Czy zniesienie przez małżonków współwłasności nieruchomości stanowi odpłatne zbycie w rozumieniu (...)

17.5.2004

Czy zniesienie przez małżonków współwłasności nieruchomości stanowi odpłatne zbycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku odochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. nr 14, poz. 176 ze zm.)?

Poza marginalnymi wyjątkami współwłasność małżeńska, czyli współwłasność łączna nie może być zniesiona w czasie trwania podstawowego stosunku prawnego łączącego strony. Dopiero jego ustanie powoduje przekształcenie współwłasności łącznej we współwłasność w częściach ułamkowych i od tego momentu dopuszczalne jest zniesienie współwłasności.

W świetle art. 42 i 43 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego z chwilą ustania współności ustawowej nieruchomość nią objęta stała się współwłasnością małżonków w częściach ułamkowych, tj. po 1/2 części. Zniesienie współwłasności kształtuje nowy stan prawny, powoduje powstanie prawa własności każdego ze współwłaścicieli lub prawo współwłaściciela do przyznanej mu całej rzeczy.

Zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. nr 14, poz. 176 ze zm.) pod warunkiem, że przy podziale majątku wspólnego nie następuje spłata lub dopłata.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa użytkowania wieczystego gruntów, jeżeli odpłatne zbycie zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Jeżeli zniesienie współwłasności nastąpiło w ten sposób, iż cała nieruchomość przyznana została drugiemu współwłaścicielowi na wyłączną własność i jeśli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości nie mieści się w udziale tej osoby w majątku dorobkowym, a podatnik otrzymał z tego tytułu spłatę, wówczas przychodem będzie wartość odpowiadająca spłacie dokonanej na rzecz podatnika.

Przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych, zgodnie z art. 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w formie ryczałtu. Jednakże podatnik zwolniony będzie z opodatkowania, jeżeli uzyskany przychód przeznaczony zostanie w ciągu dwóch lat od sprzedaży na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a lub e wspomnianej ustawy.

Jeśli natomiast zniesienie współwłasności dokonane zostało bez spłat na rzecz podatnika i nie uzyskał on z tego tytułu przychodu, takie zniesienie współwłasności nie powoduje powstania obowiązku w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w formie ryczałtu.

Informacji udzielono w oparciu o stan prawny obowiązujący w dniu jej sporządzenia.