , wobec których ogłoszono upadłość w stosunku do Podatników wobec których nie ogłoszono upadłości. Byłoby to naruszenie zasady równości opodatkowania. Wykładnia celowościowa nie może stanowić uzasadnienia do zwolnienia Podatników wobec których ogłoszono upadłość od doliczenia do dochodów roku podatkowego uprzednio odliczonych kwot ulgi z tytułu budowy budynku pod wynajem.

Mogłoby to prowadzić w niektórych przypadkach do nadużywania praw przez Podatników wobec których ogłoszono upadłość.

Jeśli syndyk wybiera opcję sprzedaży praw upadłego do lokali mieszkalnych musi się liczyć z wszelkimi obowiązkami występującymi na gruncie prawa podatkowego, w tym również do doliczenia do dochodów roku podatkowego uprzednio odliczonych kwot ulgi z tytułu budowy budynku pod wynajem

Z punku widzenia interesów wierzycieli niewątpliwie stosowanie wykładni celowościowej w takim przypadku byłoby uzasadnione, ze względów ekonomicznych, lecz nie znajduje odzwierciedlenia w przepisach prawa.

Z treści art. 7 ust. 15 ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw wynika odesłanie do art. 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych , z którego wynika , iż podatek od przychodu , o którym mowa w ust.1, ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10 % uzyskanego przychodu.

Reasumując należy stwierdzić, iż zbycie (przed upływem 10 lat licząc od końca roku, w którym otrzymano decyzję dotyczącą użytkowania budynków) przez syndyka w toku postępowania upadłościowego praw upadłego do lokali mieszkalnych w budynkach z mieszkaniami pod wynajem ? przy budowie których Upadły korzystał z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych powoduje powstanie zobowiązania podatkowego należnego za okres po ogłoszeniu upadłości w myśl postanowienia art. 7 ust. 14 ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Natomiast Pana pytanie czy podatek związany ze zbyciem praw upadłego do lokali mieszkalnych w budynkach z mieszkaniami pod wynajem stanowi koszt związany ze sprzedażą stosownie do art. 345 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ) wykracza poza przepisy prawa podatkowego i w tym zakresie organ podatkowy nie może udzielić odpowiedzi.

Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony w Pana piśmie z dnia 20 grudnia 2004 roku oraz stan prawny obowiązujący w dniu datowania odpowiedzi.