W jaki sposób opodatkować dochody osiągnięte w 2003 i 2004 roku w Republice Czeskiej?

O miejscu zamieszkania decydują dwa czynniki, które muszą być spełnione łącznie: zewnętrzny, tj. faktyczne przebywanie w danej miejscowości oraz wewnętrzny, tj. zamiar stałego pobytu, który wynika z zachowania danej osoby i polega na założeniu ośrodka interesów życiowych w określonej miejscowości (np. posiadanie w niej nieruchomości, zamieszkiwanie wraz z rodziną, itd.). Miejsce zamieszkania danej osoby jest to więc miejscowość, w której koncentruje się jej aktywność życiowa.

W myśl artykułu 24 ust. 1 lit. a umowy z dnia 24.06.1993 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z dnia 11 kwietnia 1994 r.) w przypadku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce podwójnego opodatkowania unika się w sposób następujący:

jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Republice Czeskiej, to Polska zwolni, z uwzględnieniem postanowień punktu b i ustępu 3, taki dochód lub majątek od opodatkowania. Polska może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód zwolniony od opodatkowania w powyższy sposób nie był tak właśnie zwolniony z opodatkowania.

Zatem w oparciu o art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w 2003 r. jeżeli podatnik oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 33 lub pkt 66, podatek dochodowy określa się w następujący sposób:

1. do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali określonej w ust. 1,
2. ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów,
3. ustaloną zgodnie z pkt 2 stopę procentową stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zatem nie podziela się stanowiska wnioskodawcy co do braku obowiązku wykazania w zeznaniu rocznym za 2003 r. dochodów z pracy w Republice Czeskiej.

W świetle postanowień zawartych w porozumieniu podwójne opodatkowanie, na które wskazuje podatnik w praktyce nie może nastąpić, gdyż dochody podlegają zawsze opodatkowaniu tylko w jednym państwie.

Natomiast jeżeli osoba fizyczna mająca w Polsce miejsce zamieszkania lub siedzibę osiąga w państwie będącym stroną porozumienia dochód podlegający opodatkowaniu, to na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 33 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce jest on zwolniony od opodatkowania, z tym że dochód ten bierze się pod uwagę dla ustalenia stopy procentowej podatku należnego od dochodów uzyskanych w Polsce (metoda wyłączenia z progresją).

W konsekwencji dochód z pracy w Republice Czeskiej należy wykazać w poz. 173 obowiązującego za 2003 r. druku zeznania rocznego o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2003 (wzór PIT-36).

Natomiast odnośnie opodatkowania dochodu uzyskanego w 2004 r. z pracy w Czechach , należy wziąć pod uwagę następujące regulacje do zaprezentowanego w piśmie stanu faktycznego.

Jeżeli podatnik w 2004 r.:

1. ma miejsce zamieszkania, w rozumieniu powołanych na wstępie przepisów, w Polsce ;
2. i oprócz dochodów ze źródeł przychodów położonych w Polsce, osiągnie również dochody ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. z pracy w Republice Czeskiej, to będzie zobowiązany do złożenia we właściwym urzędzie skarbowym w Polsce zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2004 i wykazania uzyskanych dochodów z pracy w Czechach, analogicznie jak za rok podatkowy 2003. Zgodnie bowiem z art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym w 2004 rok Dz. U. Nr 202 z 28 listopada 2003 r. poz. 1956), jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu, zgodnie z ust. 1, osiągał również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych ? podatek określa się w następujący sposób:
3. do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali określonej w ust. 1,
4. ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów,
5. ustaloną zgodnie z pkt 2 stopę procentową stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Natomiast gdy podatnik w 2004 r. nie uzyska dochodu w Polsce, to nie będzie miał obowiązku złożenia w Polsce zeznania rocznego za 2004 r. Stosownie do postanowienia art. 27 ust. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym na 2004 r.), w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 1, uzyskującego wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasadę określoną w ust. 9 stosuje się odpowiednio.

Według cytowanej na wstępie umowy z dnia 24.06.1993 r. o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochód z pracy w Republice Czeskiej (tam opodatkowany) korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego w Polsce i uwzględniany może być wyłącznie dla obliczenia stopy procentowej podatku dla pozostałego dochodu.

Zatem ze względu na brak innych źródeł przychodów w Polsce i uzyskanie wyłącznie dochodu z pracy w Republice Czeskiej, zwolnionego od podatku dochodowego w Polsce na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania - nie ma potrzeby uwzględniania dochodu z pracy za granicą dla ustalania stopy procentowej podatku do dochodu opodatkowanego, bowiem taki nie wystąpił. Gdy podatnik nie uzyska dochodu podlegającego opodatkowaniu, nie ma obowiązku składania również zeznania rocznego, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.