Czy sprzedaż nieruchoności nabytej w drodze spadku, dla której nastepnie dokonano działu spadku i (...)

U Z A S A D N I E N I E

Dnia 31.01.2005 r. do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w C. wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.Z przedłożonego wniosku i dołączonych dokumentów wynika, iż prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w C. z dnia .....2000 r. Sygn. akt ..... prawo do spadku po zmarłym w dniu 26.07.1995 r. H B na podstawie dziedziczenia ustawowego nabyli : żona W B oraz dzieci O W i M R po 1/3 części każda z tych osób.W skład masy spadkowej po zmarłym HB weszła m. in. #189; nieruchomości objętej kw .... o pow. 0.1438 ha położonej we wsi W. gm. M, #189; nieruchomości o pow. 0.4470 ha położonej we wsi N gm. P, #189; prawa użytkowania wieczystego gruntu o pow. 0.0493 ha i własność #189; budynku mieszkalnego stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności położonych przy ul. ... w C.Aktem notarialnym z dnia .....2002 r. Rep. A Nr .... spadkobiercy dokonali działu spadku po HB oraz zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego.W związku z ww. działem spadku oraz zniesieniem współwłasności i współużytkowania wieczystego OW nabyła w całości prawo użytkowania wieczystego gruntu o pow. 0.0493 ha i własność budynku mieszkalnego stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności położonych przy ul. ....w C., MR nabyła w całości nieruchomość o pow. 0.1438 ha położoną we wsi W, WB nabyła w całości nieruchomość o pow. 0.4470 ha położoną we wsi N. W ww. akcie notarialnym zaznaczono, że dział spadku, zniesienie współwłasności i współużytkowania wieczystego następuje pomiędzy stronami nieodpłatnie, bez roszczeń i dopłat z tytułu wyrównania przysporzeń, nakładów i z innego stosunku. Aktem notarialnym z dnia .....2004 r. Rep. A Nr .... OW sprzedała prawo użytkowania wieczystego gruntu i własność budynku mieszkalnego stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności położonych przy ul. ....w C. Zdaniem wnioskodawczyni spełnia ona przesłanki zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód uzyskany przez nią z ww. sprzedaży jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych i brak jest obowiązku uiszczenia zryczałtowanego podatku dochodowego określonego w art. 28 ww. ustawy.
Postanowieniem Nr .... z dnia 16.02.2005 r. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w C. stwierdził nieprawidłowość stanowiska wnioskodawczyni, dotyczącego zwolnienia od opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży ww. nieruchomości położonej w C. przy ul. ...., ,gdyż udział wynoszący 5/6 części ww. nieruchomości został nabyty przez OW w drodze działu spadku i zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego, nie zaś w drodze spadku.

Pismem z dn. 02.03.2005 r. podatniczka wniosła zażalenie i wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i uznanie stanowiska organu podatkowego pierwszej instancji, co do obowiązku zapłaty 10% zryczałtowanego podatku dochodowego ze sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku oraz działu spadku i zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego, za nieprawidłowe i sprzeczne z przepisami prawa. Zdaniem skarżącej w przedmiotowej sytuacji faktycznej, wnioskodawczyni dokonała sprzedaży ww. nieruchomości położonej w C. przy ul. .... nabytej w drodze spadku. Fakt, iż udział OW w spadku w 1/6 części został powiększony poprzez dokonany dział spadku i zniesienie współwłasności i współużytkowania wieczystego w 5/6 części nie zmienia ogólnego twierdzenia, iż przedmiot ten winien być zwolniony z opodatkowania albowiem został on nabyty w drodze spadku.

Rozpatrując zażalenie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza co następuje:
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) i lit. c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późń. zm.), źródłem przychodów jest odpłatne zbycie m.in. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego gruntów - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit a-c nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł. Podatek od tego przychodu ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu.Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika chyba, że podatnik w tym samym terminie złoży oświadczenie że przychód uzyskany ze sprzedaży wyda na cele określone w art. 21 ust.1 pkt 32 lit. a) i lit.e) ww. ustawy (art. 28 ust. 1, 2 i 2a ww. ustawy). Z przedłożonego wniosku i dołączonych do niego dokumentów wynika, iż na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w C z dnia ....2000r. Sygn. akt .... prawo do spadku po zmarłym HB z mocy ustawy nabyli żona WB oraz dzieci OW i MR po 1/3 części każda z tych osób.

