Czy kwota pieniężna otrzymana od właściciela nieruchomości, na podstawie zawartej ugody za - jak (...)
Czy kwota pieniężna otrzymana od właściciela nieruchomości, na podstawie zawartej ugody za - jak wskazano w ugodzie - 'pozyskanie lokalu zamiennego' i przeznaczona na inne cele mieszkaniowe jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym?
Z przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego wynika, że od 1989 r. zamieszkiwał w mieszkaniu zakładowym należącym do (...) w Kołobrzegu. Zajmując ten lokal podatnik wniósł kaucję gwarancyjną w kwocie około 8.000,00 zł, stanowiące w tym okresie duże obciążenie dla jego budżetu domowego. We wrześniu 2005 r. nieruchomość, w skład której wchodził zajmowany przez podatnika lokal mieszkalny, została sprzedana innej spółce z o. o, w związku z czym w dniu 6 października 2005 r. podatnik zawarł z nowym właścicielem nieruchomości ugodę, zgodnie z którą zobowiązał się, że do dnia 30 października 2005 r. opuści wraz z członkami rodziny zajmowany lokal mieszkalny i wyda go właścicielowi w stanie wolnym od jakichkolwiek obciążeń, natomiast właściciel nieruchomości zobowiązał się do wypłaty 29.800,00 zł najpóźniej w dniu opuszczenia przez podatnika tego lokalu, tytułem - jak określono w ugodzie - 'zwrotu kosztów pozyskania przez podatnika lokalu zamiennego'. Kwota uzyskana od właściciela nieruchomości powiększona o kwotę kredytu bankowego została przez podatnika w całości przeznaczona na zakup lokalu mieszkalnego.
Uwzględniając powyższy stan faktyczny podatnik stoi na stanowisku, że kwota pieniężna otrzymana od obecnego właściciela nieruchomości jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż stanowi odszkodowanie za opuszczenie zajmowanego lokalu mieszkalnego, a ponadto w całości została przeznaczona na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kołobrzegu po przeanalizowaniu przedstawionego stanu faktycznego stwierdza, że stanowisko podatnika jest niezgodne z prawem.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zwanej dalej 'ustawą' - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W polskim prawie podatkowym obowiązuje więc zasada, że wszelkie świadczenia postawione do dyspozycji podatnika, które nie zostały wprost zwolnione od podatku dochodowego są uwzględniane przy ustalaniu podstawy opodatkowania.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że na podstawie zawartej z właścicielem nieruchomości ugody, podatnik otrzymał kwotę pieniężną za opuszczenie lokalu mieszkalnego, nazwaną w ugodzie 'zwrotem kosztów pozyskania przez lokatora lokalu zamiennego'. Kwota ta jest więc pewnego rodzaju odszkodowaniem wypłaconym podatnikowi za opuszczenie przez niego lokalu mieszkalnego. Zgodnie bowiem z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN 'odszkodowanie' stanowi wynagrodzenie, zapłatę za wyrządzenie szkody, za poniesione przez kogoś straty, doznania, krzywdy. Wypłacona przez właściciela nieruchomości kwota pieniężna, bez względu na nazwę jaką wskazano w ugodzie, ma za zadanie zrekompensować podatnikowi konieczność opuszczenia zajmowanego lokalu mieszkalnego i znalezienia innego miejsca zamieszkania, a więc stanowi wynagrodzenie za poniesioną przez niego stratę.
Ustawodawca w art. 21 ustawy wymienił przychody zwolnione przedmiotowo z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten enumeratywnie wymienia również przypadki zwolnień o charakterze odszkodowawczym. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów i ugód.
Z treści wskazanego wyżej przepisu wynika wyraźnie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów rangi ustawowej lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. W przedstawionym stanie faktycznym prawo do odszkodowania wynika z ugody zawartej między właścicielem nieruchomości, a najemcą lokalu mieszkalnego, a tym samym uzyskana przez podatnika kwota nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Ustawodawca nie wyłączył również z opodatkowania takich przychodów w sytuacji, gdy otrzymujący przeznaczy je na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 32 ustawy ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym korzystają jedynie podatnicy, którzy przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nabyli nieruchomości lub wskazane w ustawie prawa majątkowe, dokonali ich sprzedaży i z tego tytułu uzyskali przychód. W przedstawionym stanie faktycznym takie zdarzenia nie miały miejsca, gdyż podatnik nie był właścicielem nieruchomości, jak również nie posiadał ograniczonego prawa rzeczowego do zajmowanego lokalu mieszkalnego.
Zgodnie z powyższym uzyskana przez podatnika kwota od właściciela nieruchomości nie stanowi przychodu z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego, lecz przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 tej ustawy.
Końcowo Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kołobrzegu informuje, że przedmiotowa interpretacja przepisów prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia. Interpretacja ta nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia (art. 14b § 1 i 2 Ordynacji podatkowej).