Czy na gruncie przepisu art. 120 § 3 Prawa upadłościowego nabywca składników majątku (nieruchomości) (...)
Czy na gruncie przepisu art. 120 § 3 Prawa upadłościowego nabywca składników majątku (nieruchomości) odpowiada wyłącznie za zaległości w podatku od nieruchomości, czy też jego odpowiedzialność kształtowana jest w myśl przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa?
Na wstępie odpowiedzi należy zaznaczyć, że tut. organ podatkowy zajmuje stanowisko w zakresie należności publicznoprawnych pozostających w jego właściwości miejscowej i rzeczowej, tj. w tym konkretnym przypadku do należności objętych zgłoszeniem wierzytelności z dnia 29.09.2003 r. w postępowaniu upadłościowym Spółki Y.
Problem odpowiedzialności nabywcy nieruchomości z wolnej ręki w trybie art. 120 § 3 Prawa upadłościowego był już przedmiotem zapytania w trybie art. 14 § 4 i 5 ustawy Ordynacja podatkowa. Zapytanie z dnia 26.08.2002 r. Tut. Urząd Skarbowy w dniu 25.11.2002 r. udzielił podatnikowi odpo-wiedzi, w której stwierdził, że odpowiedzialność nabywcy nieruchomości w trybie art. 120 § 3 Prawa upadłościowego dotyczy wszystkich danin publicznych, tj. stanowiących dochód Skarbu Państwa i samorządów lokalnych zgodnie z art. 112 ustawy Ordynacja podatkowa. Wyrażone w tym piśmie stanowisko tut. Urzędu jest zbieżne ze stanowiskiem pełnomocnika Podatnika wyrażonym w piśmie z dnia 15.09.2004 r.
Rozważając hipotetyczną sytuację odpowiedzialności nabywcy nieruchomości ?Spółki X - za zaległości podatkowe Spółki Y należy przede wszystkim określić podstawę prawną tej odpowiedzialności. Odpowiedzialność osób trzecich (w tym nabywcy nieruchomości) regulują przepisy Rozdziału 15 Działu III Ordynacji podatkowej. Na podstawie art. 21 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw ( Dz. U. Nr 169, poz. 1387 ) do odpowiedzialności osób trzecich z tytułu zaległości podatkowych powstałych przed dniem wejścia w życie noweli stosuje się przepisy ustawy w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia noweli.
Znowelizowana Ordynacja podatkowa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. Przytoczenie tych przepisów jest niezbędne, ponieważ nowela dokonała zmiany art. 112 określającym zakres odpowiedzialności podatnika.
Z powyższego wynika, że za zaległości podatnika za okres od IV/2001 r. do XII/2002 r. do odpowiedzialności nabywcy majątku podatnika za jego zaległości po-datkowe stosuje się art. 112 Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2003 r. Na podstawie tegoż artykułu w pierwotnym brzmieniu - nabywca przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub środka trwałego odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zakres odpo-wiedzialności nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub środka trwałego a ponadto zgodnie z § 4, art. 112, w przypadku, gdy zbyciu podlega wyłącznie zorganizowana część przedsiębiorstwa lub środek trwały odpowiedzialność jest ponadto ograniczona do wysokości zaległości po-datkowych w takiej części w jakiej wartość przedmiotów nabycia pozostaje do wartości środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych przedsiębiorstwa, które jest lub było prowadzone przez zbywcę. Nadmienić należy, że nabywca środka trwa-łego ponosi odpowiedzialność tylko wówczas, gdy te środki były ujęte w prowadzonej ewidencji lub wykazie środków trwałych, a ich wartość w dniu zbycia wynosiła co najmniej kwotę określoną w obwieszczeniu Ministra Finansów, przy czym w 2001 r. była to kwota 13.283,62 zł; natomiast w 2002 r. 14.173,62 zł.
Za zaległości podatkowe zbywcy powstałe po 1 stycznia 2003 r. nabywca odpowiada zgodnie z art. 112 ustawy Ordynacja podatkowa w brzmieniu obecnie obowiązującym. Aktualnie nabywca przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli ich wartość w dniu zbycia wynosi co najmniej 15.000 zł, odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Do składników majątku związanych z prowadzoną działalnością należą aktywa trwałe w rozumieniu przepisów o rachunkowości, z wyłączeniem należności długoterminowych, udzielonych po-życzek i długoterminowych rozliczeń międzyokresowych. Ustawodawca ogranicza zakres odpowiedzialności nabywcy do wartości nabytego majątku.
Różnice w odpowiedzialności nabywcy majątku podatnika w brzmieniu obo-wiązującym przed i po nowelizacji dotyczą również art. 118, regulującego terminy przedawnienia zobowiązań wobec osób trzecich. Do końca 2002 r. bieg terminu przedawnienia wobec osób trzecich nie ulegał przerwaniu ani zawieszeniu. Aktualnie do przedawnienia zobowiązania osób trzecich stosuje się odpowiednio art. 70 § 2, pkt 1 i § 3 - 5 Ordynacji podatkowej. Tryb realizacji obowiązku wynikającego z art. 112 Ordynacji podatkowej regulują przepisy art. 108 i 109. Uprawniają one organy podatkowe do realizacji obowiązku wynikającego z decyzji o odpowiedzialności nabywcy majątku podatnika wyłącznie wówczas, gdy egzekucja z majątku podatnika okazała się w całości lub części bezskuteczna.
Próba wstępnego określenia wysokości zobowiązania ciążącego na nabywcy nieruchomości Spółki Y w upadłości napotyka na duże trudności przede wszystkim z dwóch powodów. Po pierwsze, część zaległości podatkowych Spółki Y stanowią zaległości sporne, których wielkość może ulec zmianie, po drugie egzekucja przeciwko osobie trzeciej może być wszczęta dopiero, gdy egzekucja z majątku dłużnika okaże się bezskuteczna, a więc od stopnia zaspoko-jenia przez podatnika będzie zależeć wielkość zobowiązania nabywcy.