Kiedy u podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie - prowadzenia szkoły niepublicznej (...)

Zagadnienia związane z uzyskiwaniem przychodów regulują art. 10 - 20 stawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14/2000 poz. 176 ze zmianami). Stosownie do postanowień art. 10 ust 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Za przychód - z takiej działalności należy rozumieć stosownie do art. 14 wymienionej ustawy kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Zgodnie z art. 14 ust. 1c wymienionej ustawy za datę powstania przychodu, o którym mowa wyżej uważa się dzień wystawienia faktury, nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym nastąpiło:
- wydanie rzeczy, zbycie praw majątkowych oraz dostarczenie wszelkiego rodzaju energii; lub
- wykonanie usługi;
- lub otrzymanie zapłaty za wykonanie świadczenia w pozostałych nie wymienionych przypadkach.

Przepisy prawa o systemie oświaty (Dz. U. Nr 67 z 1996 r. poz. 329 ze zmianami) zobowiązują osoby podejmujące się prowadzenia placówek oświatowych, o których mowa w tych przepisach do spełniania określonych wymogów formalnych. W przypadku szkół niepublicznych z uprawnieniami szkoły publicznej prowadzący szkołę zobowiązany jest między innymi do realizowania programu nauczania uwzględniającego podstawy programowe, a więc obowiązkowe na danym etapie kształcenia zestawy celów i treści nauczania, umiejętności oraz cele wychowawcze szkoły, które po uwzględnieniu w programach nauczania i programach wychowania przedszkolnego, umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych. Ponadto osoba taka zobowiązana jest również do realizowania zajęć edukacyjnych w cyklu nie krótszym oraz wymiarze nie niższym niż łączny wymiar obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczania szkoły publicznej tego typu, a także prowadzić dokumentację przebiegu nauczania szkoły publicznej tego typu, stosować zasady promowania i klasyfikowania uczniów przewidziane w ustawie o systemie oświaty itd.

Charakter nakładanych przez ustawodawcę obowiązków determinuje charakter świadczonych usług. Przyjmując uczniów do szkoły zobowiązany Pan będzie świadczyć usługi w sposób uporządkowany i stały, realizując cele i nauczając treści, o których mowa wyżej.

Do wykonania obowiązku z Pańskiej strony wystarczy gotowość do zgodnego z właściwymi przepisami prawa szkolenia osób, które powinny uczestniczyć w zajęciach. Nieobecność uczniów na zajęciach nie będzie powodować niewykonania przez Pana obowiązków. Ustalenie odpłatności za wykonywane usługi (wysokości i częstotliwości opłat) zależeć będzie od ustalanego przez Pana regulaminu szkoły (ewentualnie wynikać będzie z podpisywanych umów).

Nie określił Pan, w jaki sposób będzie uregulowana ta sprawa, jednak jeśli przyjąć, że odpłatność odbywać się będzie raz w miesiącu, to zgodnie z przedstawionymi wyżej przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich wykładnią językową i celowościową przychód powstanie z ostatnim dniem miesiąca, w którym powinien Pan otrzymać zapłatę za wykonaną w danym miesiącu usługę (chyba, że wcześniej wystawi Pan rachunek), ponieważ z tym dniem wartości pieniężne będą należne za okres rozliczeniowy - wykona Pan usługę. Na gruncie podatkowoprawnym bez znaczenia pozostanie fakt, czy wartości te zostaną zapłacone. Oczywiście odnosi się to do uczniów czynnych, którzy nie zostali skreśleni z listy.

2) Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 36 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14/2000 poz. 176 ze zmianami) dochody z tytułu prowadzenia szkół w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w części wydatkowanej na cele szkoły w roku podatkowym lub w roku po nim następującym, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Ustawa nie definiuje wprost rodzaju wydatków podlegających odliczeniu, stanowiąc jedynie w art. 21 ust. 7, że za wydatki poniesione z tytułu prowadzenia szkoły niepublicznej w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, uważa się między innymi wydatki poniesione na zakup stanowiących środki trwałe pomocy dydaktycznych i innych urządzeń niezbędnych do prowadzenia szkoły jak również wydatki związane z organizowaniem wypoczynku wakacyjnego uczniów w części stanowiącej wynagrodzenie personelu wychowawczego i obsługi, jeżeli nie zostało pokryte przez wpłaty rodziców.

Przy zaliczaniu poszczególnych wydatków do kategorii ?inne urządzenia' należy oprzeć się na związku przyczynowym pomiędzy wydatkiem związanym z zakupem urządzenia a celem, na jaki ten wydatek został poczyniony (czyli prowadzenie szkoły) oraz słownikowym rozumieniem pojęcia ?urządzenie'.

Podkreśla się, że mocą powołanego przepisu zwolnione zostały od podatku wyłącznie dochody uzyskane z tytułu prowadzenia szkoły. W związku z tym zasadność stosowania tego zwolnienia każdorazowo powinna być rozpatrywana z punktu widzenia źródeł finansowania wydatków ponoszonych na cele szkoły (np. nie będzie można korzystać ze zwolnienia, jeśli wydatki na cele szkoły sfinansowane zostały nie uzyskanym dochodem, a kredytem).

Na tym tle, za zasadne w ramach odliczenia należałoby uznać wydatki związane z wyposażeniem pracowni, biblioteki, zakupem pomocy dydaktycznych itp. W ramach ulgi nie można byłoby jednak odliczać kosztów ubezpieczenia, ponieważ nie jest ono ani pomocą dydaktyczną ani urządzeniem w rozumieniu słownikowym tego pojęcia.

3) Art. 21 ust. 1 pkt 36 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że wolne od podatku dochodowego są dochody z tytułu prowadzenia szkół w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w części wydatkowanej na cele szkoły w roku podatkowym lub w roku po nim następującym. Art. 23 ust. l pkt 31 stanowi, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów kosztów ze źródeł przychodów znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub za granicą, jeżeli dochody z tych źródeł w ogóle nie podlegają opodatkowaniu albo są zwolnione od podatku dochodowego.

W związku z tym przychody z działalności finansujące cel, o którym mowa w art 21 ust. 1 pkt 36, nie będą w ogóle wykazywane w deklaracjach, podobnie jak wydatki które zostały przez te przychody sfinansowane (jako koszty uzyskania przychodu).

W odniesieniu do pozostałej, nie korzystającej ze zwolnienia, części dochodów znajdą zastosowanie zasady ogólne. I tak:

Zgodnie z art. 44 ust. 1 podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według określonych przepisami prawa zasad. Podatnicy, o których mowa wyżej stosownie do postanowień art. 44 ust. 3 są obowiązani wpłacać zaliczki miesięczne. Obowiązek wpłacenia zaliczki powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody te przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku. Zaliczkę stanowi podatek obliczony od tego dochodu według zasad określonych w ustawie (po uwzględnieniu odliczeń i według skali).

Zaliczki miesięczne od przychodów z działalności gospodarczej za okres od stycznia do listopada uiszcza się w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za grudzień w wysokości należnej za listopad w terminie do dnia 20 grudnia. W terminach płatności zaliczek za miesiące od stycznia do listopada podatnicy są obowiązani składać deklaracje według ustalonego wzoru o wysokości dochodu osiągniętego od początku roku (art. 44 ust 6). Za rok podatkowy do dnia 30 kwietnia następnego roku podatnicy są obowiązani składać zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (straty).