W wystąpieniu sformułowano zapytanie, czy przekształcenie tzw. ?firmy małżeńskiej? w spółkę (...)
W wystąpieniu sformułowano zapytanie, czy przekształcenie tzw. ?firmy małżeńskiej? w spółkę cywilną bez podnoszenia kapitału rodzi obowiązek w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatnicy stoją na stanowisku, iż w związku tym, że jest to ?kontynuacja działalności w ramach tego samego rodzaju działalności wraz z aktywami i pasywami? obowiązek podatkowy nie wystąpi.
Podatnicy - małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą w formie współwłasności małżeńskiej w udziałach po 50% każdy.
Ocena prawna stanu faktycznego
Na wstępie wskazać należy, iż zgodnie z art. 1 ust. 1, pkt 1 lit. k ustawy z dnia 9 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o PCC, umowa spółki jest objęta obowiązkiem podatkowym z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych. Istotą spółki cywilnej jest dążenie wspólników do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów (art. 860 § 1 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93 z poźn. zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PCC wartość wniesionych do majątku spółki wkładów stanowi podstawę opodatkowania.
Obowiązek podatkowy (art. 3 ust. 1 pkt. 1 ustawy o PCC), powstaje z chwilą dokonania czynności (tj. zawarcia umowy spółki) i ciąży solidarnie na stronach czynności (art. 5 ust. 1 ustawy o PCC). Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 10 ust. 1).
Odnosząc przytoczone regulacje prawne do stanu faktycznego stwierdzić należy, że powołany w zapytaniu argument, iż w rozważanym przypadku wniesione do spółki wkłady tożsame będą z aktywami i pasywami prowadzonego dotychczas przedsiębiorstwa, zaś działalność prowadzona (?kontynuowana?) będzie bez podnoszenia kapitału, nie ma znaczenia dla powstania obowiązku podatkowego w świetle ustawy o PCC.
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807) wprowadziła zasadę mówiącą, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa (art. 6 ust. 1). Swoboda działalności gospodarczej oznacza także wolny wybór przez przedsiębiorcę formy funkcjonowania.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż małżonkowie ? w ramach ustawowo zagwarantowanej swobody ? zamierzają dotychczasową działalność gospodarczą prowadzić w formie spółki cywilnej. Jak wykazano powyżej istotę spółki cywilnej regulują określone przepisy ? Kodeks cywilny i dla jej funkcjonowania (jak na to wskazuje art. 860 K.c.) niezbędne jest zawarcie umowy przez wspólników.
Umowa spółki (w tym cywilnej) jest samodzielnym zdarzeniem prawnym, objętym zakresem przedmiotowym ustawy o PCC (art. 1 ust. 1 pkt. 1 lit ?k?). Powyższa analiza dowodzi więc jednoznacznie, iż rozważane w zapytaniu przekształcenie ?firmy małżeńskiej? w spółkę cywilną znajdzie odzwierciedlenie w powstaniu obowiązku podatkowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych.
Podatnicy decydując się na zmianę formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej muszą bowiem uwzględnić wszelkie konsekwencje prawno ? podatkowe swojej decyzji, co w omawianej sprawie oznaczać będzie m.in. przyjęcie za podstawę opodatkowania wartości wkładów wniesionych do spółki (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy).
Jednakże w związku z normą kolizyjną zawartą w art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, należy każdorazowo ustalić, czy którakolwiek ze stron czynności cywilnoprawnej, np. umowy spółki z tytułu jej dokonania jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona, bowiem w tym zakresie wyłączone jest zastosowanie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.