Czy otrzymane przychody z tytułu: odsetek za nieterminowe regulowanie należności z tytułu eksploatacji (...)

Dot. pkt 1: Czy otrzymane przychody wynikające ze zwrotu kosztów sądowych z tytułu należności za lokale mieszkalne, na które zostały wydane przez Sąd Grodzki nakazy zapłaty możemy zaliczyć do dochodów zwolnionych od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust.1 pkt 44 w części przeznaczonej na utrzymanie zasobów mieszkaniowych?

Dot. pkt 2: Czy otrzymane przychody w związku z uregulowaniem należności dotyczącej nie zapłaconego czynszu do której uprzednio dokonano odpisu aktualizującego tę wartość możemy zaliczyć do dochodów zwolnionych od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 44 w części przeznaczonej na utrzymanie zasobów mieszkaniowych?

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie osiągniętych przychodów finansowych z tytułu otrzymanych odsetek:

Zdaniem Spółdzielni Mieszkaniowej (...), uzyskane z w/w tytułów dochody korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych w części przeznaczonej na utrzymanie zasobów mieszkaniowych na podstawie art. 17 ust.1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pozostałych osiągniętych przychodów operacyjnych:

Zdaniem Spółdzielni Mieszkaniowej (...), uzyskane z w/w tytułów dochody korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych w części przeznaczonej na utrzymanie zasobów mieszkaniowych na podstawie art. 17 ust.1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Naczelnik Urzędu Skarbowego w (...) odnosząc się do przedstawionego przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) stanu faktycznego stwierdza co następuje.

Zgodnie z obowiązującym od dnia 01.01.2007 r., art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - wprowadzonym ustawą z dnia 16.11.2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589):

?Wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi?.

Z powołanego przepisu wynika, że istotny dla zwolnienia z podatku jest nie tylko cel, na jaki ma być przeznaczony dochód (związany z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych), ale również źródło pochodzenia tego dochodu. Dochody zwolnione z podatku dochodowego mogą pochodzić wyłącznie z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wyklucza zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych dochodów uzyskanych m.in. przez spółdzielnie mieszkaniowe z tytułu innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi oraz dochodów uzyskanych z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, które nie zostały przeznaczone na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Zarówno w przepisach ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) jak i cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych brak jest ustawowej definicji pojęcia zasobów mieszkaniowych.

Pomocne w tym zakresie mogą okazać się wyjaśnienia Ministerstwa Finansów zawarte w piśmie z dnia 22.12.2006 r. nr DD6-8213-438/WK/06/339/391. Zgodnie z w/w pismem przez ?zasoby mieszkaniowe?, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 44 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy rozumieć:

• budynki mieszkalne wraz z wyposażeniem technicznym oraz przynależnymi pomieszczeniami, takimi jak w szczególności: dźwigi osobowe i towarowe, aparaty do wymiany ciepła, kotłownie i hydrofornie wbudowane, klatki schodowe, strychy, piwnice, komórki, garaże; - pomieszczenia znajdujące się w budynku mieszkalnym lub poza nim, związane z administrowaniem i zapewnieniem bezawaryjnego funkcjonowania osiedlowych budynków mieszkalnych, to jest: budynki administracji osiedlowej, kotłownie i hydrofornie wolnostojące, osiedlowe warsztaty konserwacyjno-remontowe;
• urządzenia i uzbrojenia terenów, na których znajdują się wyżej wymienione budynki, jak zbiorniki, rurociągi i przewody sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, gazowej i ciepłowniczej, sieci elektroenergetyczne i telefoniczne, budowle inżynieryjne, budowle komunikacyjne, jak drogi, ulice, chodniki; inne budowle i urządzenia związane z ukształtowaniem i zagospodarowaniem terenu, mające wpływ na prawidłowe funkcjonowanie osiedlowych budynków mieszkaniowych, jak np. latarnie oświetleniowe, ogrodzenia. Jeżeli zatem spółdzielnia mieszkaniowa uzyska dochody z gospodarki wyżej wymienionymi zasobami mieszkaniowymi to będą one korzystały ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych pod warunkiem, że zostaną przeznaczone na cele związane z utrzymaniem tych zasobów.

