1. Czy zakup mieszkania z przeznaczeniem na działalność gospodarczą jest środkiem trwałym czy wartością (...)

Z przedmiotowego pisma wynika, że Podatnik prowadzi działalność gospodarczą na własne imię i nazwisko oraz posiada dodatkowo 50% udziałów w firmie męża. Obie firmy rozliczają się na zasadach ogólnych ? podatkowa księga przychodów i rozchodów oraz podatnikami podatku VAT. Państwo P. nie posiadają rozdzielności majątkowej. W maju br Pani P. wraz z mężem zakupiła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego z przeznaczeniem na siedzibę działalności obydwu firm w związku z powyższym pojawiły się pewne wątpliwości a mianowicie:

• w zakresie przepisów podatku dochodowego:
  Czy zakup mieszkania z przeznaczeniem na działalność gospodarczą jest środkiem trwałym czy wartością niematerialną i prawną i jak w związku z tym rozliczyć jego wartość początkową oraz wydatki na jego modernizację na dwie firmy?

W powyższej sprawie Urząd Skarbowy w Iławie wyjaśnia kolejno co następuje:
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego zaliczane jest do wartości materialnych i prawnych i zgodnie z art. 22 b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) i jako takie podlega amortyzacji, z zastrzeżeniem art. 22c. Zgodnie z art. 22n ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlegają objęciu ewidencją budynki mieszkalne, lokale mieszkalne i własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, których wartość początkową ustala się zgodnie z art. 22g ust. 10 w/w ustawy.
Brzmi on następująco: podatnicy mogą ustalić wartość początkową budynków mieszkalnych: wynajmowanych, wydzierżawianych albo używanych przez właściciela na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, przyjmując w każdym roku podatkowym wartość stanowiącą iloczyn metrów kwadratowych wynajmowanej, wydzierżawianej lub używanej przez właściciela powierzchni użytkowej tego budynku lub lokalu i kwoty 988 zł, przy czym za powierzchnię użytkową uważa się powierzchnię przyjętą dla celów podatku od nieruchomości.

Zgodnie z art. 22 m ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odpisów amortyzacyjnych od własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej dokonuje się przy zastosowaniu rocznej stawki amortyzacyjnej w wysokości 2,5%; przy ustalaniu wartości początkowej tych praw podatnicy mogą stosować zasadę określoną w art. 22g ust. 10, z tym że wówczas roczna stawka amortyzacyjna wynosi 1,5%.

Reasumując, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego podatnik może amortyzować na 2 sposoby :
• przyjmując za wartość początkową iloczyn metrów kwadratowych i kwoty 988 zł przy rocznej stawce 1,5% bez wprowadzania do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
• przyjmując wartość początkową w cenie nabycia, wprowadzając do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przy rocznej stawce amortyzacji 2,5%.

Zgodnie z art. 22g ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku: zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

W przypadku, jeżeli małżonkowie mają wspólność majątkową i w nabytym przez nich własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu prowadzą działalność gospodarczą w formie 2 firm rozliczających się na zasadach ogólnych: jedna prowadzona wyłącznie przez żonę, druga wspólnie z mężem i każda z tych firm zajmuje po 50% powierzchni lokalowej, zasadne jest amortyzowanie wg przyjętej przez podatników metody, przyjmując po 50% ustalonej wartości początkowej dla każdej z firm wykorzystującej lokal do działalności gospodarczej.

Prace modernizacyjne przeprowadzone w lokalu będącym spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu będą zaliczane do inwestycji w obcym środku trwałym i zgodnie z art. 22j ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.

Zakupione przedmioty jak segment kuchenny, lodówka, meble biurowe stanowiące wyposażenie pomieszczeń biurowych będą stanowiły środki trwałe przy założeniu że będą wykorzystywane ponad rok, lecz w przypadku jeżeli wartość początkowa nie przekracza 3500 zł wydatki poniesione na ich nabycie stanowią koszty uzyskania przychodu w miesiącu oddania ich do używania. Podstawą zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów jest dowód poniesienia wydatku. Jeżeli wydatek poniesiony został przez jedną z firm ? (faktura VAT została wystawiona na jedną z firm), druga firma może korzystać z wymienionych przedmiotów na podstawie umowy użyczenia. Prawidłowym rozwiązaniem byłoby gdyby wydatki na powyższe przedmioty poniesione zostały przez obie firmy w stopniu odpowiadającym ich faktycznemu wykorzystaniu i faktury VAT wystawione były odpowiednio na 2 firmy zgodnie ze stanem faktycznym. Możliwa jest również sprzedaż składnika majątku na rzecz drugiej firmy. Dla nabywcy faktura będzie stanowiła dowód księgowy.

• w zakresie przepisów podatku od towarów i usług, a ściślej biorąc w sprawie dotyczącej poniżej przedstawionych zagadnień:

1. Czy z faktury VAT wystawionej na jedną firmę poprzez ?refakturę? będzie można odliczyć podatek VAT od zakupów związanych z modernizacją, wyposażeniem i środkami trwałymi. Jedna firma obciąży drugą 50% wydatków w związku z tym czy obie firmy będą mogły odliczyć podatek VAT?
2. Czy koszty utrzymania lokalu typu: opłaty za czynsz, energię elektryczną, wodę dzierżawę miejsca na reklamę na budynku reklamującą obie firmy itp. wystawiane na jedną firmę poprzez ?refakturę? umożliwią odliczenie drugiej firmie podatku VAT od powyższych usług?

Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.

U. Nr 11 poz. 50 z późn. zm.) w art. 5 ust. 1 określa szczegółowo kto może stać się czynnym podatnik podatku od towarów i usług ?Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne: mające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jeżeli wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek czynności o których mowa w art. 2, w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonania w sposób częstotliwy ...? oraz w art. 9 ust. 1 nakłada na powyższy Podmiot pewne uregulowania prawne które zobowiązany jest on spełnić, aby w pełnym zakresie móc korzystać z praw i obowiązków wynikających z możliwości bycia czynnym Podatnikiem podatku od towarów i usług ?Podatnicy o których mowa w art. 5, są obowiązani, przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 2, złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3?.

Z danych znajdujących się w tut. US wynika, że Pani P. jako osoba fizyczna jest zarejestrowanym czynnym Podatnikiem podatku od towarów i usług dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej małżonków, która została zarejestrowana pod nowym numerem ewidencyjnym, na podstawie posiadanego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej z określoną datą rozpoczęcia tej działalności. Dzięki powyższym ustaleniom został powołany do życia nowy podmiot. Tak więc w świetle przepisów podatku od towarów i usług istnieją dwa odrębne podmioty gospodarcze, które w pełnym zakresie mogą korzystać z praw i obowiązków wynikających z możliwości bycia czynnym Podatnikiem podatku od towarów i usług.

Możliwość obniżenia podatku należnego o podatek naliczony reguluje art. 19 ustawy, a w szczególności w przedmiotowym przypadku ust. 1 według którego: ?Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, związanych ze sprzedażą opodatkowaną? oraz ust. 2 niniejszego artykułu mówiący iż: ?Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych na fakturach stwierdzających nabycie towarów i usług, z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 15 ust. 2, a w przypadku importu ? suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 11 b?. W celu kompletnej w przedmiotowym przypadku analizy sytuacji należy zwrócić również uwagę na art. 25 cytowanej powyżej ustawy określający precyzyjnie przypadki w których Podatnikowi nie przysługuje prawo obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego od nabywanych przez niego towarów bądź usług. Należy tu wziąć w szczególności pod uwagę ust. 1 pkt 3 stanowiący że: ?Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika: towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczania tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego?.

Mając na uwadze wyżej powołane przepisy ustawy można stwierdzić, że jeżeli ponoszone przez poszczególnego Podatnika koszty związane są z prowadzoną przez Niego działalnością gospodarczą i stanowią koszt uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym, to od faktury VAT potwierdzającej ich nabycie, a wystawionej na podstawie § 35 rozporządzenia Ministra Finansów z 22.03.2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27 poz. 268 z póź. zm.) przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w sporządzanej dla potrzeb podatku od towarów i usług deklaracji VAT-7.

W przypadku ponoszenia wydatków dotyczących modernizacji, zakupu wyposażenia i środków trwałych do biura służącego obu podmiotom, jeżeli faktura VAT wystawiona jest na jednego Podatnika to może on w tym konkretnym przypadku odliczyć podatek naliczony z całości faktury VAT o ile zawrze z drugim Podmiotem umowę o bezpłatne korzystanie z wyposażenia i środków trwałych. Jeżeli natomiast drugi Podmiot będzie ponosił w równym stopniu powyższe koszty, to zdaniem tut. organu podatkowego należy w momencie zakupu żądać wystawienia dwóch odrębnych faktur VAT na każdy z podmiotów podatników VAT zgodnie z rzeczywistym wydatkiem (co do ilości i wartości).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej, nie definiują terminu ?refakturowanie?. ?Refakturowanie? w znaczeniu potocznym rozumiane jest jako ponowienie czynności fakturowania, czyli ponowienie czynności dokumentowania sprzedaży, wykonanie tej czynności dokumentacyjnej na nowo, wykonanie jej ponownie.

W praktyce księgowej czynność refakturowania bywa także nazwana: ?przenoszeniem kosztów? czy ?sprzedażą po cenach zakupu?. Niemniej tego uważa się powszechnie, że taka czynność jak ?refakturowanie? jest dopuszczalna i możliwa z podatkowego punktu widzenia gdy mają miejsce następujące okoliczności:
• przedmiotem refakturowania są usługi,
• sprzedaż (a właściwie odsprzedaż) musi być dokonana po cenie zakupu, bez jakiejkolwiek marży narzuconej przez odsprzedającego,
• podmiot, który dokonuje refakturowania wystawia na rzecz nabywcy fakturę (refakturę), z uwzględnieniem tej samej stawki podatku VAT, która widnieje na fakturze pierwotnej wystawionej przez usługodawcę,
• w umowie między kontrahentami powinno być zastrzeżenie o odrębnym rozliczaniu (refakturowaniu) danego rodzaju czynności.

Tak zwana ?refaktura? może być dopuszczalna jedynie dla dokumentowania czynności takich jak świadczenie niektórych rodzajów usług przez Podatnika podatku od towarów i usług przy pomocy osoby trzeciej. Są to między innymi: koszty utrzymania lokalu, energii elektrycznej, wody, dzierżawy itp. usługi.

Zatem, jeżeli chodzi o tryb rozliczania kosztów (wyżej wymienionych) związanych z utrzymaniem lokalu użytkowego poprzez oba podmioty zdaniem tut. organu podatkowego, co do zasady tryb postępowania powinien być taki sam jak przy zakupach dotyczących modernizacji i wyposażenia biura.