W skład spadku wchodziło m.in. #189; prawa użytkowania wieczystego gruntu o pow. 0.0493 ha i własność #189; budynku mieszkalnego stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności położonych przy ul. .... w C.. Zatem wnioskodawczyni w drodze spadku nabyła udziały wynoszące 1/6 części w ww. prawach.Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) i lit. c) w całości - jeżeli ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny.Wobec powyższego przychód uzyskany ze sprzedaży w/w nieruchomości nabytej w spadku w 1/6 części jest wolny od podatku dochodowego. Następnie spadkobiercy zawarli umowę potwierdzoną aktem notarialnym z dnia ...2002 r. Rep. .... zatytułowany 'umowa o dział spadku i zniesienia współwłasności oraz współużytkowania wieczystego.' Z § 3 tego aktu wynika, iż WB, OW i MR dokonują działu spadku po HB, zniesienia współwłasności nieruchomości oraz zniesienia współużytkowania wieczystego gruntu m.in. w ten sposób że przenoszą na OW - prawo użytkowania wieczystego gruntu i własność budynku mieszkalnego, stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności.

Zatem stwierdzić należy, iż strona na mocy powyższego aktu notarialnego nabyła w drodze działu spadku oraz zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego nabyła udział wynoszący 5/6 części.Stosownie do powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przedmiotowym zwolnieniem nie zostały objęte przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych nabytych w drodze działu spadku oraz zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego. Nie można bowiem utożsamiać nabycia w drodze działu spadku oraz zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego z nabyciem w drodze spadku, o którym mowa w tym przepisie. Z instytucją działu spadku mamy do czynienia zawsze wtedy, gdy wcześniej miało miejsce nabycie spadku, który przypadł kilku spadkobiercom. Dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu, na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Nabycie nieruchomości i praw majątkowych w części przekraczającej udział spadkowy nie stanowi zatem nabycia w drodze spadku w rozumieniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) cyt. ustawy. W konsekwencji przychody uzyskane ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości i praw majątkowych nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego w tej części. Przedmiotowym zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych nie zostały również objęte przychody ze sprzedaży udziału nabytego w drodze zniesienia współwłasności i współużytkowania wieczystego. Zgodnie z art. 42 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego od chwili ustania wspólności ustawowej stosuje się odpowiednio do majątku, który był nią objęty, przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Wspólność ustawowa ustaje z chwilą ustania małżeństwa, tj. m.in. z chwilą śmierci jednego z małżonków lub jednoczesnej śmierci obojga z małżonków. Wskutek ustania wspólności ustawowej małżeńskiej stosunki majątkowe ulegają zasadniczej zmianie. Do dotychczasowego majątku wspólnego, aż do chwili podziału tego majątku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 195 i nast. Kodeksu cywilnego), co oznacza przekształcenie się bezudziałowej wspólności ustawowej we wspólność w częściach ułamkowych.

Zgodnie natomiast z art. 210 Kc, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Przysługiwanie kilku osobom prawa do jednej rzeczy jest z założenia stanem przejściowym. Stąd każdemu ze współwłaścicieli służy prawo domagania się zniesienia współwłasności w zasadzie w każdym czasie. Celem postępowania o zniesienie współwłasności jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności. Zatem dokonana w toku postępowania czynność prawna kształtuje nowe prawo własności nieruchomości. Zniesienie współwłasności regulowane przez art. 210-221 Kc, w odniesieniu do udziału we współwłasności budynku mieszkalnego i współużytkowaniu wieczystym gruntu nie jest tożsame z darowizną tego prawa.

Zatem uwzględniając powyższe ustalenia stwierdzić należy, że na mocy art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlega opodatkowaniu przychód ze sprzedaży udziału w wysokości 1/6 części nabytego przez stronę prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku mieszkalnego, stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności położony w C przy ul. ...., gdyż został on nabyty w drodze spadku. Podlega natomiast opodatkowaniu 10 % zryczałtowanym podatkiem dochodowym wg zasad określonych w art. 28 ww. ustawy podatkowej, przychód ze sprzedaży w dniu 09.11.2004r. udziału wynoszącego 5/6 części przedmiotowego prawa. Przychód ten bowiem uzyskany ze zbycia udziału, wynoszącego 5/6 części, jako nie nabyty w drodze spadku bądź darowizny nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ww. ustawy.Wobec powyższego brak jest przesłanek do dokonania uchylenia lub zmiany postanowienia organu I instancji.Decyzja niniejsza jest ostateczna i wydana została z upoważnienia Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, na mocy art. 143 Ordynacji podatkowej. Służy na nią skarga (w dwóch egzemplarzach) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2 za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (adres do korespondencji: Izba Skarbowa w Katowicach - Ośrodek Zamiejscowy ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała) w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.