W zakresie osiągniętych przychodów finansowych z tytułu otrzymanych odsetek:

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, Wnioskodawca osiągnął przychody finansowe związane:

a/ z zapłaconymi odsetkami z tytułu nieterminowego regulowania należności za eksploatację lokali mieszkalnych,

b/ z odsetkami od wkładów budowlanych rozłożonych na raty z tytułu przekształcenia prawa do lokali mieszkalnych,

c/ z odsetkami od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, które pochodzą z wolnych środków funduszu zasobowego oraz funduszu remontowego związanych z zasobami mieszkaniowymi.

Postanowienia ustawy o podatku dochodowym nie określają definicji przychodów. Zawierają one jedynie wykaz zdarzeń uznanych przez ustawodawcę za przychody w rozumieniu ustawy, przy czym wykaz tych zdarzeń ma charakter otwarty. Za przychody dla celów ustawy nie są jedynie uznane przychody wymienione w art. 12 ust. 4 cyt. ustawy. Przepis art. 12 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) stanowi:

?Przychodami z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności: (...) otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe?.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych: ?Do przychodów nie zalicza się: (...) kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów)?.

Zatem w świetle przytoczonych regulacji prawnych należy przyjąć, iż odsetki stanowią przychód u wierzyciela w dacie ich faktycznej zapłaty.

W takiej sytuacji w ocenie tut. organu podatkowego przychody otrzymane z odsetek od nieuregulowanych w terminie opłat za użytkowanie lokali mieszkalnych będzie podlegał w świetle art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zwolnieniu z podatku dochodowego pod warunkiem przeznaczenia go na cele związane z gospodarowaniem zasobami mieszkaniowymi.

Otrzymane bowiem z w/w tytułów pożytki (tutaj: odsetki za użytkowanie lokali mieszkalnych), nie są związane z inną prowadzoną przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) działalnością gospodarczą, a raczej stanowią rekompensatę za brak we właściwym terminie środków od członków spółdzielni, które powinny finansować pokrywanie kosztów utrzymania zasobów mieszkaniowych.

Podobnie zresztą, w ocenie organu podatkowego, uzyskany dochód z tytułu otrzymanych przez Spółdzielnię odsetek od wkładów budowlanych, które są płacone przez członków przekształcających lokatorskie prawo do lokalu na własnościowe prawo do lokalu, w związku z rozłożeniem na raty na okres od 10 do 15 lat różnicy między wymaganym wkładem budowlanym a zwaloryzowanym wkładem mieszkaniowym, będzie podlegał na mocy art. 17 ust. 1 pkt 44 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zwolnieniu od opodatkowania, o ile oczywiście uzyskany z tego tytułu dochód zostanie przeznaczony na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Natomiast w zakresie odsetek uzyskanych od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, które pochodzą z okresowo wolnych środków funduszu zasobowego oraz funduszu remontowego związanych z zasobami mieszkaniowymi, Urząd Skarbowy w (...) stoi na stanowisku, iż gromadzenie wolnych środków pieniężnych na rachunkach bankowych nie można uznać za podstawową działalność spółdzielni, polegającą na zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków i ich rodzin przez dostarczenie członkom samodzielnych lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu oraz na zarządzaniu nieruchomościami stanowiącymi jej mienie lub nabyte na podstawie ustawy mienie jej członków.

Bez znaczenia jest przy tym źródło pochodzenia wolnych środków finansowych Spółdzielni ulokowanych w banku. Mogą one pochodzić zarówno z wolnych środków funduszu zasobowego, jak i funduszu remontowego. W związku z powyższym należy uznać, iż otrzymane przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) korzyści z posiadania wolnych środków pieniężnych na rachunkach bankowych w postaci odsetek stanowią przychody z kapitałów pieniężnych, a tym samym nie stanowią w ocenie tut. organu podatkowego przychodu z gospodarowania zasobami mieszkaniowymi.

W zakresie pozostałych osiągniętych przychodów operacyjnych:

Postanowienia ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawierają wykaz zdarzeń uznanych przez ustawodawcę za przychody w rozumieniu tej ustawy, przy czym wykaz tych zdarzeń ma charakter otwarty. Za przychody dla celów ustawy nie są jedynie uznane przychody wymienione w art. 12 ust. 4 cyt. ustawy.

Przychody będące przedmiotem zapytania Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w (...), a więc dotyczące: - zwrotu kosztów sądowych z tytułu należności za lokale mieszkalne, na które zostały wydane nakazy zapłaty przez Sąd Grodzki, - z uregulowaniem należności dotyczącej nie zapłaconego czynszu od lokalu mieszkalnego, do której uprzednio dokonano odpisu aktualizującego tę wartość, należą do kategorii przychodów osiągniętych przez Wnioskodawcę z tytułu pozostałej działalności operacyjnej. Ich definicja nie została zamieszczona w cyt. ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, natomiast zawarto ją w art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.) zgodnie z którym:

?Ilekroć w ustawie jest mowa o: (....) przychodach operacyjnych - rozumie się przez to (....) przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności (....) przychody związane:

1. z działalnością socjalną,
2. ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także z utrzymywaniem i zbyciem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji,
3. z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznym nie obciążających kosztów,
4. z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
5. z odpisami aktualizacyjnymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe,
6. z odszkodowaniami, karami i grzywnami,
7. z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym środków pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych?.

Użyte w art. 3 ust. 1 pkt 32 przez ustawodawcę sformułowanie ?w szczególności? oznacza, iż ustawa o rachunkowości podaje otwarty katalog transakcji i zdarzeń zaliczonych przez ustawodawcę do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych. A więc, pod pojęciem pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych należy również rozumieć inne, nie wymienione w tym przepisie rodzaje (kategorie) przychodów, które związane są pośrednio z działalnością operacyjną jednostki i jednostka określi je w swojej polityce rachunkowości.

Przepis art. 12 ust. 1 pkt 4e cyt. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) stanowi: ? Przychodami z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności: (...) równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów?.

Natomiast w zakresie przychodów związanych ze zwrotem kosztów sądowych za należności związane z lokalami mieszkalnymi, na które zostały wydane przez Sąd Grodzki nakazy zapłaty zastosowanie będzie miał przepis art. 12 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy w świetle którego:

?Przychodami z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności: (...) otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe?.

Tak więc na podstawie przytoczonych wyżej regulacji prawnych należy przyjąć, iż otrzymane przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) przychody z tytułu: - zwrotu kosztów sądowych z tytułu należności za lokale mieszkalne, na które zostały wydane przez Sąd Grodzki nakazy zapłaty, - uregulowania należności dotyczącej nie zapłaconego czynszu (za lokal mieszkalny) do której uprzednio dokonano odpisu aktualizującego tę wartość, stanowią bez wątpienia przychody w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Na podstawie cyt. już art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca włączył do opodatkowania dochody z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

W świetle powyższego należy uznać, iż będą to dochody otrzymane z każdej innej odmiany zarobkowej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.). W świetle powyższego należy stwierdzić, iż otrzymane z w/w tytułów przychody nie stanowią innej działalności prowadzonej przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...), lecz związane są pośrednio z działalnością podstawową Podmiotu, a obowiązek rozróżnienia poszczególnych kategorii przychodów wynika z cyt. ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Skoro zatem uzyskany dochód z tytułu zwrotu kosztów sądowych za należności dotyczące lokali mieszkalnych jak i uregulowanie należności dotyczącej nie zapłaconego czynszu (za lokal mieszkalny) do której uprzednio dokonano odpisu aktualizującego tę wartość, związany jest z lokalami mieszkalnymi (gospodarką zasobami mieszkaniowymi) to należy uznać w myśl cyt. art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za dochód wolny od podatku, o ile oczywiście został przeznaczony na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Reasumując, Naczelnik Urzędu Skarbowego w (...) po przeanalizowaniu stanu faktycznego oraz obowiązującego stanu prawnego uznaje stanowisko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w (...) w sprawie stosowania art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) dodanego ustawą z dnia 27 października 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 217, poz. 1589) za prawidłowe w zakresie: - otrzymanych przychodów z tytułu odsetek zgodnie z umową od wkładów budowlanych rozłożonych na raty z tytułu przekształcenia prawa do lokali mieszkalnych, - otrzymanych odsetek za nieterminowe regulowanie należności za eksploatację lokali mieszkalnych, - zwrotu kosztów sądowych z tytułu należności za lokale mieszkalne, na które zostały wydane przez Sąd Grodzki nakazy zapłaty, - zapłaconej należności z tytułu czynszu za lokal mieszkalny, na którą wcześniej dokonano odpisu aktualizującego, natomiast za nieprawidłowe w pozostałym zakresie tj.: - otrzymanych odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, które pochodzą z wolnych środków funduszu zasobowego oraz funduszu remontowego związanych z zasobami mieszkaniowymi.